Bugün 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 104 sene evvel bugün, Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. Fakat öncesinde İstanbul’da altı ay süren bir devir boyunca kurtuluş dermanları düşündü. Bu içeriğimizde sizler için Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkmadan evvel bu süreçte neler yaşadığını irdeledik…
Mustafa Kemal Paşa, gencecik bir subayken Libya çöllerinde başladığı gayretini uzun yıllar sürdürdü.
Trablusgarp’ta İtalyanlara karşı milis güçlerle birlikte savaşan Mustafa Kemal Beyefendi, 1914’te Dünya Savaşı patlak verdikten sonra Yarbay rütbesiyle Çanakkale’de büyük başarılara imza attı. Anafartalar Kahramanı olarak nam salan ve bu savaşın akabinde büyük bir üne kavuşan Mustafa Kemal Paşa, daha sonra Suriye Cephesi’nde de değerli başarılara imza attı.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile yenilgiyi kabul eden Osmanlı Devleti’nin bir generali olarak İstanbul’a geldi.
Bütün gençliğini savaşlarda, cephelerde harcamış bir asker olarak geldiği İmparatorluğun başşehri, işgal altında teslim olmuş bir kentti.
Buna karşın tek bir an bile ümitsizliğe kapılmadı.
İstanbul’a geldiği anı, not defterine şu satırlar ile kaleme aldı:
‘İşgal zırhlıları ortasından geçip limana çıktım. Tek başıma bir mühlet yürüdüm. Fazla param yoktu. Pera Palas’ta bir odaya yerleştim. Her şeyin mahvolduğunu gören bir adam üzere üzülüyor, mahvolan her şeyin toparlanabileceğini bilerek umutlanıyordum.’
İstanbul’da geçirdiği vakit zarfında kurtuluş devaları düşündü. İstanbul’da işgale karşı direnişi destekleyen bir hükümetin başa geçmesi için çabaladı. Fakat başaramadı.
İstanbul’da geçen her gün, işgalcilerin kente daha fazla yayıldıklarını, Osmanlı’nın tüm idare kademelerini denetim ettiklerini, istedikleri isimleri de kolaylıkla tutukladıklarını görüyordu. Aşikâr bir noktadan sonra Kurtuluşun İstanbul’da değil lakin Anadolu’dan sağlanabileceğini anladı.
Şimdi değerli olan, Anadolu’ya geniş yetkilerle geçebilmenin ve orada direniş örgütleyebilmenin yerini hazırlamaktı. Bunun için çalışmalarına sürat verdi.
İstanbul’dan ayrılmayı başına koyduğu günlerde planlar yaptığını fark eden Cevat Paşa, kendisine şöyle bir soru sordu:
‘Bir şeyler mi yapacaksın Kemal?’
‘Evet Paşam, bir şeyler yapacağım.’
‘Allah muvaffak etsin’
‘Mutlaka muvaffak olacağız.’
15 Mayıs 1919’da Yunanistan, İzmir’e asker çıkartınca, Mustafa Kemal Paşa da Saray’dan geniş yetkiler alarak Ordu Müfettişliğine tayin edildi.
Mustafa Kemal Paşa’nın İngiliz evraklarında bulunan resmi vazifesi, Karadeniz’deki asayişi sağlamak ve bölgedeki milis güçlerin ortalarındaki çatışmaları sonlandırmaktı. Mustafa Kemal Paşa, hareket etmeden evvel annesini ziyaret etti. Kendisini bırakmak istemeyen annesine ‘gitmem lazım anne, zira buraların da Selanik üzere olma ihtimali var.’ dedi. Vatan kaybetmenin ne demek olduğunu çok uygun bilen Zübeyde Hanım çaresiz göz yaşlarını sildi.
16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan kalkan Bandırma Vapuru, bir milletin yeni başlayacak kurtuluş uğraşının izlerini taşıyordu.
Üç günlük epeyce riskli bir seyahatin akabinde Mustafa Kemal Paşa, Samsun’da Anadolu topraklarına ayak bastı. Artık önünde yeni ve uzun bir gayret vardı…
19 Mayıs’ın bir Gençlik Bayramı olarak kutlanmasının sebebi, Atatürk’ün Kurtuluş Uğraşı’nın başlangıç tarihi olarak bugünü belirlemesidir.
Atatürk’ün kaleme aldığı Nutuk, ‘1919 Mayıs’ının 19. Günü Samsun’a Çıktım’ girişiyle başlıyor. Ulusal Gayret’in akabinde ilan edilen Cumhuriyet’in ve gerçekleştirilen İhtilallerin her vakit korucusu ve kollayıcısı olarak tayin edilen Gençlik, her 19 Mayıs’ta ulusal çabanın başlangıç tarihini Bayram olarak kutluyor.
19 Mayıs 1919, Atatürk’ün Gençliğe Hitabesinde vurguladığı ‘en sıkıntı koşullarda, en karanlık günlerde, umudunuzu yitirmeden çabaya devam edebilmenin’ sembolü olan bir tarih olarak görülüyor.
