Hollanda Mahkemesinden Tartışmalı Karar: Etnik Köken Temelinde Hudut Denetimi Ayrımcılık Değil

Hollanda’da Lahey Mahkemesi, havaalanı ve hudut güvenliğinden sorumlu Kraliyet Özel Birlikleri’nin (Marechaussee), ülkeye giren yolcuları denetim etmek için etnik köken temelinde seçim yapmasının ayrımcılık sayılamayacağına karar verdi. İnsan hakları örgütleri ise bu kararın ayrımcılık cürümleri için kapıyı gerisine kadar araladığı görüşünde.

Marechaussee, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden Hollanda’ya seyahat eden bireylerin kontrolü hedefiyle oluşturulan taşınabilir güvenlik nezareti (MTV) kapsamında havaalanları, deniz ve kara yolları ile demiryolu nakliyatında kontroller yapıyor.

Memleketler arası Af Örgütü ve öteki insan hakları örgütleri, Hollanda Kraliyet Özel Birlikleri’nin, denetimler sırasında etnik profil oluşturduğunu ve rastgele seçilen bireylerin çoklukla koyu tenlilerden oluştuğu gerekçesiyle ayrımcılık davası açtı.

Lahey Mahkemesi’ndeki karar duruşmasına, insan hakları örgütlerinin yanı sıra, 2018 yılında Eindhoven Havalimanı’ndaki kuyruktan, denetim için seçilen siyah ciltli eski belediye meclisi üyesi Mpanzu Bamenga’nın da ortalarında bulunduğu şikayetçi bireyler de katıldı.

Mahkeme, denetimler sırasında etnik kökeninin dikkate alınmasının, ayrımcılık maddeleri ile çelişmediğine karar verdi. Mahkemeye nazaran, yolcuların etnik kökenlerine nazaran denetim edilmesi, ayrımcılık sayılmaz.

Mahkeme hakimi, etnik kökenin açık bir tarifi olmadığını fakat bunun “değişmez fizikî özellikler, bilhassa de deri rengi yahut ırk ile ilgili olduğunu” söyledi. Hakime nazaran bu özellikler, birini denetim etmek için neden sayılabilir.

Hollanda mahkemesinden tartışmalı karar: Etnik köken temelinde hudut denetimi ayrımcılık değil

Lahey Mahkemesi, risk göstergeleri olduğu sürece, denetimlere müsaade verileceğini vurgulayarak, “MTV bağlamında etnik kökenin bir rol oynaması gerçeği, tarifi gereği ayrımcı değildir ve bu nedenle genel bir yasak için münasebet oluşturamaz” görüşüne hükmetti.

Denetimlerde uyruk tespitinin büyük ehemmiyet taşıdığına işaret edilen kararda, “Etnik görünüm birinin kökeninin yahut uyruğunun objektif bir göstergesi olabilir” denildi.

‘Hollanda için kaçırılmış bir fırsat’

İnsan hakları örgütlerinin avukatı Jelle Klaas, mahkemenin verdiği bu kararı, “Hollanda için kaçırılmış bir fırsat” olarak kıymetlendirdi. Klaas’a nazaran mahkemenin verdiği karar, ayrımcılık hataları için kapıyı gerisine kadar araladı.

İnsan hakları savunucuları, kararı temyize götürmeye hazırlanıyor.

Hollanda Güvenlik ve Adalet Bakanlığı, Temsilciler Meclisi’nin soruları üzerine, Marechaussee’nin istihbarat servislerinden alınan bilgilere ve risk göstergelerine dayanan profillerle çalıştığını savundu.

Bakanlığa nazaran, cilt rengi ve görünüm, sırf başka etkenlerle birlikte bir risk göstergesi olarak görülüyor. O nedenle özel birliklerin etnik kökeni dikkate alması yasal ve orantılı bir durum.

İnsan hakları örgütlerinden Hollanda’ya “kurumsal ırkçılıkla mücadele” daveti
Hollanda’nın önde gelen gazetelerinden Trouw, çok sağcı Özgürlük Partisi’nin kapatılmasını istedi
Hollanda: ‘Bir Türk daha eksildi’ sözü nedeniyle polislere kınama dışında ceza yok

Hollanda mahkemesinden tartışmalı karar: Etnik köken temelinde hudut denetimi ayrımcılık değil