Fehmi Koru*
İktidar etrafında yer alanlar, AK Parti ve MHP’den tesirli ve yetkili isimler, ısrarla seçimlerin 2023 yılı Haziran ayında yapılacağını söylüyor. Seçim tarihini erkene almak için iktidar etrafının Meclis’teki oyları da gerektiğine nazaran, bir erken yahut baskın seçim ihtimali bütünüyle yok denilemese bile, o ihtimal ihmal edilebilecek kadar az demektir.
Öyleyse sandığın ortaya konulmasına şimdi 1,5 yıl olduğu halde yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde kim/ler/in aday olacağını şimdiden neden konuşup tartışıyoruz?
Tıpkı soruyu bu husus üzerinde neden durduğumu daha âlâ anlatabilmek için şöyle de sorabilirim: Cumhurbaşkanlığı neden değerli?
Soruya verilecek yanıt belirli: Üç yıl evvel gerçekleşen anayasa referandumunda ülkenin idare sistemi değiştirildi; yeni ‘Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ ile ülke idaresi neredeyse bütünüyle cumhurbaşkanı seçilecek şahsa bırakıldı.
Diğer ülkelerde de ismi ‘başkanlık sistemi’ olan idare biçimi var, lakin o ülkelerdeki liderlerin yetkileriyle bizim değiştirilen anayasamızda cumhurbaşkanına verilen yetkiler ortasında büyük farklar bulunuyor.
“Halk oyuyla seçilen bir kral üzere bizde cumhurbaşkanı” diyeceğim lakin günümüzde hükümdarlar bile sonlu yetkilere sahipler; devletin günlük işleyişini siyasilere bırakıyorlar.
‘Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ Avrupa’nın hükümdarlar yahut kraliçelere sahip ‘anayasal monarşi’ diye isimlendirilen ülkelerinde monarşiye tanınan hak ve yetkilerin çok ötesinde bir vazife yükünü seçilmiş cumhurbaşkanına tanıyor.
Üstelik, bizde cumhurbaşkanı, bir partiye genel başkanlık da yapabiliyor.
Birinci yapılacak seçimde kullanacağımız oylarla belirleyeceğimiz cumhurbaşkanı da, seçildiği gün, demokrasilerde gibisi pek bulunmayan inanılmaz bir siyasi güce sahip olacak.
Münasebetiyle da cumhurbaşkanının kim olacağı kıymetli olduğu için adaylar üzerinde şimdiden fikir yürütülüyor.
İktidar cephesinin -AK Parti ile MHP’nin- adayı belirli: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan… Kendisi de ister ve aslında iki kereden fazla seçilmesi için önünde anayasal pürüz olduğu halde bunu aşacak bir formül bulunabilirse, Tayyip Erdoğan’ın tekrar seçilebilmek için yarışa katılması beklenebilir.
Onun yine seçilmesi durumunda ülkenin nasıl yönetileceğini şu son üç yıl boyunca sınayıp deneyerek öğrenmiş bulunuyoruz.
Şimdi meçhul olan Millet İttifakı’nın kimi aday göstereceği…
Aslına bakılırsa Millet İttifakı’nı oluşturan partiler ve tıpkı ittifak içerisinde yer alması mümkün başkaları, sistemi değiştirip -bu kere aksayan tarafları elden geçirilmiş, kuvvetler ayrılığı unsurunun destek edildiği, yargıç teminatına sahip, idarede şeffaflığı benimsemiş, istikrarlı ve denetlenebilir hale getirilmiş- parlamenter sisteme tekrar dönmeye kendilerini bağladıkları için, aday gösterilecek kişi fazla kıymetli görülmemeli.
Ama yeniden de önemseniyor.
Bunun sebebi de açık: Ya seçilen aday cumhurbaşkanı olduğunda anayasanın kendisine tanıdığı yetkileri paylaşmaya yanaşmaz, ülkeyi ‘tek elden’ yönetmeye kalkar ve kendisini aday gösterenlerin sistem değişikliği vaatlerine kulaklarını tıkarsa?
“Olmaz, olamaz” diyeceklere benim karşılığım şu: Emin misiniz?
Bahsin seçime 1,5 yıl varken tartışma gündemine girmesinin konuşulmayan sebeplerinden birinin de bu olduğunu düşünmek için sebep çok.
[Meclis’te milletvekili oylarıyla seçilen, yetkilerini siyasilerle paylaşmak zorundaki eski periyotların cumhurbaşkanı bile, anayasanın tanıdığı hudutlu yetkilerini sistemi tıkamak istikametinde kullanabiliyordu. Sistem, cumhurbaşkanını var olan rejimi sürdürmenin garantörü olarak tanımladığı için, kimin o makama seçileceği de en az şimdiki kadar kıymetliydi. O sebeple bütün cumhurbaşkanı seçimlerinde bizde sıkıntılar yaşanmıştır. Cumhurbaşkanlarımızın yarısının asker kökenli oluşu bundandır.]
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yakınında yer alanların tam fark edemediklerini düşünmek için geçerli sayılabilecek sebepler bulunan bu mevzuda oldukça baş yormuşa beniyor.
Bunu daha tartışmaların en başında isim üzerinde durmak yerine ‘nasıl biri olmalı?’ sorusuna yanıt teşkil edecek bir profil belirlemeyi tercih etmesinden anlıyorum.
Profili şöyle çizmişti Kılıçdaroğlu:
“Millet İttifakı’nın adayı, nefsini terbiye etmiş biri olmak zorunda. Başkanlığın verdiği muazzam yetkilerle yozlaşmayacak, gücünü süratlice Meclis’e ve Başbakan’a teslim edecek bilgelikte biri olmalı. Ülkeyi cumhurbaşkanı değil, başbakan yönetecek. Bu tarihi adıma fakat nefsine hâkim olabilen ve kendinden evvel ülkesini düşünen bir cumhurbaşkanı vesile olabilir.”
Nitekim de Millet İttifakı bu tanıma uyan birini belirleyerek seçime girmeli. Şayet halk da bugünkünden farklı bir idare anlayışından yana tutum alır ve oylarını muhalefetin belirleyeceği adaydan yana kullanırsa, yepisyeni bir devir seçimin sonraki gününden itibaren başlayabilir.
O denli olacağı da, adayın kişiliğine bakılıp itimat duyulmasıyla, seçimden evvel kendini herkese aşikâr etmeli.
Bazen kendim de “Yahu, bu mevzuyu konuşmak için biraz erken değil mi?” kuşkusu taşısam bile, hususun bu istikameti bunun zarurî olduğunu düşündürtüyor.
Kendilerini o makama layık gören ve aday olmayı düşünenlerin de, daha şimdiden evvelce açıklanmış profile uygun davranmalarını bekleyebiliriz.
Türkiye’nin şu sırada karşı karşıya kaldığı çabucak her alandaki önemli meselelerin üstesinden gelebileceği bildirisi -eğer buna hazırsak- birinci seçimde verilecektir.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
![Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024](https://www.gundemtube.com/wp-content/uploads/2023/10/overwatch-2-steame-geliyor-baska-blizzard-oyunlari-da-yolda-vmLvKWNz.jpg "Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024")
