Fehmi Koru: ‘Eldeki bulguru koruyalım’ derken sahiplenilen pahaları kaybetmek de var…

Fehmi Koru*

Din ile siyaset ilgisi ve o bağa dayanan çelişkili yaklaşımlar güya günümüzün bir sıkıntısıymış üzere ele alınıyor. Siyasalların din yüklü telaffuzları, din ismine konuştuğu varsayılan şahısların iktidara yönelik sahiplenme yahut eleştirel halleri yüzünden çıkan tartışmalarda da, bu kabulün yüklü bir yer işgal ettiği görülüyor.

Halbuki gerçek farklı: Tartışma konusu, ilahi bildirime muhatap Hz. Peygamber’in üfulünün çabucak akabinde başlayan ve varlığını yüz yıllar boyunca hissettiren bir sürece aittir.

Göz Atın

Trt Frekans Güncelleme Nasıl Yapılır? TRT Neden Açılmıyor?

Gökhan Tombak’ı Kim Silahla Vurdu?

“Tartışma” dedimse bunu müzakere yahut görüş açıklama olarak da anlamamak gerekiyor. Din-siyaset bağlantısının doğurduğu kanlı savaşlar yanında, mevzunun taraflarından kendisini karşı cephede yer alanlardan daha güçlü hissedenlerin muhataplarını sıkıntı duruma düşürecek çıkışları da var. Din ismine konuşanlar siyasi hayat içerisinde yer alan muarızlarını dinden sapmakla itham ederken, iktidar sahipleri de kendilerine boyun eğmeyen, icraatlarına din ismine karşı çıkanları azaplara maruz etmiş, öldürebilmiştir.

Günümüzde de bu alandaki çatışmalar farklı cereyan etmiyor. İslam Dünyası içerisinde yer alan ülkelerin kendi gelenekleri ve özel kaidelerinin yük taşıdığı çekişmelerde, tarih boyunca işitilmiş ‘fitne, fesat’ sözcükleri ve ‘dinden sapma’ ithamlarına karşılık, iktidardakilerin de siyasi rakiplerini ‘terörist’ ilan edip onları en çok uğraş tekniklerine muhatap ettikleri görülüyor.

Siyasete tartı koyma formülünü benimsemiş ve varlığını hissettirdiği son 100 yıl içerisinde değişik ülkelerde iktidarı elde etme gayretine girdiği görülmüş Müslüman Kardeşler (MK) örgütü sözgelimi, Mısır ve Körfez ülkelerinde ‘yasadışı terör örgütü’ muamelesi görüyor.

Mısır’da seçimle iktidara gelmiş MK’ya karşı askeri darbe yapıldı. En son Tunus’ta devlet lideri MK tesirinde olduğunu ilan ettiği siyasi hareketi (En-Nahda Partisi’ni) sistem dışına itme sonucunu doğuracak bir teşebbüste bulundu.

İslam Dünyası’ndaki iktidar sahiplerini en fazla rahatsız eden dini münasebetlerle eleştirilmelerdir. O tenkitlerin iktidarlarına yönelik bir harekete evrilip iktidarlarını tehdit edecek bir harekete dönüşebileceği telaşı hepsinde hakimdir.

Suudi Arabistan’da 1979 yılında bir dini küme Kabe’yi basarak Suud ailesi iktidarını devirmeye kalkışmıştı.

Dini gerekçelerle…

El-Kaide, IŞİD üzere örgütler ise din-siyaset ilgileri alanının en çarpıcı yanlış örnekleridir.

Afganistan’da din eğitimi görülen medreselerde okuyan öğrencilerin örgütü Taliban sonunda ülkede iktidarı elde etmeyi de başardı.

Bu mevzuyu bizim ülkemizin de içerisinde yer aldığı bölgeye yahut bu bölge insanlarının dini inancı olan İslam’a özel bir durum olarak da görmemek gerekiyor. [Aslında İslam’da öteki dinlerden farklı olarak din ismine konuşma yetkisi kimsede yok. Ruhban sınıfı yok zira.]

Siyasete ilgi duyan çeşitli dinlere mensup dindar insanların son vakitlerde yaşadıkları ülkelerde idareye gelme gayreti verdikleri bir küresel gerçeklik.

İsrail’de dini partiler var ve bunlar geçmişte de bugün de siyasi iktidarın birer modülü durumundalar. İsrail devletinin varlığına dini münasebetlerle karşı çıkan örgütler de var İsrail’de…

ABD’de ‘Evanjelik’ diye anılan Hıristiyan kümeler Donald Trump periyodunda sisteme yüklerini koyabilmişlerdi; şimdilerde yine tıpkı güce kavuşma çabası veriyorlar. Ülkenin en geniş topraklara sahip eyaleti olan Teksas’ta, lokal idare, geçen hafta, gebelerin altı haftadan sonra kürtaj olmalarını yasakladı. Yasağı çiğneyen hekimler, gebe bayanları kürtaj olacakları kliniklere götürecek yahut tıbbi müdahale olacaklara para dayanağı verecek olanlar da cezalandırılacak. Yasa dini kümelerin gayretlerinin yapıtı.

En barışçı inanç sistemi olarak tanımlanan Budizm, Sri Lanka’da, Myanmar’da (Burma), iktidar sahipleri eliyle farklı dinlerden yahut etnisitelerden olanlara karşı yok etme aracına dönüşebildi.

Kelamın özü, belirli bir dine, aşikâr bir coğrafyaya özel olmayan küresel bir durum, geçmişten taşıdığı izleri günümüzde de çabucak her yerde hissettiriyor.

Türkiye’nin, bizim ülkemizin, bu şimdiki tablo içerisinde farklı bir yerde bulunması beklenemez. Hakikaten bizde de din-siyaset münasebeti her vakit ve yerde tartışma konusu olagelmiştir. Bugünkü tartışmaları da bu genel çerçeve içerisinde kıymetlendirmek gerekiyor.

İktidarda dini hassasiyetleri bilinen bir takım tarafından kurulmuş bir siyasi parti var. 20 yıldır iktidarda bu parti ve uzun bir mühlet daha iktidarda kalmak istiyor. Bunun kendisinin hakkı olduğunu düşünüyor ve bu türlü düşünülmesini de herkesten bekliyor. Onun bu beklentisine görüşleriyle dayanak veren şahıslar olması da doğal. Hakikaten, ‘eldeki bulgur’ metaforu üzerinden yürütülen şimdiki tartışma da bu merkezde.

Siyaset alanını ilgilendiren iktidar konusunun din alanından gelen dayanaklarla ele alınması yanlışsız bir şey mi?

Bu sorunun karşılığı, bu yazının başından itibaren anlatmaya çalıştığım küresel gerçekler ve tarihi arka-plan ile ilgili detaylardan alınabilir aslında. Bu iki alan iç içe girdiğinde kaybeden daima din olagelmiştir. Bugünkü tartışmalarda da takviye manasına gelen çıkışa yöneltilen tenkitlere bakıldığında, birebir durum kendini çabucak aşikâr ediyor.

Din ismine konuştuğu manzarasıyla görüş açıklayanlar tekrar dinden kaynaklanan argümanlara muhatap ediliyorlar ve onlara karşılık verenler birinci dayanak görüşünü açıklayan kadar kaynaklara vakıf beşerler.

Tartışmaları şaşkınlıkla izleyen samimi dindar kitlelerin, siyasetin kendilerine dönük yüzünde fark ettikleri yanlışlıklara din ismine sahip çıkılması sonucunu doğuran yaklaşımdan olumsuz etkilenmemeleri mümkün değil.

“Yolsuzluk ile hırsızlık başka şeylerdir…”

“İktidarlar yanlış da yapsalar, o yanlışları yapanlar dindar bilinen şahıslarsa, öteki dindar insanların o iktidarlara sahip çıkmaları koşuldur.”

Bu tıp değerlendirmeleri işitenler, onları savunanlara bakıp nasıl bir hal alıyorlar dersiniz?

Kısa mühlet öncesinde “Aralarında dindar ailelerin çocuklarının da bulunduğu gençler ortasında deizm yaygınlaşıyor” konusu tartışılıyordu, yeni tartışmalardan sonra gençlikleri geride kalmışlar ortasından birileri de tıpkı kervana katılırlarsa şaşırmamak gerekiyor.

*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.