Fehmi Koru: Dış mihraklara ağızlarının hissesi verildi, yoksa bir oyuna mı gelindi? Haydi canım…

“Ne yani, reaksiyon verilmese miydi?” dediğinizi duyar üzere oluyorum.

Bu teşebbüsü nitekim densizlik ve haddini bilmezlik sayıyorsak, mevzunun ahlaki boyutuyla ilgili kıymetlendirme iç ve dış kamuoylarına bırakılarak sorun diplomatik bir çatışma haline dönüştürülmeseydi daha akla yatkın davranılmış olurdu.

Tepkisel açıklamaların hepsinde yer alan ‘dış mihraklar’ vurgusu ile verilen reaksiyon ortasında bir çelişki var.

Analiz şu önermeye dayanıyor: ’Dış mihraklar’ AK Parti’den ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan rahatsız. Joe Biden şimdi ABD’de başkanlık adayı iken New York Times gazetesi yazarlarıyla buluşmasında bu rahatsızlığın ortadan kaldırılması için uğraş edeceği kelamını vermişti.

Reaksiyon bildirisinin altında Biden’in lideri olduğu ABD’nin Ankara büyükelçisinin de imzası bulunuyor.

O vakit?

Bu bildiri muhtemelen Biden ve benzerlerinin çoktandır dışa da vuran rahatsızlığının eseri olabilir.

Sanıyorum reaksiyon verenlerin açıklamalarına sızan hislerde bu tıp bir analizin hissesi büyük.

Devletler de oyun kurar

Reaksiyon karşı tarafın oyun planı içerisinde kesinlikle yer alıyordur. 10 ülkenin imzaladığı bildiri, çekeceği reaksiyonlar göze alınarak, beklenerek, hatta yapılması için dua bile edilerek hazırlanmışsa hiç şaşırmam.

İçinde ‘hadsiz’ sözcüğünün kesinlikle geçtiği reaksiyon açıklamaları, 10 büyükelçinin sessizlikle karşılansa hiçbir tesir uyandırmayacak bildirilerinin bütün dünya medyasında kısa-geniş yer almasını sağlamış oldu.

En değerlisi de, yansılı açıklamalarda yer alan “Türkiye’de yargı bağımsızdır” cümlesi yüzünden, mevzuyu haberleştiren yabancı medyaya, ülkemizin adalet-yargı sisteminin Batı kamuoylarına aksi gelebilecek uygulamalarını birbiri arkasına sıralama fırsatı verdi.

Rahip Branson olayı kesinlikle hatırlatıldı.

KHK’lılar, mahpustaki gazeteciler ve cezaevlerinin yoğunluğu mevzuları da.

Pekala verilen reaksiyon rastgele bir olumlu sonuç doğurdu mu?

İmzacı büyükelçilerin ülke başkentlerinden rastgele bir özür beyanı geldi mi?

Herhalde “Keşke bildiri daha farklı bir yaklaşımla ele alınsaydı” görüşümün sebebi anlaşılmıştır.

‘Dış mihraklar’ diye anılan AK Parti’den ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan hoşlanmayan bir ülkeler kümesi varsa, üstteki analizi yapanların onların oyun planına uygun davranmamasını beklerdim.

Ya ağızlardan ‘dış mihraklar’ suçlaması düşmediği halde bu türlü bir ülkeler kümesinin varlığına inanılmıyor yahut en azından kümenin varlığı abartılıyor ya da onlarla nasıl başa çıkılabileceği konusuna ehemmiyet verilmiyor.

‘Dış mihraklar’ varsa onların oyun planına uyacak davranıştan kaçınılmalıydı.

Birinci reaksiyon yanlıştı, hiç değilse tıpkı oyun planı içerisinde bulunan daha öbür neler varsa bundan sonra onların boşa çıkartılmasında daha akla yatkın davranılmalı.

Bildiride imzası bulunan büyükelçilerin ülkeleri kendilerine verilen yansıları keder edebilir, onları uluslarına hakaret olarak değerlendirip rahatsızlığı bir adım daha ileriye taşımayı deneyebilirler.

Herhalde o ülkelerin başkentlerindeki Türkiye’nin büyükelçilerini kendi dışişleri bakanlıklarına çağırmazlar…

Karşılık vermeyi o noktada bırakır ve daha ileriye gitmezler mi?

Birçok AB üyesi imzacı ülkelerin, birkaçı NATO’da müttefikimiz; üyesi oldukları memleketler arası kuruluşları Türkiye’nin keyfini kaçıracak tutum almaya sevk etmek için ekstra bir uğraş göstermezler sanırım.

Avrupa’dan dışlanmak mı?

Türkiye’nin kurucu üyesi bulunduğu Avrupa Kurulu bildiricilerin bildirilerine yansıyan mevzuyu kısa müddet evvel görüştü ve misal bir metni kabul etti. İstenen, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmasını denetleme misyonunun sahibi Bakanlar Komitesi’nin duruma el koyması, Türkiye AİHM kararlarını uygulamamakta -yani Osman Kavala’yı özgür bırakmamakta- ısrar ederse, ‘ihlal prosedürü’ başlatması…

Evet, komite daha evvel tam beş kere bu yolda Türkiye’yi uyardı ancak rastgele bir yaptırıma gitmedi; bu altıncı ihtar ve bu da fonksiyonsuz kalabilir.

Yoksa 10 büyükelçi bildirisi evvelki beş karardan farklı bir gelişmenin öncüsü mü? 

AK Parti o denli bir sürecin başlamasını ve Avrupa Konseyi’nin kapısı dışında kalmayı herhalde istemez.

[Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi ‘ihlal prosedürü’nü bir sefer kullandı, onu da Azerbaycan’a karşı kullandı. Süreç 2010 yılında başladı, 2020 yılına kadar sürdü.]

Türkiye Azerbaycan değil; mümkün karar ülkemizi farklı etkileyecektir.

Kararın tesiri en fazla iktisat üzerinde hissedilir.

Bu mevzuyu değerlendirirken olumsuz beklentilere kendimi kaptırdığımın ben de farkındayım; lakin ne yapayım, beni buna, bildiriye verilen yansılarda koro halinde ‘dış mihrak’ tabiri ve türevlerinin kullanılması sevk etti.

Umarım, olay, bildiri ve ona verilen reaksiyonla sonlu kalır, daha ileriye götürülmez.

Daha da hoşu, yargıyı vakit kaybetmeden milletlerarası standartlara kavuşturacak, hakim teminatını garanti altına alacak yasal değişikliklerle donatarak ülkemizi ‘dış mihraklar’ oyuncağı olmaktan uzaklaştırmaktır.

Bana nazaran ‘dış mihraklara pabuç bırakmamak’ temel bu türlü sağlanır.

*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.