Çavuşoğlu’ndan Rusya’ya yaptırım açıklaması: İlkesel olarak katılmadık

Katıldığı canlı yayında Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Rusya’ya uygulanan yaptırımlara ilkesel olarak katılmadığını ve katılma eğilimi de olmadığını söyledi. Çavuşoğlu, “Sonuçta Türkiye taraf tutmak zorunda değil. Elbette NATO üyesi. NATO’nun kararlarına uyan ve katkı sağlayan ülke. Türkiye ilkesel tavır sergiliyor. Görüş ayrılıklarına karşın her iki ülkeyle işbirliğini geliştiren ülkeyiz. Savaş olduğu vakit taraf tutmak zorunda değiliz; tam aksisi savaşın sona erdirilmesinde her iki tarafta eşit bir formda diyalog kurabilen ülkeyiz. Taraf tutma lüksümüz yok.” diye konuştu.

Çavuşoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Göz Atın

Trt Frekans Güncelleme Nasıl Yapılır? TRT Neden Açılmıyor?

Gökhan Tombak’ı Kim Silahla Vurdu?

“Bazı bilgilere nazaran yalnızca Donbas bölgesine saldıracaktı”

“İşin doğrusu gerginliğin daima arttığını görüyoruz. Yalnızca Ukrayna-Rusya ortasında Rusya-NATO ve Rusya ABD ortasında. Diyalog sürecinde NATO ile Rusya ortasında diyaloğun devam etmesi konusunda. Sonuçta karşılıklı mektup değişimi oldu. Toplantılar oldu. Atakla ilgili tasalarımız artınca bilhassa her iki ülke nezdinde de temaslarımız oldu. Bu hücum başlamadan 1 gün evvel sayın Cumhurbaşkanımız Putin‘le görüşmüştü telefonla. İki başkanı bir ortaya getirme fikrini iletmişti.

Sayın Putin de bunları dikkate alacağını sayın Cumhurbaşkanımıza söylemişti. Kimi bilgilere nazaran yalnızca Donbas bölgesine saldıracaktı. “Topyekün işgal edecek” diyenler de vardı. Genel kanaat Donbas bölgesine yönelik, akından iki gün evvel iki bölgenin bağımsızlığını tanıyınca o bölgeye yönelik müdahale olacağı idi.”

“Ateşkesin tesis edilmesi konusunda çok efor sarfettik”

“Ukrayna’ya Rusya’nın saldırması tüm dünyayı şoke etti. Kuzey, güney, doğu, batıdan Kiev’e kadar saldırısı oldu. Değerli kentlerde çatışma ve ataklar devam ediyor. Doğuda kentler kuşatılmış durumda. Çatışma hali hala devam ediyor.

Savaşla ilgili evvelden kestirimde bulunmak, kesin kestirimde bulunmak zordur. Rusya kısa bir mühlet içinde değerli kentleri ele geçirmeyi planlıyordu. Bilhassa bir çatışma, sokak savaşına dönüştüğü vakit, Libya’da da bu tasayı paylaşıyorduk. Trablus’a yönelik atak durdurulmasaydı sokak savaşına dönüşecekti. Sokak savaşının ne vakit biteceği aşikâr olmaz. Natürel bu savaş başladıktan sonra biz savaşın büsbütün durdurulması, ateşkesin tesis edilmesi konusunda çok gayret sarfettik. Savaş durdurulmayacaksa en az 24 saatlik insani ateşkes konusunda efor sarf ettik, hala gayret sarf ediyoruz. İki ülke nezdinde, memleketler arası toplum nezdinde teşebbüslerimiz oldu. BM ve AGİT Genel Sekreteri ile. Davetler oldu. Daha sonra Fransa devreye girdi.”

“Yarınki müzakere bir iki gün ertelenebilir”

“İki ülke ortasında müzakerelerin başlamasını telkinlerimizi ilettik. En son Ukrayna’ya yerin kıymetli olmadığını, elbette İstanbul’u Ukrayna tercih ediyordu. Biz memnuniyetle mesken sahipliği yaparız lakin şu evrede yerin kıymeti yok. Orta yol buldular. Sonun Belarus kenarında, ırmağın kenarında birinci görüşmeyi yaptılar.

“Şimdi acil olan ateşkes”

“Siyasi mevzuları müzakere etme bakımından gereğince vakitleri olacaktır. Artık acil olan ateşkes. Çatışmalar, bombardımanlar devam ederken bir sonuç çıkmaz. Evvel ateşkes diyoruz.”

“Türkiye taraf tutmak zorunda değil”

“Sonuçta Türkiye taraf tutmak zorunda değil. Elbette NATO üyesi. NATO’nun kararlarına uyan ve katkı sağlayan ülke. Türkiye ilkesel tavır sergiliyor. Görüş ayrılıklarına karşın her iki ülkeyle işbirliğini geliştiren ülkeyiz. Savaş olduğu vakit taraf tutmak zorunda değiliz; tam zıddı savaşın sona erdirilmesinde her iki tarafta eşit bir formda diyalog kurabilen ülkeyiz. Taraf tutma lüksümüz yok. Bir şey yanlışsa onu söylemek durumundayız. Rusya’nın saldırısı memleketler arası hukukun ihlalidir. Şu anda insani dramlar var. Bu yanlışları kim yaparsa yapsın biz bunu açıkça söyleriz. Diğer krizlerde de ilkesel tavrımızı sergiledik.

Burada Türkiye’nin takındığı halde çelişki yok. BM Güvenlik Kurulu’na giden karar tasarısında biz eş sunucuyduk. Birebir biçimde BM Genel Şurası’nda bir acil özel oturum başladı. 2 Mart’ta Rusya’nın Ukrayna konusu konuşulacak. Burada da taslak karar tasarısını yazan kümenin içinde olduk. NATO’da halimiz açık ve net. Tıpkı şeyi Avrupa Kurulu’nda yaptık. 23 Şubat’ta reaksiyonumuzu gösteren Ukrayna’yı destekleyen karara biz de dayanak verdik.

İlkesel tavrımızın sebebini anlatıyorum. 24 Şubat’ta yeniden akından sonra Rusya’ya yönelik kınama, ağır sözler içeren, yaptırım olabileceği söz eden tasarıya evet dedik. 25 Şubat’taki karara neden çekimser oy kullandık? O kararda Rusya’nın temsil hakkı sona erdiriliyor. Rusya’nın o örgütteki temsil hakkını askıya alan ya da büsbütün kaldıran bir teşebbüs var mı? Bu kadar diyalogdan, müzakereden bahsettik. Sonuçta Rusya’nın buradan atılması demek Rus vatandaşların AİHM’e gidememesi demektir. Buradan bağları kopardığınız vakit bunun yararı ne olacak? İkinci seçenek ortak tamamlayıcı sürecin başlatılması. Ağır ve faal diyaloğun başlatılması. Bu seçenek maalesef tercih edilmedi.

Bundan da sonuç alınamazsa ondan sonra tahminen askıya alınması. Sonuçta diyaloğun kopmaması için, İnsan Hakları Kurulu’nda oturum olacak. Orada da karar tasarısının içindeyiz. Sonuçta tüm platformda unsurlu biçimde tavır sergilerken diyaloğun kopmasını istemediğimiz için prensipli biçimde çekimser oy kullandık.”