Danıştay’dan Coca-Cola kararı

Danıştay 10. Dairesi, Coca-Cola’nın içerisinde kimyasal, kanserojen ve sıhhate ziyanlı unsurlar bulunup bulunmadığının tespit edilmesi ve bu eserlerin bileşiminde kullanılmaması talebiyle açılan davayı reddeden lokal mahkemenin kararını bozdu. Daire, Cola’nın içerisinde bulunan katkı hususlarının sıhhate ziyanlı olup olmadığının tespit edilmesi için eksper araştırılması yaptırılmasını istedi. Danıştay’ın bu kararının akabinde mahkeme, hazırlanacak eksper raporu doğrultusunda yeni bir karar verecek.

Çocuk eğitimi ve sıhhati konusunda çalışmalar yaptığını söyleyen Ethem Öztürk isimli vatandaş, 2014’te Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak Coca-Cola’nın sıhhate ziyanlı olup olmadığının belirlenmesini istedi. Eserde gösterilmeyen yahut eksik gösterilen bileşenlerin açıkça yazılmasını talep eden Öztürk, bileşiminde kimyasal, kanserojen ve sıhhate ziyanlı unsurlar bulunan eserlerin tespit edilmesi ve bunların bileşimde kullanılmaması gerektiğini kaydetti.

Öztürk ayrıyeten, çocukları etkileme potansiyeli bulunduğu gerekçesiyle bu eserlere ait her türlü reklam yahut satış ve pazarlama usulünün yasaklanmasını talep etti.

Göz Atın

Trt Frekans Güncelleme Nasıl Yapılır? TRT Neden Açılmıyor?

Gökhan Tombak’ı Kim Silahla Vurdu?

Bakanlıktan ve mahkemeden ret

Bakanlık bu talepleri reddetti. Öztürk, bunun üzerine avukatı aracılığıyla bakanlığın ret sürecinin iptali istemiyle Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Yönetim mahkemesi, açılan davayı 2015 yılında reddetti.

Mahkeme münasebetinde, dava konusu unsurların Türk Besin Kodeksi mevzuatında yer alan ve risk/güvenlik değerlendirmeleri sonucunda kullanım şartları belirlenmiş unsurlar olduğu savunarak, Coca-Cola’nın TGK-Alkolsüz İçecekler Bildirisi kapsamında olduğunu, kanun yeterince sağlam olmayan besinin piyasaya arz edilmesinin mümkün olmadığı, mevzuat kararları ile tespit edilerek piyasaya sürülen eser için “sağlığa zararlıdır” ibaresinin konulamayacağını kaydetti.

Kararda, Cola’nın içindeki unsurların yönetmelikte tanımlanan aroma vericilerin risk değerlendirmesinin yapıldığı ve besinlerde kullanımına müsaade verilmiş unsurlar olduğu savunuldu. Ayrıyeten bu eserlerin reklamının yasaklanması konusunda bakanlığın yetkisinin olmadığı argüman edildi.

Danıştay: Coca Cola araştırılsın

Ret kararı bu sefer Danıştay’a taşındı. Danıştay 10. Dairesi itirazı kabul ederek, yönetim mahkemesinin kararının bozulmasına karar verdi. Kararın münasebetinde, dava konusu uyuşmazlığın Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafından üretilen gazlı içeceklerin içerisinde bulunan şeker, fosforik asit, karamel/4-metilimidizol, kafein, aspartam ve bisfenolA üzere katkı hususlarının insan sıhhati açısından ziyanlı olup olmadığının belirlenmesi konusunda toplandığına işaret edildi.

Mahallî mahkemenin bu konuya ait rastgele bir araştırma ve inceleme yapmadan davayı reddettiğine dikkat çekilen kararda, “Bu konunun çözme kavuşturulması özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden uzman incelemesi yaptırılması gerekmektedir” denildi. Danıştay, şu sonuca vardı:

“Bu nedenle, eksper incelemesi yaptırılmak suretiyle Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafından üretilen gazlı içeceklerin içerisinde üstte sayılan katkı hususların bulunup bulunmadığı, anılan unsurların tespiti halinde mevzuatta kullanımına müsaade verilip verilmediği ile kullanım ölçülerinin Türk Besin Kodeksi mevzuatına uygun olup olmadığı ortaya konularak dava konusu sürecin hukuka uygunluk kontrolünün yapılması gerekirken, eksik inceleme ve kıymetlendirme sonucunda verilen davanın reddi tarafındaki mahkeme kararında tüzel isabet bulunmamaktadır.”

Öte yandan kararda, yine yapılacak yargılamanın Coca-Cola İçecek A.Ş’nin menfaatini etkileyeceği, bu nedenle davanın bu şirkete de bildirilmesi istendi.

Danıştay, kararında mevzuatın Tarım Bakanlığı’na yüklediği vazifelerin de altını çizdi:

“Anılan mevzuat kararlarından, emniyetli olmayan besin, besin ile temas eden unsur ve materyalin piyasaya arz edilemeyeceği, insan sıhhati için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan besinin, sağlam olmayan besin kabul edileceği, bununla birlikte davalı yönetimin besin unsurlarının insan sıhhatine ziyanlı olup olmadığının belirlenmesinde tüketicinin sıhhati üzerindeki ani ve uzun vadede oluşturabileceği olası tesirlerin tespit edilmesi ve elde edilecek bilgiler ışığında gerekli tedbirlerin alınması konusunda vazifeli ve yetkili olduğu anlaşılmaktadır.”

Artık ne olacak?

Danıştay’ın bu kararının akabinde lokal mahkemenin önünde iki yol var. Mahkeme, kararında direnirse evrak Danıştay Hukuk Genel Kurulu’na gidecek. Fakat mahallî mahkeme, karara uyarsa dava kapsamında Coca-Cola’nın içeriğine ait eksper görevlendirilecek. Eksperin hazırlayacağı rapor mahkemeye sunulacak. Mahkeme, rapordaki tespitlere nazaran davayı temelden karara bağlayacak. 

Alican Uludağ

© Deutsche Welle Türkçe