Osman Ulagay yazdı: Global tertipte çatlak büyüyor

Osman Ulagay

Memleketler arası Para Fonu(IMF) ve Dünya Bankası, dünya iktisadının savaş sonrasındaki yeni nizamını belirlemek için 1944 yılında toplanan Bretton Woods konferansında kuruldu. ABD ve İngiltere’nin son kelamı söylediği Bretton Woods konferansından 78 yıl sonra Bretton Woods nizamının miadının dolduğunu söz etme vazifesini de ABD Hazine Bakanı Janet Yellen üstlendi. Yellen geçen hafta Atlantic Council’in Washington’da düzenlediği toplantıda yaptığı kıymetli konuşmada, global iktisadın oyun kurallarının yine belirlenmesinin, IMF ile Dünya Bankası’nın da yeni bir yapıya kavuşturulmasının gerekli olduğunu söyledi.

Yellen’in bu çıkışı Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı akının dünyada farklı reaksiyonlara yol açtığı ve jeopolitik tansiyonları tırmandırdığı bir ortamda yapması değerliydi kuşkusuz. Saldırgan Rusya’ya karşı uygulanan ağır yaptırımların yaygınlığı ve boyutu da ABD ve Avrupa’nın sabrının taştığını ve “bu sistem bu türlü gitmez” noktasına gelindiğini gösteriyordu. Son 40 yıla damgasını vuran globalleşme dalgasının öncülüğünü yapan ve Çin’in yükselmesine ortam hazırlayan ABD ve Batı’nın artık gelinen noktada kendi ekonomik ve politik sistemini savunma gereksinimini duyduğu anlaşılıyordu.

Göz Atın

Ünlü Popçu Gökhan Türkmen’den Yeni Video Klip: BAL Yayınlandı

Ücretsiz Sigara Bırakma Uygulaması (iOS ve Android)

IMF Lideri da karamsar

IMF Lideri Kristalina Georgieva da kuruluşun ilkbahar toplantısı öncesinde yaptığı kıymetli konuşmada Bretton Woods kararlarından 78 yıl sonra bugün gelinen noktada dünyanın süratle yükselen ekonomik risklerin yanısıra bir global idare kriziyle karşı karşıya bulunduğunu söz etti. IMF Başkanı’ın üzerinde durduğu değerli bahisler şunlardı:

* Rusya’nın saldırısı ve sonrasına gündeme gelen yaptırımlar, pandemi krizinden çıkış süreci tamamlanmadan dünya iktisadını yeni bir şokla karşı karşıya getirdi.
* Dünyanın jeopolitik bir bloklaşmaya yanlışsız gitmesi dünya ticaretini olumsuz etkileyecek ve pandemi sırasında sorun yaratan global arz zinciri problemlerini büyütecek.
* Teknolojideki gelişmelerin global üretime yapacağı katkıyı da yeni kurallara bağlamak gerekecek.
* Globalleşmenin dünya iktisadına ve bilhassa yeni kalkınan ülkelere sağladığı imkanlar tehlikeye düşecek.
* IMF üyesi ülkelerin 174’ünün büyüme varsayımlarını aşağı çekmek zorunda kalacak. IMF’nin dün açıklanan son iddiasında dünya iktisadının 2022 büyüme iddiası %3.6’ya düşürüldü.
* Ukrayna savaşı dünyada yükselme eğilimine girmiş olan enflasyonu daha da azdıracak, besin ve güç fiyatlarındaki süratli tırmanış en fakir ülkeleri çok olumsuz etkileyecek.
* Birçok ülkede enflasyon süratle yükselirken fiyat artışlarının buna ayak uyduramaması gelir eşitsizliğini daha da artıracak.
* Birçok ülkede enflasyon yükselirken iktisadın yavaşlaması sakinlik içinde enflasyona(stagflasyon) yol açabilecek.
* Merkez bankaları enflasyona karşı faiz artırmak zorunda kalacak ancak bunun büyümeyi olumsuz etkilemesini hesaba katmak gerekecek.
* Birçok ülkede aslında yükselmiş olan devlet ve özel dal borçlarının ekonomiyi olumsuz etkilemesi kelam konusu olabilecek.

Global meseleleri kim çözecek?

IMF Başkanı’nın üzerinde durduğu noktalar ortasında tahminen de en kıymetlisi, global sistemdeki çatlağın büyüdüğü ortamda başta iklim değişikliği sorunu olmak üzere global boyutta tahlil gerektiren meselelerin nasıl çözüleceği. Milletlerarası işbirliğinin mecburî olduğu alanlarda adım atabilmek için global çatlağı büyüten gelişmelere tahminen de farklı bir gözle bakmak gerekecek lakin bugünün şartlarında 78 yıl sonra yeni bir Bretton Woods konferansı organize etmenin hiç kolay olmadığı da ortada.