Kayyım atamalarına Avrupa’dan tenkit

Kayhan Karaca
Strasbourg

Avrupa’da lokal idarelerin parlamentosu pozisyonundaki Avrupa Lokal ve Bölgesel İdareler Kongresi (AYBYK) bugün Strasbourg’da tartışıp oyladığı Türkiye kontrol raporunda, yürürlükteki terörle uğraş mevzuatında terörizm kavramının geniş çerçevede yorumlanarak seçilmiş belediye liderlerinin vazifeden alınması ve yerlerine seçilmemiş şahısların atanmasını “Türk vatandaşlarının demokratik seçiminin önemli ihlali ve Türkiye’de lokal demokrasinin âlâ işleyişinin önünde engel” olarak tanımladı.

Rapora ek karar metninde, Türkiye’de seçilmiş mahallî vekillerin durumuna ait AYBYK tarafından geçtiğimiz yıllarda hazırlanan tavsiye kararlarının büyük ölçüde uygulanmadığı not edildi. Karar 21’e karşı 100 oyla kabul edildi, 6 vekil çekimser kaldı.

Göz Atın

Ünlü Popçu Gökhan Türkmen’den Yeni Video Klip: BAL Yayınlandı

Ücretsiz Sigara Bırakma Uygulaması (iOS ve Android)

Güneydoğu’da seçimleri kazanan kimi belediye lider adaylarına Yüksek Seçim Konseyi tarafından mazbata verilmemesinin, Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa Lokal İdareler Özerklik Şartı’nın (Şart) özerk lokal idare kavramıyla ilgi unsuruna karşıt olduğu kaydedildi. Kimi belediye liderlerinin azledilerek misyondan uzaklaştırılması ve yerlerine kayyım atanması Kaide prensiplerine alışılmamış gösterildi.

Valilerin pozisyonu

Valilerin birebir vakitte devlet vazifelisi ve vilayet özel yönetiminin en üst amiri fonksiyonu görmesinin devlet ile lokal idare ortasında gerekli ayrılık prensibine karşıt olduğuna işaret edilen kararda, bu bahiste yasal değişiklik yapılması istendi. Valilerin mahallî idarelerin faaliyetleri ile kararları üzerindeki idari vesayeti de eleştirildi.

Devletin lokal idarelerin planlama kararlarında çok düzenleme yapmasının ve lokal idarelere danışmaması eleştiriliyor. Mahallî vergi oranlarını belirleme yetkisinin kısıtlı olması ve lokal gelirlerin yarısından fazlasının devlet bütçesinden kaynaklanması mahallî idarelerin mali özerkliğini sınırlayıcı faktör olarak gösteriliyor.

Bakanlar Komitesi’ne tavsiye

AYBYK, Avrupa Konseyi’nin icra organı olan Bakanlar Komitesi’ne yönelik tavsiye kararında ise terörle gayret mevzuatındaki terörizm tarifini değiştirmesi, yargı kararı olmaksızın belediye liderlerinin azledilme ve kayyım atama uygulamalarına son vermesi ve valilerin bundan bu türlü hukuken vilayet özel yönetimi amiri fonksiyonu görmemesi için yasal değişiklikler yapması istikametinde Ankara’ya davette bulunulması talep edildi.

Tavsiye kararında, Anayasa’nın 127’nci hususunda belirtilen idari vesayet kavramının en düşük seviyede uygulanmasını, lokal idarelerle görüş alışverişinin çoğaltılmasını ve lokal idarelerin öz kaynaklarının artmasını sağlayıcı tedbirler alınması da istendi.

Karar metinleri AYBYK Türkiye raportörleri Vladimir Plebilic (Slovenya) ve David Eray (İsviçre) tarafından hazırlandı.

Genel şurada kelam alan David Eray, Türkiye’nin güvenlik dertlerini anladıklarını, terörle gayret etme hakkının yasal olduğunu ve AYBYK’nın terörü ebediyen kınadığını belirtmekle bilirkte, demokratik bir toplumda bu alanda alınacak güvenlik tedbirlerin yalnızca halkı muhafaza maksatlı olması gerektiğini söyledi.

Türk heyeti liderinden itiraz

AYBYK Türk heyeti başkanlığı misyonunu yürüten Kocaeli Büyükşehir Belediye Lideri Tahir Büyükakın, Türkiye’nin “terörü genişletici bir yorumla ele aldığı tenkidine katılmalarının mümkün olamayacağını” ve “raportörlerin bu ifadeyi soyut biçimde kullandıklarını” söyledi. Büyükakın “terör terördür, terorist teröristtir” biçiminde konuştu.

Vladimir Plebilic ise Türkiye’nin Avrupa Lokal İdareler Özerklik Şartı’nı 1992’de onaylamış olmakla birlikte, bu evraka en çok çekince koyan Avrupa ülkelerinin başında geldiğine dikkat çekti.

Ankara, Avrupa’da mahallî idareler açısından referans niteliğindeki bu belgeyi 21 Kasım 1988 tarihinde imzalamış, 9 Aralık 1992 tarihinde onaylamış, fakat Şart’ın 7 unsurundaki 10 paragrafa çekince koymuştu.

Strasbourg merkezli AYBYK, ortalarında Türkiye’nin de olduğu Avrupa Kurulu üyesi ülkelerde mahallî ve bölgesel demokrasinin durumunu pahalandırıyor. En önemli fonksiyonu mahallî ve bölgesel demokrasilerdeki gelişmeleri denetlemek ve güçlendirmek olan AYBYK, 1985 yılında Kabul edilen Avrupa Lokal İdareler Özerklik Şartı’nın üye ülkelerdeki uygulamalarını denetliyor.