Son Dakika: 835 bin esnafa gelir vergisi muafiyeti getiren Vergi Yöntem Kanunu, Meclis’te kabul edildi

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Vergi Yordam Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Heyetinde kabul edildi.

KÜÇÜK ESNAFA CAN SUYU

Teklife nazaran, kolay yöntemde vergilendirilen mükelleflerin çıkarları gelir vergisinden istisna tutulacak. 835 bin civarında olan bu mükellef kümesinin çıkarlarının istisna edilmesiyle yıllık beyanname vermemeleri sağlanacak.

TOPLUMSAL MEDYADAKİ İÇERİK ÜRETİCİLERİ

Toplumsal içerik üreticiliği ile taşınabilir aygıtlar için uygulama geliştiriciliğinde kar istisnası getirilecek. Buna nazaran, internet ortamındaki toplumsal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, manzara, ses, görüntü üzere içerikler paylaşan toplumsal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri yararlar ile akıllı telefon yahut tablet üzere taşınabilir aygıtlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri karlar gelir vergisinden istisna tutulacak. Bu istisnadan yararlanmak için Türkiye’de konseyi bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ait tüm hasılatın bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi gerekecek.

Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat fiyatı üzerinden, transfer tarihi prestijiyle yüzde 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun “muhtasar beyanname” ve “vergi tevkifatının yatırılması” başlıklı unsurlarındaki asıllar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlü olacak. Bu meblağ üzerinden ayrıyeten tevkifat yapılmayacak.

Mükelleflerin düzenleme kapsamı dışında öbür faaliyetlerinden kaynaklanan kar ya da iratlarının bulunması, istisnadan faydalanmalarına mahzur oluşturmayacak.

İstisnaya ait koşulların taşınmadığının tespiti halinde, eksik tahakkuk eden vergi, vergi ziyaı cezası kesilerek gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecek.

Cumhurbaşkanı, düzenlemedeki tevkifat oranını her bir faaliyet tipi için farklı başka sıfıra kadar indirmeye, bir katına kadar artırmak suretiyle yine tespit etmeye yetkili olacak.

Bu düzenleme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren elde edilen çıkarlara uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

ZİRAÎ TAKVİYE ÖDEMELERİ GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA OLACAK

Tarım bölümü ve çiftçilerin desteklenmesi için kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan destekleme ödemeleri, gelir vergisinden istisna tutulacak, bu ödemelerden rastgele bir vergi kesintisi yapılmayacak.

Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri üzerinden gelir elde eden mükelleflerin verecekleri yıllık gelir vergisi beyannameleri, işlerin ikmal edildiği takvim yılını takip eden yılın şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar verebilecek. Bu düzenleme, 2022 yılı vergilendirme periyoduna ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Bir takvim yılında elde edilen gelirler, şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek. Bu unsur de 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Kolay yöntemde beyanname verilmesinin unsur metninden çıkarılmasına ait kararı, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilen yararlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yıllık beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi, şubat ve haziran aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek. Bu unsur, 2022 yılı vergilendirme periyoduna ait verilecek beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Cari vergilendirme devri içindeki üç, altı ve dokuz aylık periyodlar üçer aylık devirler prestijiyle süreksiz vergi devirleri kabul edilecek. İlgili takvim yılı yahut hesap devrinin son üç aylık devri ise süreksiz vergi periyodu kapsamında sayılmayacak, unsur kapsamındaki mükellefler tarafından bu periyot için süreksiz vergi beyannamesi verilmeyecek. Bu düzenleme, 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

ELEKTRONİK ORTAMDA VERGİ DAİRESİ KURULABİLCEK

Vergiye uyumlu mükelleflerin vergi indirimden yararlanma şartı olan “indirimin hesaplanacağı beyannamenin ilişkin olduğu yıl ile evvelki iki yılda haklarında tarhiyat yapılmamış olması” şartı, yapılan tarhiyatların katılaşmasına bağlı olacak. Kelam konusu mühlet içinde katılaşan tarhiyatın indirim fiyat hududunun yüzde 1’inden az olması durumunda da indirimden yararlanma kaideleri ihlal edilmemiş sayılacak.

Yapılan tarhiyatın indirimden yararlanıldıktan sonra katılaşması durumunda yararlanılan indirimin mükelleften geri alınmasına ait karar, husus metninden çıkarılıyor. Mutlaklaşmış tarhiyat bulunmaması kuralı, vergi beyannameleriyle sonlandırılacak. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Fiziki ortamdan bağımsız olarak elektronik ortamda vergi dairesi kurulabilecek. Elektronik ortamda kurulan vergi dairelerinin öbür vergi dairelerinin şubesi olarak belirlenerek mükelleflere süratli ve aktif hizmet verilebilmesinin sağlanması, vergi dairesince yapılan süreçlerin elektronik ortamda kurulan vergi daireleri tarafından da yerine getirilmesini temin edecek düzenlemeler yapma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilecek.

Gelir Yönetimi Başkanlığının vazife alanına ait işlerde hizmet alımı yoluyla çalıştırılanlar ile hizmet alımı yapılanların ortak ve yöneticileri de öğrendikleri sırlar ve bâtın kalması gereken öteki konular açısından yasaklara, bu misyonlarından ayrılsalar dahi uymak zorunda olacak.

Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına yapılacak tebligatlar, Gelir Yönetimi Başkanlığına gönderilmeksizin, vergi dairesi başkanlıkları yahut defterdarlıklarca direkt yurt dışı temsilciliklerine gönderilecek.

3 bin 600 Türk lirasından fazla vergi yahut vergi cezasına taalluk ettiği takdirde, ilan yazısı Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri açısından Gelir Yönetimi Başkanlığının, başkaları için ilgili yönetimin resmi internet sitesi üzerinden de duyurulacak. Bu düzenleme, 1 Haziran 2022’de yürürlüğe girecek.

UZAKTAN İNCELEME

Ticari faaliyetlerin icrasında değişen iş yeri kavramı, vergi incelemesine taraf olan mükelleflerin büyük çoğunluğunun elektronik defter ve evrak kullanması, dijital data depolama imkanlarının çeşitlenmesi, incelemelerin daha çok teknolojik ekipmanlar kullanılarak yapılması, inceleme süreçlerinin dijital ortama taşınması üzere gelişmelerin “uzaktan incelemeyi” mümkün hale getirdiği gerekçesiyle, teklifle, vergi incelemesinin uzaktan yapılabilmesine yönelik düzenlemeler yapılıyor. Bu düzenleme, 1 Temmuz 2022’de yürürlüğe girecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mükelleflerin bildirmeye mecbur olduğu bilgilerin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından Bakanlığa yazılı yahut elektronik olarak bildirilmesi durumunda, bu bildirimi mükelleflerce yapılmış bildirim olarak kabul etmeye, bu halde kabul edilecek bildirimleri faaliyet konusu, gelir ögesi ile mükellefiyet, vergi, iş yeri ve şirket çeşitlerini başka ayrı yahut birlikte dikkate alarak tespit etmeye ve uygulamaya ait tarz ve temelleri belirlemeye yetkili olacak.

Fiziki ortamda tutulan defterlerde bulunan tasdik zorunluluğuna benzeri halde, Hazine ve Maliye Bakanlığının, Ticaret Bakanlığı ile ortaklaşa yahut kendisinin belirlediği adap, temel ve müddetler dahilinde kelam konusu defterler için berat alınması yahut defterlerin onaylanması tasdik kararında sayılacak. Berat alınması ve onay süreçlerinde belirlenen metot, temel ve mühletlere uyulmaması halinde ise defterlerin tasdik ettirilmemiş kabul edilecek.

Mükelleflere kullanma mecburiyeti getirilen dokümanların, öngörülen zarurî bilgileri taşımaması halinde bu evrakların vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılması uygulaması kapsamına elektronik doküman olarak düzenlenmesi gereken dokümanlar de dahil edilecek.

Yararlanılması, yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı kaidesine bağlanan muafiyet, istisna, ziyan mahsubu ve gibisi bahislerde, tasdik raporunun gerekli müddet içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe bildiri edilmek kuralı ile 60 günlük müddet verilecek ve bu müddet içinde verilmesi halinde tasdik raporu vaktinde verilmiş sayılacak.

Vergi Tarz Kanunu’na “elektronik defter beratı” ve “elektronik muhasebe fişi” tarifleri ekleniyor; mükelleflere, defter ve evraklarını elektronik ortamda ibraz edilebilme imkanı sağlanıyor.

TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde kabul edilen Vergi Yöntem Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi ile yararlanılması yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı kuralına bağlanan muafiyet, istisna, ziyan mahsubu ve gibisi bahislerde, tasdik raporunun ilgili mevzuat ve mezkur hususun üçüncü fıkrasındaki müddet içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe bildirim edilmek kuralıyla 60 günlük bir mühlet verilecek, bu mühlet içinde verilmesi halinde tasdik raporu vaktinde verilmiş sayılacak.

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, çıkarı kolay yöntemde tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan özgür meslek erbabı ve çiftçiler, kelam konusu Kanun kapsamındaki dokümanları düzenleme zaruriliği bulunmayanlara yaptırdıkları işler yahut onlardan satın aldıkları mallar için işi yapana yahut malı satana imzalatacakları sarfiyat pusulası düzenlenecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen masraf pusulası, bu şahıslar tarafından verilmiş fatura kararında olacak. Sarfiyat pusulası, malın teslimi yahut hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu mühlet içerisinde düzenlenmeyen sarfiyat pusulası hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Kanun teklifiyle birtakım durumlarda masraf pusulası yerine kabul edilebilecek dokümanlara ait düzenlemeler de hayata geçiriliyor. Bu kapsamda unsurda öngörülen hallerde banka, ödeme kuruluşu ve PTT tarafından düzenlenen evraklar ile Kanun uygulamasında evrak düzenleme yükümlülüğü bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının tabi oldukları başka ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri dokümanlar masraf pusulası yerine kabul edilecek; bu hallerde mükellefler tarafından ayrıyeten masraf pusulası düzenlenmesine gerek kalmayacak. Bu husus, düzenlemenin yayım tarihini takip eden ayın başında yürürlüğe girecek.

VERGİ MAHREMİYETİ KARARLARI, YETKİLİ ORTAK, YÖNETİCİ, VE ÇALIŞANLARA DA UYGULANACAK

Düzenlemeyle kelam konusu Kanun’a, “elektronik defter beratı” ve “elektronik muhasebe fişi” tarifleri ekleniyor. Buna nazaran, elektronik defter beratı, elektronik ortamda tutulan defterlere ait olarak Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından onaylanmış elektronik evrak; elektronik muhasebe fişi ise form kararlarından bağımsız olarak Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standart ve içeriğe uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen, imzalanan, koruma ve ibraz edilebilen muhasebe fişine ilişkin elektronik kayıtlar bütünü halinde tanımlanıyor.

Teklifle, mükelleflerin defter ve evraklarını elektronik ortamda ibraz edilebilmesine imkan sağlanırken, vergi mahremiyetine ait kararların elektronik defter, doküman ve kayıtların oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması konularından rastgele biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilen mükelleflerin ortak, yönetici ve çalışanları hakkında da uygulanması imkanı getiriliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca, tutulması ve düzenlenmesi mecburî defter, kayıt ve dokümanların, mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması yahut bu kayıt ortamlarında saklanmasının yanı sıra mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla ibraz edilmesine de müsaade verilmesi yahut mecburilik getirilmesi için yetki veriliyor.

MALİYET BEDELİNE DAHİL EDİLECEK SARFİYATLAR

Düzenlemeyle Vergi Yöntem Kanunu’ndaki iktisadi değer kıymetlerinin değerleme ölçütleri ortasına “alış bedeli” de ekleniyor.

İktisadi değerlerin değerleme ölçüsü olarak dikkate alınan “maliyet bedeli” tarifine girmesi mecburî olan ve olmayan ögeler kapsamlı sayılarak kelam konusu Kanun’a derecediliyor. Böylelikle uygulamada tereddütlere neden olan, maliyet bedeline mecburî yahut ihtiyari olarak dahil edilmesi öngörülen sarfiyatlar sayılarak maliyet bedelinin nelerden oluştuğunun açıklığa kavuşturulması hedefleniyor.

Buna nazaran, iktisadi değerin, iktisap edilmesi yahut bedelinin artırılmasıyla direkt ilgili gümrük vergileri, gümrük komiteleri, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj sarfiyatları; iktisadi değerin iktisap edilmesi yahut pahasının artırılmasıyla direkt ilgili fotoğraf ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, kıymet tespiti, danışmanlık, kurul ve ilan sarfiyatları; iktisadi değerin finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz sarfiyatları ve bunlara ait kur farklarının emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, öteki iktisadi değerlerde ise iktisadi değerin envantere alındığı hesap periyodunun sonuna kadar olan kısmı ile kelam konusu kredilere ait sarfiyatlar; iktisadi değerin stoklara yahut envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta sarfiyatları ile gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve yerinin tesviyesinden mütevellit masraflar, maliyet bedeline dahil edilecek.

Gayrimenkullerle direkt ilgili olması kuralıyla bunların envantere alındığı hesap devri sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilecek. Mükelleflere, iktisadi değerin (emtia hariç) iktisap edilmesi yahut bedelinin artırılmasıyla ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma paha vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu, maliyet bedeline dahil edebilme yahut genel masraflar ortasında gösterebilme hürlüğü getiriliyor.

Teklifle, Kanun’a değerleme ölçüsü olarak eklenen “alış bedeli”, bir iktisadi değerin satın alma bedeli olarak tanımlanıyor. Buna nazaran, iktisadi bir değerin iktisap edilmesiyle ilgili öbür masraflar alış bedeline dahil edilmeyecek.

YİNE DEĞERLEME ORANI DÜZENLEMESİ

Vergi Yöntem Kanunu’nda yapılan değişiklikle “Enflasyon düzeltmesi, tekrar değerleme oranı ve yine değerleme” başlığı düzenleniyor. Buna nazaran, tam mükellefiyete tabi ve bilanço temeline nazaran defter tutan gelir yahut kurumlar vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını TL dışında diğer bir para ünitesiyle tutmalarına müsaade verilenler hariç, enflasyon düzeltmesi yapma kurallarının gerçekleşmediği hesap periyotlarının sonu prestijiyle bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi değerlerini ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, kanun teklifinde belirlenen koşullar doğrultusunda yine değerleyebilecek.

Yine değerleme yapılacak yılın ekim ayında bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı, tekrar değerleme oranı olarak dikkate alınacak. Kendilerine özel hesap devri tayin olunan mükellefler için özel hesap periyodunun başladığı takvim yılına ilişkin oran temel alınacak. Süreksiz vergi devirleri prestijiyle yapılacak değerlemede temel alınacak tekrar değerleme oranı ise bir evvelki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9’uncu aylarda bir evvelki 3, 6 ve 9 aylık devirlere nazaran Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı temel alınmak suretiyle belirlenecek.

Yine değerlemede iktisadi değerlerin bedelinde meydana gelen kıymet artışı, tekrar değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin her birine isabet eden kıymet artışı detaylı olarak görünecek halde bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek.

İktisadi değerlerini bu fıkra kapsamında yine değerlemeye tabi tutan mükellefler bu değerlerini, tekrar değerleme sonrasında bulunan kıymetleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen kıymet artışı fiyatının, sermayeye ek edilme dışında rastgele bir biçimde öbür bir hesaba nakledilen yahut işletmeden çekilen kısmı, bu sürecin yapıldığı devir çıkarı ile ilişkilendirilmeksizin bu devirde gelir yahut kurumlar vergisine tabi tutulacak.

Yine değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen kıymet artışları motamot amortismanlar üzere muameleye tabi tutulacak.

Her yılın tekrar değerleme oranı lakin o yıla ilişkin değerlemede nazara alınabilecek. Yine değerlemenin rastgele bir yıl yapamamasından yahut değerleme oranının düşük uygulanmasından ötürü daha sonraki yıllarda geçmiş devirlere ait tekrar değerleme yapılamayacak.

Hesap devri içinde etkine giren iktisadi değerler için etkine girdiği hesap devrinde, yine değerleme yapılmayacak.

Bu düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

KUSURLU BASIM YAPAN MATBAACILARA CEZA

Evrak basımıyla ilgili bildirim misyonunu belirlenen müddette yerine getirmeyen ya da bildirimi eksik, yanlışlı yapan matbaa işletmecilerine 1400 lira özel usulsüzlük cezası uygulanacak.

TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde kabul edilen Vergi Yordam Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi ile amortismanın mühlet bakımından uygulanmasına yönelik yöntemlere yenileri ekleniyor.

Dileyen mükellefler, amortisman sürecine, işletme faaline yeni kaydedilecek iktisadi değerler için bunların kullanıma hazır olduğu tarihte başlayıp ve her bir hesap periyodu için değerin etkinde kaldığı müddet kadar, gün temeline nazaran amortisman ayırabilecek.

Mühletin gün olarak hesaplanması için Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yararlı ömür mühletleri, 365 ile çarpılacak. Mükellefler, belirlenen yararlı ömürlerden kısa olmamak üzere amortisman mühletini, her yıl için tıpkı nispet olmak kaydıyla belirleyebilecek. Bu mühlet Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen mühletin 2 katını ve 50 yılı aşamayacak. Mükellefler bu tercihlerini, iktisadi değerin envantere alındığı süreksiz vergi periyodu sonu prestijiyle kullanacak. Bu biçimde belirlenen amortisman müddeti ve oranı, izleyen devirlerde değiştirilemeyecek.

Amortisman hesaplanmasına başlandıktan sonra bu hesaplama formundan vazgeçilemeyecek.

Teklifle, yapılan protestoya yahut yazı ile bir kereden fazla istenilmesine karşın borçlunun ödemediği dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olan alacaklara ait azami bir fiyat belirlenerek, bu mevzudaki belirsizlik gideriliyor. Protestoya yahut yazı ile bir seferden fazla istenilmesine karşın borçlu tarafından ödenmemiş ve 3 bin lirayı aşmayan alacaklar, kuşkulu alacak sayılacak. Kuşkulu alacak kararları, işletme hesabı temelinde defter tutan mükellefler açısından da uygulanabilecek.

MEVCUT UYGULAMADAKİ TEREDDÜTLÜ KONULAR GİDERİLİYOR

Teklifle, amortismana tabi malların satılmasında mevcut uygulamadaki tereddütlü konular gideriliyor.

Satılan iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut emsal mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı, işin niteliğine nazaran zarurî bulunur yahut bu konuda işletmeyi yönetim edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa, satıştan doğan kar, satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte süreksiz bir hesapta tutulabilecek. Bu müddet içinde satılan iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut emsal mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı gerçekleşmezse, süreksiz hesapta tutulan kar, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kar ve ziyan hesabına eklenecek.

Yangın, zelzele, sel, su basması üzere afetler yüzünden büsbütün yahut kısmen ziyaa uğrayan amortismana tabi iktisadi değerler için alınan sigorta tazminatı ile ziyaa uğrayan amortismana tabi iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut misal mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı işin niteliğine nazaran mecburî bulunur yahut bu konuda işletmeyi yönetim edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa tazminat fazlası, bilanço aslına nazaran defter tutan mükellef tarafından üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte süreksiz bir hesapta tutulabilecek.

Pasifte süreksiz bir hesapta tutulan tazminat fazlası, finansal kiralama yoluyla edinilenler de dahil olmak üzere, iktisap edilen bir yahut birden fazla değerin ayrılacak amortismanlarına mahsup edilecek. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan pahaların amortismanına devam olunacak.

VERGİ ZİYAI CEZASI YÜZDE 50 ORANINDA ARTIRILARAK UYGULANACAK

Vergi ziyaına sebebiyet vermekten yahut usulsüzlükten ceza kesilen ve cezası kesinleşenlere, vergi ziyaı cezasında; cezanın katılaştığı tarihi izleyen günden itibaren 5. yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar, usulsüzlükte cezanın; mutlaklaştığı tarihi izleyen günden itibaren 2. yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar tekrar ceza kesilmesi durumunda, vergi ziyaı cezası yüzde 50, usulsüzlük cezası yüzde 25 oranında artırılarak uygulanacak. Artırım meblağı mutlaklaşan cezadan, mutlaklaşan birden fazla ceza olması durumunda meblağ prestijiyle en yükseğinden fazla olamayacak.

Kağıt ortamında yapılan, tutulan kayıt ve defterlere yönelik olarak kayıt nizamına ait kararlara uyulmaması durumunda kesilecek cezalar ile elektronik kayıt ve defter uygulamalarındaki kayıt nizamına uyulmaması fiillerine uygulanacak cezaların birebir mahiyette olması ve bu fiillere karşılık olarak birinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi temin edilerek uygulamada yaşanan tereddütler giderilecek.

ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI

Teklifle sarfiyat pusulasının hiç düzenlenmemiş sayıldığı durumlara bağlı olarak özel usulsüzlük cezası kesilebilmesi temin edilecek.

Tasdik kapsamına alınan mevzulara ait ibraz edilmesi gereken yeminli mali müşavir tasdik raporunun, belirlenen müddette ibraz yükümlülüğünü yerine getirmeyen mükellef ismine özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Doküman basımıyla ilgili bildirim vazifesini belirlenen müddette yerine getirmeyen ya da bildirimi eksik yahut yanılgılı yapan matbaa işletmecilerine 1400 lira özel usulsüzlük cezası verilecek.

Özel usulsüzlük cezası, bildirimin belirlenen mühletin sonundan başlayarak 30 gün içinde yapılması ya da eksik yahut kusurlu yapılan bildirimin tıpkı mühlet içinde tamamlanması, düzeltilmesi durumunda yarı oranında uygulanacak.

Yeminli mali müşavir tasdik raporunun belirtilen müddette ibraz edilmemesi durumunda, tasdik raporu ibraz koşulu getirilen mükellef ismine 50 bin liradan az ve 500 bin liradan fazla olmamak üzere, yararlanılması tasdik raporunun ibrazı kaidesine bağlanan fiyatın yüzde 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecek.

HARÇ VE KKDF VERGİSİ İSTİSNASI DAİMA HALE GETİRİLECEK

Varlık idare şirketlerine, kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen 5 yıl mühletince uygulanan damga vergisi, harç ve KKDF istisnası daima hale getirilecek. Bu şirketlere tanınan banka ve sigorta muameleleri vergisine ait istisna kaldırılacak.

TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda kabul edilen Vergi Metot Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi ile ihtilafların azaltılması ve vergisel süreçlerde aktifliğin artırılması için 5 bin Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ait uzlaşma talep edilebilmesi ve bu meblağı aşmayan usulsüzlük cezaları içinse Vergi Tarz Kanunu’nda belirtilen indirim oranının yüzde 50 artırımlı olarak uygulanması sağlanıyor.

Mükellefler, yordamına uygun yürürlüğe konulmuş bir ikili vergilendirmeyi tedbire mutabakatı kararlarına alışılmamış olarak vergilendirildiği yahut bu halde vergilendirileceğine ait kuvvetli emareler bulunduğu argümanıyla mutabakatın “karşılıklı mutabakat usulü” kararlarına nazaran Gelir Yönetimi Başkanlığına başvurabilecek. İkili vergilendirmeyi tedbire muahedesi kararlarına bağlı olarak bu müracaat, mutabakata taraf öbür akit devlet yetkili makamları aracılığıyla da yapılabilecek.

Karşılıklı mutabakat yoluna nazaran müracaat, müracaat kapsamındaki tarh ve bildirim edilen vergi ve cezalar ile ihtirazi kayıtla verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiye ait dava açma müddetini durduracak. Yapılan müracaata husus talebin reddi yahut öbür akit devletin yetkili makamı ile mutabakata varılamaması durumunda, bu durum bir yazıyla mükellefe bildiri edilecek. Mükellef, yazının bildiri edildiği tarihten itibaren kalan dava açma mühleti içerisinde vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecek. Dava açma müddeti, 15 günden az kalmışsa bu müddet yazının bildirisi tarihinden itibaren 15 gün olarak uzayacak.

Teklifle karşılıklı muahede tarzı müracaatının neticelendirilmesine ait düzenleme getiriliyor. Buna nazaran, müracaatın Gelir Yönetimi Başkanlığı ile öbür akit devletin yetkili makamı ortasında mutabakata varılarak sonuçlandırılması halinde durum mükellefe bir yazı ile bildirim edilecek. Yazının bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde mükellefin varılan muahedeyi kabul edip etmediğini, Gelir Yönetimi Başkanlığına bildirecek. Mükellef bu müddet içinde bildirimde bulunmadığı takdirde, varılan muahedeyi kabul etmemiş sayılacak. Muahede sonucunun kabul edilmemesi yahut kabul edilmemiş sayılması durumunda, 30 günlük mühletin bitiminden itibaren dava açma mühleti tekrar işlemeye başlayacak ve vergi mahkemesi nezdinde dava açılabilecek. Dava açma müddeti, 15 günden az kalmış ise bu müddet 15 gün olarak uzatılacak.

Karşılıklı mutabakatın vaki olduğu durumda üzerinde anlaşılan konular ve muahede uyarınca düzeltilen vergi ve cezalar hakkında dava açılamayacak ve hiçbir mercie şikayette bulunulamayacak. Kelam konusu vergi ve cezalar, düzeltme sürecinin mükellefe bildirim edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecek. Düzeltme sürecine husus verginin tamamı ile cezaların yarısının bu mühlet zarfında ödenmesi halinde, cezanın yarısı indirilecek.

MÜKELLEFLERİN UZLAŞMA TALEBİNE AİT DÜZENLEMELER

Kanun teklifi, müracaat öncesi açılan davalar ve uzlaşma talebine ait düzenlemeler de içeriyor.

Mükellef, yaptığı müracaattan evvel dava açmışsa dava, karşılıklı mutabakat tarzı başvurusu sonuca bağlanmadan vergi mahkemelerince incelenmeyecek. Dava rastgele bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa karşılıklı mutabakat müracaatına ait sonuç dikkate alınacak. Mutabakat sonucu, yönetim tarafından yargı mercilerine bildirilecek. Karşılıklı muahedenin vaki olmaması halinde, durdurulmuş olan davanın görülmesine, vergi mahkemesinde devam edilecek.

Uzlaşma talebinde bulunmuşsa uzlaşma, karşılıklı muahede yordamı müracaatının sonuca bağlanmasına kadar ertelenecek. Mükellef, muahedenin sonucunu beklemeksizin uzlaşma hakkını kullanmayı talep ettiği takdirde müracaatından vazgeçmiş sayılacak ve uzlaşmanın vaki olduğu durumda, öteki akit devlete yönelik düzeltme talebi hariç, tekrar karşılıklı muahede metodu müracaatında bulunamayacak.

Karşılıklı mutabakat sonucuna nazaran, Türkiye’de düzeltme yapılmasının gerekmesi durumunda, mutabakat sonucu, kanunun zamanaşımı kararlarına bakılmaksızın uygulanacak. Muahede sonucunun uygulanması için ikili vergilendirmeyi tedbire muahedesinde bir mühlet öngörülmüş ise bu müddet ile ilgili kararlar gizli kalacak.

Mükellef, karşılıklı mutabakatın sonucunu kabul ettiği durumlar hariç olmak üzere, sürecin rastgele bir basamağında başvurusunu geri çekebilecek, bu durumda duran zamanaşımı kaldığı yerden işlemeye devam edecek. Mükellefin, başvurusunu geri çektiği durumda, kanunun öbür kararları kapsamındaki müracaat hakları gizli kalacak. Karşılıklı mutabakat yoluna başvurulması, tahakkuk eden vergi ve cezaların tahsilatını durdurmayacak.

Bu düzenlemeler, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Mükelleflerin istemeleri halinde, birinci sefer tekrar değerleme yapacakları hesap devrinden evvelki hesap devrinin sonu prestijiyle bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi öbür iktisadi değerlerini, kararlara uymak şartıyla yine değerleyebilmelerine imkan sağlanacak. Bu unsur, 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI

Yatırım izleme ve uyum başkanlıkları, (YİKOB), Damga Vergisi Kanunu uygulamasında resmi daire kapsamına alınacak.

Damga Vergisi Kanunu’nda “Ticari ve uygar işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı kısmında yapılan düzenlemelerle, teminatlı sermaye piyasası araçlarının ihracında süreç maliyetlerinin azaltılması sağlanıyor. Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında teminat yöneticisinin taraf oldukları dahil olmak üzere, sermaye piyasası araçlarının ihracına husus teminatlara ait düzenlenen makbuz ve kağıtlara damga vergisi istisnası yapılacak.

Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’na ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yazılı genel ve özel bütçeli yönetimlerle, vilayet özel yönetimlerine, yatırım izleme ve uyum başkanlıklarına, belediyelere ve köylere yapılacak bağışlara ait olarak, ilgili yönetim ile bağışlayanlar ortasında düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası sağlanacak.

Gelir Vergisi Kanununun tekrarlanmış 20/B hususu kapsamında vergilendirilen karlara mevzu teslim ve hizmetler katma paha vergisinden istisna edilecek. Bu husus, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren düzenlemenin yayımı tarihinde uygulanacak.

Sıhhate ziyanlı tütün mamulleriyle çabada aktifliğin artırılması ile otomotiv dalında oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun vergilemenin sağlanabilmesi, günün toplumsal, ekonomik ve mali gereksinimlerine nazaran süratli ve esnek karar alınabilmesi için Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile Cumhurbaşkanına tanınan yetki değiştiriliyor. Kanunda yer verilen II sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları ve oranlara temel özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst hudutları 3 katına, III sayılı liste B cetvelindeki mallar için taban maktu vergi 3 katına kadar çıkarılabilecek.

ATV VE UTV’YE BİREBİR ORANDA VERGİLENDİRME

Fizikî ve teknik özelliklerine nazaran gümrük tarife cetvelinin farklı konumlarında yer alan ATV (All Terrain Vehicle/her türlü toprakta kullanılan araç) ve UTV (Utility Task Vehicle/çok emelli hizmet aracı) isimli araç tiplerinin birebir oranda vergilendirmeleri sağlanacak.

Ayrıyeten motor silindir hacmine ve özel tüketim vergisi matrahına nazaran farklı oranlarda vergilendirilen motorlu karavanlarda vergilendirmeye temel tek bir oran belirleniyor.

Bankacılık Kanunu’nda yapılan düzenleme ile varlık idare şirketlerine kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen 5 yıl mühletince uygulanan damga vergisi, harç ve KKDF istisnası daima hale getirilecek, kelam konusu şirketlere tanınan banka ve sigorta muameleleri vergisine ait istisna kaldırılacak. Bu husus, 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi kuruluşuyla şirketlerin sermaye yapısı güçlendirilerek, özkaynakla finansman teşvik ediliyor. Düzenlemeyle, Türkiye’de yabancı sermaye, yurt dışından kaynak girişinin artırılması amaçlanıyor. Buna nazaran, nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için oran yüzde 75 olarak uygulanacak.

Kurumlar Vergisi beyan müddetlerinde düzenlemeye gidilen teklifle, Kurumlar Vergisi beyannamesi, hesap periyodunun kapandığı ayı izleyen üçüncü ayın birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek.

Bu iki düzenleme, 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yatırım teşvik evrakı bazında yapılan yatırım harcamasına yatırıma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen meblağın yüzde 10’luk kısmı, Kurumlar Vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar talep edilmesi kaidesiyle, ÖTV ve KDV hariç olmak üzere tahakkuk etmiş öbür vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılabilecek. Bu husus, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak yatırım harcamalarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

İHDAS

Teklife ihdas edilen unsurla 1 Ocak 2022’de yürürlüğe girmesi öngörülen konaklama vergisinin yürürlük tarihi 1 Ocak 2023’e ertelendi.

Unsurun görüşmeleri sırasında kelam alan CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı, konaklama vergisinin bölüme ziyan vereceğini savunarak, “Bu verginin ertelenmesi değil tümden kaldırılması taraftarıyım.” diye konuştu.

AK Parti Antalya Milletvekili İbrahim Aydın, salgının olumsuz tesirleri nedeniyle konaklama vergisinin yürürlük tarihinin ertelendiğini belirtti.