Kıymetli Olan Fonksiyonu ve Yararı Diyen Bauhaus Sanat Akımının Mimariden Dokumacılığa Uzanan Harikulâde Öyküsü

Merhabalar. Türkiye’de sanatın sanat ya da toplum için olduğu tartışılırken Almanya’da 1919 yılında Bauhaus isminde bir hareket ortaya çıkmış. Kolaylık, yarar ve fonksiyon olarak kendini tanımlayan bu hareket yalnızca mimaride değil, sinemada, dokumacılıkta, heykelcilikte, fotoğrafta ve sahne sanatlarında uygulanabiliyor. Bu içerikte Bauhaus hareketinin nasıl ortaya çıktığı, sanatkarlarının hangi yapıtları meydana getirdiği ve hareketin tesirlerini kaleme aldım.

İyi okumalar dilerim.

Not: Bana nazaran sanat, hem toplum hem de sanat içindir.

Göz Atın

Seo Ajansı

Voodoo Bebeği – Ne İşe Yarıyor?

Bauhaus olmasaydı dünyamız sanırım çok farklı görünürdü. Büyük alışveriş merkezlerinde mesken eşyaları baktığımız marketten değil, Bauhaus hareketinden bahsediyorum.

Gösterişli modernist binalardan metrolardaki reklamlara kadar günlük hayatta Bauhaus sanat akımının tesirini görmemek mümkün değil. Doğal Avrupa ve Amerika kıtasında. Pekala Almanya’daki küçük bir sanat okulunun çağdaş dünyamızın görünümü üzerinde nasıl bu kadar büyük bir tesiri oldu?

Bauhaus, Almancada sözün tam manasıyla “inşaat evi” manasına geliyor ve aslında her şey bu sözle başladı. Sonrasında bu sanat akımı bariz estetik ticari markalarla daha büyük bir harekete dönüştü.

Bauhaus, 1919-1933 yılları ortasında süren bir Alman sanat akımıdır. Maksadı, tüm sanatsal ortamları tek bir yaklaşımda birleştirmek, bir bireyin sanatını seri üretim ve fonksiyonla birleştirmekti. Bauhaus tasarımı çoklukla soyut, köşeli ve geometriktir ve az süslemelidir. Pekala bu hareket nasıl ortaya çıktı?

Bauhaus sanat akımı, 1919 yılında Almanya’nın Weimar kentinde mimar Walter Gropius tarafından kuruldu. Gayesi, sanata kapsamlı bir biçimde yaklaşan bir ekole liderlik etmekti. Fotoğraf için bir okul, heykel için bir okul ve mimarlık için öteki bir okula sahip olmak yerine Gropius tüm bu sanatları birebir çatı altında toplamak stedi.

Walter Gropius, Bauhaus için şöyle diyordu: “Kılavuz prensibimiz, dizaynın ne entelektüel ne de maddi bir sıkıntı olduğu, yalnızca ömrün ayrılmaz bir modülü olduğu ve uygar bir toplumda herkes için gerekli olduğuydu.”

1925’te Weimar okulu kapatılmak ve Dessau’ya taşınmak zorunda kaldı. Sanata radikal yaklaşımın tanımlandığı yer Weimar’da iken, bugün bildiğimiz Bauhaus biçiminin sahiden ortaya çıktığı yer Dessau’ydu.

Gropius, bir estetik marka yaratmak için yola çıkmasa da – sanatın nasıl yaratıldığı süreciyle daha çok ilgileniyordu – okulunun stili giderek ortaya çıktı. Kitlesel üretim fonksiyonuna yapılan vurgu, Bauhaus tasarım okulunun yapıtlarının birçoklarını soyut, modernist ve çok süslemesiz hale getirdi.

Bauhaus sanat hareketi çatısı altında çalışan tipografi, mimari, ahşap personelliği, set tasarımı, fotoğraf ve çok daha fazla alanda çalışan sanatkarları içeriyordu. 1932’de Bauhaus hareketi büyük ilgi gördü. Fakat okul, artan popülaritesinden yararlanmak yerine kendisini Almanya’nın yeni Nazi hükümeti tarafından kuşatılmış halde buldu.

Okul kısa bir müddet Berlin’e taşındı, lakin 1933’te Hitler’in artan baskıları yüzünden kapılarını kapatmak zorunda kaldı. Bauhaus sanat hareketi, kendi alanlarını büyük ölçüde etkileyen sayısız sanatkardan oluşuyordu. Okuldan çıkan en büyük isimlerden kimilerine şunlardı:

Walter Gropius

Marcel Breuer

Paul Klee

Anni Albers

Peki Bauhaus hareketinin sinemada nasıl tesirleri oldu?

Örneğin, Alman ekspresyonistinin baş tacı The Cabinet of Dr. Caligari sinemasını ele alalım. 1920’de yılında çekilen bu sinema, Bauhaus’un sinemasal tesirinin başlangıcını gösteriyor. Keskin köşeler ve minimal dekorasyonun hepsi Dr. Caligari’de bulunabilir.

Fritz Lang’ın 1927’de gösterime giren sineması Metropolis de hareketin mimari yaklaşımını kullanır. 1960’lara gelindiğinde Bauhaus kültürü o kadar kökleşmişti ki hicivli sinema imalcisi Jacques Tati 1967 imali Playtime sinemasında tarzla dalga geçti.

Peki sonra bu sanatkarlara ne oldu?

Bauhaus hareketinin günümüze yansımaları nelerdir?

Bauhaus ideolojisi, yeni bir estetik tarifi veriyor bize: Geleceğe yönelik kolaylık, yarar ve fonksiyon. Bu kavramsal yaklaşım, sanatın görünüşünü ve hissini de değiştirdi. Siz bu felsefi fikir hakkında neler düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.