Zelzele Uzmanı, Mümkün İstanbul Sarsıntısının Büyüklüğünü Açıkladı: ‘Büyük Bir Kaos Olabilir’

Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 17 Ağustos 1999 sarsıntısının yıl dönümünde muhtemel Marmara zelzelesini kıymetlendirdi.

17 Ağustos sarsıntısının akabinde yapılan araştırmaya dikkat çeken ve vaktin daraldığını hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, en az 7 üzerinde bir sarsıntının olacağını ve afet idaresinin İstanbul’daki grup ile mümkün olamayacağını söyledi.

Göz Atın

Trt Frekans Güncelleme Nasıl Yapılır? TRT Neden Açılmıyor?

Gökhan Tombak’ı Kim Silahla Vurdu?

Görür, hemen sarsıntıya karşı hazırlıklı olunması konusunda ihtarlarda bulundu. Prof. Dr. Naci Görür, ABD’li jeofizikçi Tom Parsons’un 2004 yılında, sarsıntının zamanlaması ile ilgili yaptığı çalışmayı hatırlatarak, şöyle konuştu:

”Şimdi 99 sarsıntılarında yani ben Marmara Denizi’nde bütün araştırmaları yapan grubun Türk tarafının lideri olarak vazife yaptım. Orada denizde bütün araştırmaları biz yaptık.”

”Bu araştırmalar da bu türlü devlet dayanağıyla olmadı. Biz bilim dünyasının takviyesiyle Avrupa Birliği fonlarıyla bu projeleri yaptık. Teknik üniversitede bir avuç insan olarak bunu yaptık. Münasebetiyle 99 sarsıntılarından sonra işte alarmı verdik.”

”Marmaray’a gelebilecek tehlikeyi anlattık, nasıl olacağını nelerin beklenebileceği, yazıldı, çizildi, konuşuldu. Alarm da verdik, lokal idareleri, halkı, merkez idaresini de uyardık.Ama bu yapılanlar ne kadar, kâfi mi? İstanbul zelzeleye hazırlandı mı dersen, hayır. Bizim yaptığımız, bugüne kadar yaptığımız, yapılmayanların yanında çok az.”

”Şimdi Parsons diye bir Amerikalı bilim insanı, bizden Türkler de var, bir küme yaptığı çalışmada 99 sarsıntılarından sonra her an olmak kaydıyla Marmara’da 7 ve üzerinde bir zelzelenin olma mümkünlüğünün yüzde 64 olduğunu buldular, yazdılar.”

”Bütün dünyada büyük ölçüde bunu kabul etti. 2004 yılında da yayınladılar bunu önemli bir biçimde. Münasebetiyle yani 30 yıl dediğin vakit işte sonu 2029 gelir. Bu halde biz de yani 24 seneyi nihayet geçirdik.Depremin yani olma döneminin sonlarına hakikat geliyoruz. Her yıl da Anadolu, Batı’ya yanlışsız yılda 2 buçuk santim ilerliyor her sene. 24 yılda da en az 50 cm daha gerilim birikti demektir.”

Bir de bu olan zelzeleler o denli yahut bu türlü aşikâr oranda gerilim yükleyebilir, yüklemiştir. O halde yani biz sona yaklaşıyoruz demektir. Prof. Dr. Naci Görür, zelzelenin akabinde İstanbul’a dışarıdan dayanak gelmesi gerektiğini tabir ederek, şöyle konuştu:

”Olası bir zelzelede İstanbul kendi kendine yetemez zira hastanelerin ne kadar çalışacağı, itfaiyenin ne kadar çalışacağı meçhul. Bir de bu gecekondu mantığıyla gelişmiş, plansız bir kent. Hasebiyle yani zelzelede olabilecek yıkım nedeniyle burada ulaşım da olmayabilir. Yahut çok külfetli olabilir. İstanbul’da büyük bir kaos kelam konusu olabilir. İnsanların belirli bir kısmı göçük altında kalabilir. Onlara ulaşılamayabilir cankurtaranlar çalışamayabilir.”

”Gelişme diyoruz; bence gelişmiş değil, kaosa sürüklenmiş. Artık o denli bir zelzelenin olması anında İstanbul kendi kendini besleyemez. Kendi kendine yardım edemez. Özetle kendi göbeğini kendi kesemez. Kesinlikle dışarıdan Marmara Bölgesi’nin dışından takviye ve yardım gelmeli.”

”Eğer İstanbul zelzelede yardım umut ediyorsa bunu, bu sarsıntıya uzak büyük kentlerde yaparak yahut onlarla muahede yaparak, planlayarak bu işi yapması lazım. Takviye ve kurtarıcı grubun dışarıdan gelmesi lazım. Ya da milletlerarası grubun yardımın gelmesi lazım. Gerçek dürüst havaalanı bile yok. Tahminen birinci zelzelede şu andaki yapılan İstanbul Havaalanı devre dışı kalacaktır. Niçin? Zira yeri nedeniyle. Nasıl Hatay’da havaalanı kalmadı?”

”Burada da birebir şey olacaktır. Atatürk Havaalanı’nı da yıktığımıza nazaran belirli ölçüde biz elimizden gelen yanlışlıkları maalesef biraz yapmış durumdayız.” Prof. Dr. Naci Görür, 1967’de gerçekleşen Adapazarı zelzelesi sonrasında yayımlanmış ulusal ve memleketler arası makalelerde ‘İzmit’e, Gölcük’e dikkat’ denildiğini, bilhassa 1979’da bu hususun gündeme geldiğini lakin sonrasında hiçbir tedbir alınmadığını belirterek şöyle devam etti:

”Seçimler geliyor, mahallî seçimler. Ben tekrar bir kampanya yapacağım. Lokal seçimlerde bu sarsıntıya hazırlığı gündeme getirelim diye. Ben eminim ki tekrar eminim ki tekrar olmayacak bir şey. Keşke olsa. Bu zelzele bakanlığı yahut afet bakanlığı çalıştırılırsa ve bu bakanlık devlet projesi halinde bu bakanlıkta işler yürütülürse yani siyasi gösterilerden uzak.Gelen iktidara nazaran işi yapıp yapmayacak üzere değil, hangi iktidar gelirse gelsin o projeleri yürütecek bir mantıkla yapılsa, biz 20 senede bu ülkeyi çok rahatlıkla zelzeleye hazırlarız. 1999 zelzeleleri de aslında geleceği muhakkak olan sarsıntıydı.”

”1997, hatta 1967 Adapazarı zelzelesinden sonra o bölgede sarsıntı olabileceği söylenmişti, uyarılmıştı. Buna karşın bir şey yapılmadı. Ve sonuç 20 bin insanımız vefat etti, canımız yandı. O vakitten bu vakte istedik ki milletimizde bir zelzele kültürü gelişsin.”

”Artık zelzele konusunda millet odunsuz bu işi uygulasın. Kendini yönetenlerden zelzele dirençli kentleri dilek etsinler. Yoksa geleceğimiz yok. O yüzden bana ‘Hocam bizim burada sarsıntı olacak mı?’ diye sormasınlar. Sen ölmezsen öteki yerde diğeri ölecek, millet olarak meselelerimize sahip çıkalım.”