"Afganistan'da Demokrasi Için Yola çıktık Fakat Elimizdeki Daha çok 'bir Eroin Toptancısı' Gibi"

ABD’de yayınlanan The American Conservative, ABD birliklerinin Afganistan‘da kaldığı 20 yılda ülkenin dünya genelinde bir uyuşturucu tedarik merkezine dönüştüğünü belirterek, “Afganistan’da demokrasi için yola çıktık fakat elimizdeki daha çok ‘bir eroin toptancısı’ gibi” tabirlerini kullandı.

ABD merkezli mecmua The American Conservative’de, ABD’nin Afganistan’da kaldığı 20 yılda ülkede uyuşturucu üretiminin gelişimine ait bir makale yayınlandı. Makalede, ABD birliklerinin ülkeden ayrılmasıyla ilgili tenkitlere, “Afganistan’ı günde yalnızca 300 milyon dolara ve 2 bin 500 asker karşılığında ‘ucuza’ korurken neden ülkeden ayrılmak isteyelim ki? ABD, Taliban’ı uzak tutmaya ve Kabil’deki hükümetin çökmemesini garanti etmeye devam edebilirdi” tabirleri ile reaksiyon gösterildi.

ABD birliklerinin Afganistan’da olduğu sırada dahi Taliban’ın ilerlemeye devam ettiği, yoksulluğun ve ABD dayanaklı hükümetin hayal kırıklığı yaşattığı kırsal alanları ele geçirdiği ve hatta Kandahar kentine yaklaştığı vurgulanan makalede, “20 yıllık bir işgalin maliyeti bu kadar kolay hesaplanamaz. Afganistan’daki savaşın sonuçları o ülkeyle sonlu değil, dünyada yankı uyandırdı. Bu maliyetlerden biri de kökleri Afgan topraklarına kadar uzanan uyuşturucu bolluğu. Afganistan’da liberal bir demokrasi inşa etmek için yola çıktık lakin şu an elimizdeki daha çok ‘bir eroin toptancısı’ gibi” denildi.

“ABD, RUSLARI DURDURMAYA ODAKLANMIŞKEN, AFGANİSTAN İSE UYUŞTURUCU TEDARİK MERKEZİNE DÖNÜŞTÜ”

Kodein, morfin üzere uyuşturucu türevlerinin üretiminde kullanılan haşhaşın Afganistan’da yüzyıllardır yetiştirildiğine lakin ekiminin bilhassa 1980’lerde yaygınlaştığına dikkat çekilen makalede bu tarihten itibaren haşhaşların, Sovyetler Birliği’ne karşı direnişi finanse etmek için kullanılmaya başlandığı belirtildi. Makalede, Afganistan’ın süreç içerisinde nasıl uyuşturucu tedarik merkezine dönüştüğü şu tabirlerle aktarıldı:

“Irak ile savaş halinde olan İran’da haşhaşın fiilen yasaklanmasının akabinde afyona yönelik talebin artması ülkede ekimi daha da yaygınlaştırdı. Ne kıymetine olursa olsun Rusları durdurmaya odaklanan ABD’liler ise öbür istikamete bakıyordu. Sonuç olarak Afganistan dünya genelinde bir uyuşturucu tedarik merkezine dönüştü.”

TALİBAN, HAŞHAŞ ÜRETİMİNİ 2000’DE YASAKLAMIŞTI

Haşhaş üretiminin başlangıçta Taliban idaresi altında da yürütüldüğü lakin 2000 yılında Taliban Başkanı Molla Muhammed Ömer’in haşhaşın “İslami olmadığına” karar vermesinin akabinde Afganistan’da tam bir yasak başlatıldığı söz edildi. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın başlangıçta kelam konusu yasakla ilgili kuşkuları olduğunu lakin bugün bakıldığında, Afgan iktisadına ziyanı olsa da uyuşturucuyla uğraş açısından sonucun başarılı olduğu belirtildi. Makalede, Afganistan Afyon Araştırması’nın datalarına atıfta bulunularak 2000 yılında Afgan topraklarında 82 bin hektarlık alana haşhaş ekildiği, 2001 yılında ise haşhaş ekilen alanın 8 bin hektara kadar düştüğü aktarıldı.

ABD’nin Afganistan’a girmesinin akabinde Taliban’ın geri çekilmesi ve ABD dayanaklı yeni hükümetin yükselişiyle birlikte haşhaş üretiminde patlama yaşandığı belirtilirken, 2003 yılına gelindiğinde haşhaş ekiminin yasak öncesi düzeylere geri döndüğü tabir edildi. Makalede, ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık varlığında artan uyuşturucu üretiminin Taliban’a çıkar sağladığı savunularak, “Haşhaş daha fakir olan kırsal alanlarda yetiştirildiği ve bu kırsal alanlar merkezi devlete yabancılaşma eğiliminde olduğundan mahsul tekrar dirilen Taliban için yararlı bir finansman kaynağı haline geldi. ABD ve Afgan hükümeti, hem uyuşturucuyu yasaklamak hem de haşhaş mahsullerini zorla yok etmek için uğraş sarf etti ancak bu yalnızca başarısız olmakla kalmadı, Kabil’e karşı büyük bir öfkeye de neden olarak daha fazla çiftçiyi Taliban’ın kollarına sürükledi” sözleri kullanıldı.

ABD’NİN AFGANİSTAN’DAKİ UYUŞTURUCUYLA UĞRAŞ STRATEJİSİNDE DEĞİŞİKLİK

Eski ABD Lideri Barack Obama idaresinin 2009’da Afganistan’daki uyuşturucuyla gayret stratejisinin bir fiyasko olduğunu kabul ettiği ve yeni bir stratejinin denendiğine değinilen makalede, yeni strateji kapsamında Washington’ın merkezi hükümet yerine mahallî yetkililere para verdiği belirtildi. Yeni stratejinin de işe yaramadığı ve Afganistan’da haşhaş üretimindeki artışın sürdüğü vurgulanarak, “2014’te Afganistan’ın Yine İnşası’nın vazgeçilmez Özel Müfettişi John Sopko, ABD’nin Afgan haşhaşıyla gayrete yönelik 7.6 milyar dolarlık kampanyasının işgalin en büyük başarısızlıklarından biri olduğu konusunda uyardı. Sopko, haşhaş üretimi ve ekiminin arttığını, Afganistan’da bağımlılık ve istismarın eşi görülmemiş düzeylere çıktığını yazdı” denildi.

ABD’nin Afganistan’da yaptığının, bir ulusun ekonomik ve siyasi bahtını yasa dışı uyuşturucu üretimine zincirlemek olduğu öne sürülen makalede, yalnızca Taliban’ın değil, tıpkı vakitte gelire umutsuzca gereksinim duyan ve yozlaşmış Afgan hükümet yetkililerinin de afyona bağımlı olduğuna dikkat çekildi. Makalede, 2018’de Afganistan’daki tarım bölümünün, ülkenin temel mahsulü olan buğdaydan hem daha çıkarlı hem de daha fazla istihdam oluşturan haşhaş odaklı geliştiği aktarılırken, BM Uyuşturucu ve Cürüm Ofisi’nin datalarına nazaran, haşhaş üretiminin ve afyon kaçakçılığının Afganistan’ın tüm ekonomik üretiminin yüzde 20 ila 32’sini oluşturduğu söz edildi.

“AFGANİSTAN’DAKİ GERÇEK MİRASIMIZ BU: BAĞIMLILIĞI VE VEFATI KÖRÜKLEYEN BİR NARKOTİK DEVLETİ”

Afganistan’da haşhaş yetiştirilen alanın genişlediğini ve 2000 yılından bu yana 4 katına çıktığı savunulurken, global eroin arzının yüzde 85 ila 90’ının Afgan tarlalarından geldiğinin kestirim edildiği ileri sürüldü. Makalede, “ABD’ye uyuşturucunun Latin Amerika’dan gelme ihtimali daha yüksek olsa da Atlantik Okyanusu bizi, hür bırakmamıza yardım ettiğimiz afyon patlamasından tam olarak koruyamaz. Afganistan’daki gerçek mirasımız bu: Bağımlılığı ve vefatı körükleyen bir narkotik devleti, 1990’lardaki Kolombiya’yı rehabilitasyon merkezi üzere gösteren bir uyuşturucu merkezi” denildi.

ABD birliklerinin Afganistan’dan çekilme kararıyla birlikte tüm gözlerin haşhaş konusunda açıklama yapmaları beklentisiyle Taliban’a çevrildiği kaydedildi. Önümüzdeki günlerde Taliban’ın, haşhaş yasağını bir defa daha uygulamaya koyup koymama konusunda ikilemde kalacağının altı çizildi. Taliban’ın afyon üretimini yasaklamaya karar vermesi halinde bu teşebbüsün başarılı olup olmayacağının sorgulandığı makalede, afyonun ülke iktisadıyla çok fazla iç içe geçmiş durumda olduğu belirtildi.

“ABD KANI VE DOLARININ 20 YIL BOYUNCA SATIN ALDIĞI ŞEY, UYUŞTURUCU İHRAÇ EDEN BİR MİLLET”

Fentanil üzere sentetik afyon türevlerinin giderek yaygınlaştığı göz önünde bulundurulduğunda haşhaşın şu anki pahasını ne kadar koruyabileceğinin bilinmediğine dikkat çekilen makale, “Eroin ve afyon, ABD’yi mahveden ve siyasetimizi alt üst eden tıbbi krizin nedeni. ABD, Afganistan’ı zayıflattı mı? Afganistan, ABD’nin yanı sıra Avrupa, Asya ve çok daha fazlasının altını oydu. Uyuşturucuya karşı yürüttüğümüz kelamda savaş hakkında ne düşündüğünüzden bağımsız olarak tek bir ulusun milletlerarası karaborsaya afyon akıtmasının makûs bir şey olduğu konusunda hepimiz hemfikiriz. ABD kanının ve dolarının 20 yıl boyunca satın aldığı şey bu. Yurtdışına demokrasi ihraç etme seferi, dünyanın en bağımlılık yapan unsurlarından birini ihraç eden bir milleti ortaya çıkardı” sözleri kullanıldı.

-İHA-

"Afganistan'da demokrasi için yola çıktık fakat elimizdeki daha çok 'bir eroin toptancısı' gibi"