Dev ısı pompaları kombilerin yerini alabilir mi?

BBC Bilim Editörü Rebecca Morelle

Ukrayna savaşı pek çok ülkenin Rus gazına bağımlılığını sorgulamasına ve doğal gaz yerine ne kullanabileceğini düşünmeye başlamasına yol açtı. Gelecekte kombilerin yerini alabileceği söylenen teknolojilerden biri de ısı pompaları. Pekala bu ne kadar mümkün?

İngiltere’de Londra ve Gateshead’e kurulan iki büyük ısı pompasının çevreci ve ucuz bir ısınma imkanı yaratması umuluyor.

Göz Atın

Trt Frekans Güncelleme Nasıl Yapılır? TRT Neden Açılmıyor?

Gökhan Tombak’ı Kim Silahla Vurdu?

Gateshead’deki ısı pompası, toprak tabanın 150 metre kadar altına inen bir eski kömür madeni tünellerini ısı kaynağı olarak kullanıyor.

BBC

Bir mühendislik tekniği sayesinde, iki insanın birbirlerine temas ederek ısı transferi yapmasına emsal bir formda madendeki suyun ısısı, ısı pompası sisteminde yer alan öteki bir sıvıya transfer ediliyor.

Bu sıvı kompresörler tarafından sıkıştırıldığında ısısı 80 dereceye yükseliyor.

Bu sıcak sıvı da borularla etraftaki binalara gönderiliyor. Madenden alınan su madene geri verilerek tekrar ısınması sağlanıyor.

Bu büyük ısı pompası sistemi, insanların meskenlerine yerleştirdikleri küçük ısı pompalarına benziyor. Onlar da havadan yahut tabandan ısıyı alarak meskene aktarıyor.

Lakin Gateshead’deki bu ısı pompası o kadar büyük ki, tam kapasite ile çalıştığında 5 bin haneyi ısıtabiliyor.

Gateshead Belediyesi Güç Hizmetleri Müdürü Jim Gillon, bölgenin madencilik geçmişinin bugün de bu biçimde kenti ısıtmak için kullanılmasından şad.

BBC

Bu sisteme bağlanan meskenlerde kombi yerine farklı bir sistem var. Meskene kadar gelen ısının sıvısını radyatörlere giden sulara aktarıyor.

Bunu kullananlardan biri de Jacqueline Bell. Meskenini beş yıldır bu formda ısıtıyor.

Meskenin ısınma altyapısını değiştirmek ise kolay olmamış, çok sayıda boru değişmiş.

Ancak sonuçtan şad:

“Evim eskisine nazaran çok daha sıcak ve ödediğim fatura çok daha az.”

BBC Citigen projesi Londra’nın altındaki bir su katmanına iniyor

Güç fiyatlarının artması ve Rusya gazına bağımlılığının Ukrayna savaşıyla birlikte telaş yaratması, alternatif güç kaynaklarına ilginin artmasına yol açtı.

EON güç şirketinin İngiltere yöneticisi Michael Lewis, doğal gazı bırakmanın sırf güç fiyatlarındaki değişimlerden korunmayı sağlamakla kalmayıp tıpkı vakitte iklim değişikliyle uğraş için de olumlu bir adım olacağını söylüyor.

EON’un Londra merkezinde dev bir ısı pompası bulunuyor. Citigen ismi verilen bu pompa, kentin altındaki bir su katmanını kullanıyor.

Citigen Genel Müdürü Leke Oluwole “Isı pompaları elektrikle çalıştığı için düşük karbon ayak izine sahip. Kullandıkları elektrik de yenilenebilir kaynaklardan geliyor” diyor ve ekliyor:

“1.000 meskeni tek tek karbon salımından arındırmak yerine merkezi bir pozisyona büyük bir ısı pompası kurarak etrafındaki 1.000 meskeni bir seferde karbon salımından arındırmak çok daha kolay.”

BBC Citigen’in ısı pompaları

İngiltere’deki 30 milyon haneyi ısıtmak, bugün ülkenin karbon salımının çeyreğine yol açıyor.

Leeds Üniversitesi’nden Dr. Fleur Loveridge “İklim değişikliğiyle uğraş edeceksek binalarımızı nasıl ısıtacağımızı baştan düşünmemiz gerekiyor” diyor.

İngiltere’de 2028’e kadar her yıl 600 bin haneye ısı pompası kurulması planlanıyor.

Lakin nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu yerlerde bu tip merkezi ısı pompaları daha verimli olabilir.

Dr. Loveridge, İngiltere’nin 2050’de sıfır emisyon maksadına ulaşabilmesi için merkezi bölgesel ısıtma sistemlerinin hissesinin yüzde 2’den yüzde 18’e çıkarılması gerektiğini söylüyor.