İnce Memed Konusu Nedir, Karakterleri Kimlerdir? İnce Memed Kimin Yapıtı?

İnce Memed, Çukurova köylülerinin ağalığa karşı uğraşını anlatan ‘toplumsal gerçekçi’ bir romandır. Romanda Anadolu halkının geri kalmışlığı tüm gerçekliğiyle okuyucuya aktarılır. Köy hayatının yaşadığı sefalet, köy ağalarının hakimiyeti ve köylüler ortasında çıkan isyanlar kitabın konusunu oluşturur. 

İnce Memed, toplam 4 ciltten oluşan bir yapıttır. Cumhuriyet Devri’nin birinci yıllarında geçen romanda, İnce Memed’in köyün ağasından çektiği zulümler üzerinden köy halkının genel durumu anlatılmıştır.

İnce Memed serisinin birinci kitabını şu biçimde özetlemek mümkündür:

Akdeniz’in köylerinden biri olan Değirmenoluk köyünde beşerler köylerinden dışarı çıkmadan yalnızca işleriyle ilgilenirler. Abdi Ağa da bu köyün ağasıdır. İnce Memed, Abdi Ağa’nın tarlasında çalışan bir gençtir. Köyde hiç kimse Abdi Ağa’nın kelamlarına karşı gelemezken İnce Memed artık bu zulme dayanamaz. Kaçmaya karar veren Memed, kendisini yakın bir köyde bulur. 

Memed, İsmail diye birisinin yanına sığınır. Dağlarda çobanlık yapmaya başlar. Gel vakit git vakit Abdi Ağa ve köylüleri Memed’in yerini öğrenir. Memed, Toros dağlarında birçok macera yaşadıktan sonra tekrar köyüne döner ve ağanın topraklarını sürmeye başlar. Annesiyle birlikte çok sıkıntı bir kış geçirir.

İnce Memed’in ikinci kitabını ise şu biçimde özetleyelim:

Memed, arkadaşı Mustafayla birinci sefer kasabaya iner. Kasabaya giderken yolda Koca Ahmet’le karşılaşırlar. Koca Ahmet, mertliği ve yeterli birisi olmasıyla ün salmıştır. Memed, kasabadaki hayattan ve ağa olmamasından etkilenir. 

Memed daha sonra sevdiceği Hatçe’nin evlendirileceğini öğrenir ve onu kaçırır. Hatçe’nin evlendirileceği kişi ise ağanın yeğenidir. Ağanın adamları Memed ve yeğenini bulur, ortalarında çatışma çıkar. Memed çeteye karşı cesurca savaşmış ve yeğenini öldürmüştür. Ayrıyeten Abdi Ağa’yı da yaralamıştır. Lakin Hatçe çetenin eline düşer.

Serinin son kitaplarının özetini de şu halde yapabiliriz: 

İnce Memed, eşkıya olmaya alışmıştır. Lakin kimseye zulmetmez. Arkadaşlarıyla birlikte ağanın izini sürmeye başlar. Memed, tuzaklara yakalanmadan Hatçe’yi bulur ve kaçırır. Ayrıyeten köylüleri de ağaya karşı direnişe çağırır. Köylüler ise Memed’i dinler ve ağaya hasatlarından vermezler.

Abdi ağa ise kendisine yapılanları hazmedemez ve Memed’i Ankara’ya ihbar eder. Jandarma ve Memed ortasında çatışma çıkar. Hatçe doğum yapar ve o sırada vurulur. İnce Memed ise bu türlü bir durumda olduğu için tutuklanmaz. 

Memed son olarak köye döner ve Abdi Ağa’yı vurur. O günden sonra bir daha Memed’den haber alınmaz…

• İnce Memed: Toroslar’ın Değirmenoluk köyünde doğmuş bir gençtir. İbrahim ve Döne’nin tek oğludur. Küçük yaşta yetim kalmıştır, annesiyle yaşar. Köylülerin şikayetçi olduğu Abdi Ağa’ya karşı çıkabilen birinci genç olmuştur. 

• Döne: İnce Memed’in annesidir. Eşini kaybetmiş, tek çocukla ortada kalmıştır. Birçok sıkıntılar çekmiş, ağa tarafından çok azaplar görmüştür. Ağanın tarlasında çalışır. Güçlü bir köy kadınıdır, uygun kalplidir. Lakin gün yüzü göremeden zalimce öldürülür.

• Abdi Ağa: Dikenlidüzü’ndeki 5 köyün sahibidir, zalim bir karakterdir. İnce Memed’in karşı çıktığı ağadır. Köylülere durmadan zulmeder. Baş düşmanı ise İnce Memed’dir.

• Hatçe: İnce Memed’in sevdalısıdır. Daha sonra eşi olmuştur. Abdi Ağa Hatçe’yi hapise attırmıştır. Daha sonra çıkan çatışmada ölmüştür. Bir erkek çocuk dünyaya getirmiştir. 

• Cabbar: İnce Memed’in dostudur. Bir arada çeteye girerler. Ancak daha sonra Memed’le yollarını ayırır. 

• Süleyman: İnce Memed’in köyden kaçtığı vakit kaldığı yerin sahibidir. İnce Memed’e sahip çıkmış ve onu korumuştur. İnce Memed’e çok yeterliliği dokunanan, babacan ve saygılı bir insandır. 

• Recep Çavuş: Baş eşkıyalardan birisidir. Kimse nereden geldiğini bilmediği halde birçok eşkıya kümesinde yer almıştır. İnce Memed ve Cabbar’ın çetesini oluşturmuş, birlikte birçok maceraya atılmışlardır.

İnce Memed, usta müellif Yaşar Kemal’in kaleminden çıkmıştır. Birinci olarak 1953 ve 1954 yıllarında Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanmıştır. Yaşar Kemal daha sonra İnce Memed’in devamı için üç roman daha kaleme almıştır. İnce Memed’in bugünkü halini almasının ise toplam 32 yıl sürdüğü bilinmektedir. 

İnce Memed, tüm serileriyle birlikte iki cilt halinde basılmıştır. Birinci cilt 448 sayfadan oluşur. Kitabın günümüze kadar yüzlerce baskısı yapılmıştır. Dört cildin toplam sayfa sayısı ise 2142’dir. İnce Memed’in hikayesi, yayınlandıktan 1 yıl sonra ‘Varlık Roman’ Ödülü’ne layık görülmüştür.

İnce Memed, yalnızca ülkemizde bedel görmekle kalmamış, uluslarası bir ün kazanmıştır. 1957’de Bulgarca’ya çevrilen İnce Memed, 1959 yılında ise Rusça’ya çevrilmiştir. Bu çeviri ise Nazım Hikmet tarafından yapılmıştır. 

Ardından 1961 yılında Edouard Roditi ve Thilda Kemal İngilizce’ye, Güzin Dino ise Fransızca’ya çevirmiştir. İnce Memed, İngiltere’de, ABD’de, Fransa’da ve İtalya’da yayımlanmıştır. Toplamda 40’tan fazla lisanda çevirisi bulunan İnce Memed’in acıklı ve dramatik kıssası, birçok okuyucunun kalbine dokunmayı başarmıştır.