Rusya, Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden Moldova’yı doğal gaz satışını kesmekle tehdit ediyor

Ülkesi bir doğal gaz kriziyle karşı karşıya fakat Nicu Popescu, geleceğe optimist bakıyor.

“Pazartesi günü ülkemiz tarih yazdı. Moldova, birinci sefer Rusya’nın Gazprom’u dışında diğer bir kaynaktan doğal gaz satın aldı.”

Moldova Dışişleri Bakanı Nicu Popescu’nun söylediği doğal gaz alımı, Polonya’nın PGNiG isimli şirketinden sağlandı. Polonyalı şirketten 1 milyon metre küp doğal gaz alındı.

Göz Atın

Ünlü Popçu Gökhan Türkmen’den Yeni Video Klip: BAL Yayınlandı

Ücretsiz Sigara Bırakma Uygulaması (iOS ve Android)

Lakin bu adım karşısında Gazprom tehdidini gerçekleştirirse Moldova, çok daha fazla doğal gaz satın almak zorunda kalacak. Gazprom, Moldova’yı “doğal gaz vanalarını kapatmakla” tehdit ediyor.

Pazartesi gününe kadar Moldova’nın doğal gazının yüzde 100’ü Rusya’dan geliyordu. Fakat tedarik muahedesi Eylül ayı sonunda sona erdi. Muahede güncellenirken Gazprom fiyatları artırdı, Moldova da o parayı ödeyemeyeceğini söyledi. Yeni bir muahede şimdi sağlanamamışken Rus güç devi, doğal gaz arzını küçülttü. O denli ki Moldova, 30 gün harika hal ilan etmek durumunda kaldı. Bu sırada Gazprom da Moldova’yı “krizi tetiklemekle” suçladı ve “709 milyon dolarlık borcunun geri ödemesini” istedi. Moldova ise bu türlü bir borca karşı çıkıyor.

Görüşmeler devam ediyor. Moldovyalı yetkililer lakin kuralların iki tarafın da çıkarına olması halinde Gazprom’la yeni bir muahede imzalayacaklarını söylüyor.

Pekala Rusya’yla muahedeye varılamadığında, Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olan Moldova, muhtaçlığı olan doğal gazı nereden sağlayacak?

BBC

Popescu da durumun zorluğunu kabul ediyor:

“Ülkede bir doğal gaz krizinin patlak vermesi için en makûs vakit. Fiyatlar her zamankinden daha yüksek. Piyasadaki sıkışıklığın global seviyede olduğunu görüyoruz. Fakat bir dayanak çizgimiz var. Geçtiğimiz yıllarda Romanya, Moldova’ya yeni bir doğal gaz boru çizgisi inşa etti, bu da bizim için bir emniyet vanası oldu. Bir yandan da Avrupa Birliği, doğal gaz tedarik çizgilerini nasıl çeşitlendirebileceğimiz konusunda bize tekliflerde bulundu.”

Moldova’daki birçok şirket üzere, Drochia’daki şeker fabrikası da doğal gaz eksikliğinden etkilendi.

Fabrikanın yöneticisi Rostislav Magdei, “İhtiyacımız olan doğal gazın yalnızca dörtte birini kullanabiliyoruz. Geri kalanını alternatif güç kaynaklarıyla tamamlamaya çalışıyoruz. Umarım hükümet yüksek petrol fiyatlarından ötürü ortaya çıkan kaybımızı telafi eder.” diyerek durumu anlatıyor.

BBC Moldova’da güç zahmetinden etkilenen bir şeker fabrikası

Uzun bir müddet Moskova’nın yörüngesinde olan Moldova, son periyotta Rusya’dan uzaklaşıp Batı dünyasına yakınlaşıyor.

Ülke idaresi artık Avrupa’yla daha yakın bağlantıları ve Avrupa Birliği (AB) ile işbirliğini destekliyor. Birçok kişi de, son doğal gaz krizinin Rusya’nın memnuniyetsizliğinin bir göstergesi olduğu görüşünde.

Moldova Cumhurbaşkanı’nın eski güç danışmanı Sergiu Tofilat, “Bu yıl seçim yapıldı ve Rusya yanlısı siyasi parti kaybetti. Artık Batı yanlısı bir iktidarımız var. Bu sebeple Rusya da gaz tedariki konusunda yaklaşımını değiştirdi. Kremlin, Moldova halkını Rusya yanlısı partiye oy vermedikleri için cezalandırmak istiyor. Bu çok net bir siyaset” yorumunu yapıyor:

“Rusya önderi Vladimir Putin, eski Sovyet ülkelerini Kremlin’in tesir alanında tutmaya çalışıyor. Biz Moskova’nın önünde dizlerimizin üzerinde durmak istemiyoruz. Rusya’nın şantajına hayır demeliyiz ve artık, Moldova’daki Rus tesirinden kurtulmak için bir fırsatımız var.”

BBC Eski Cumhurbaşkanlığı Danışmanı Sergiu Tofilat, Kremlin’in ülkesini cezalandırmaya çalıştığını söylüyor

Kremlin ise güç kaynaklarını silah olarak kullandığı savlarını reddediyor. Putin, geçtiğimiz günlerde bu taraftaki görüşler için “tamamen saçmalık, boş konuşma ve siyasi maksatlı bir gevezelikten diğer bir şey değil” tabirlerini kullandı.

Moldova için Rusya’nın tesirinin azaltılması pek de kolay olmayacak. Güç manasında, Moldova Moskova’ya sıkı sıkıya bağlı. Ülke Rus doğal gazına yüzde 100 bağımlı olmakla kalmıyor, kendi doğal gaz şirketi Moldovagaz’ın da paylarının çoğunluğu Gazprom’un elinde.

Moldova’da kullanılan elektriğin de yüzde 80’i Rusya’nın sahip olduğu Transdinyester santralinden geliyor. Santralin bulunduğu bu bölge, Moldova’daki ayrılıkçıların elinde ve ekonomik, siyasi ve askeri olarak direkt Moskova tarafından destekleniyor.

Yani şayet doğal gaz mutabakatı müzakerelerini bir poker oyunu olarak düşünürseniz, Rusya’nın eli çok güçlü.

Sergiu Tofilat’a nazaran Transdinyester, aslında Moskova için zayıf bir nokta da olabilir:

“Gazprom’un, ayrılıkçı bu bölgeye de güç iletebilmesi için Moldova’yla bir doğal gaz muahedesi imzalaması kural. Gazprom bir kamu şirketi, borsada payları var. Memleketler arası alanda resmen yasal kabul edilmeyen bir ayrılıkçı bölgeyle başka bir muahede imzalayamaz.”

Balti ilçesinde, Moldovyalı araç sahipleri de doğal gaz eksikliğini hissediyor. Propan istasyonunda uzun kuyruklar görüyorum. Onlarca otomobilin içinde bekleyen canı sıkkın şoförler var.

BBC

Taksi sürücüsü Valera, “Yönümüzü Avrupa’ya döndüğümüz için bu duruma geldik. Şayet hâlâ Rusya’yla hareket ediyor olsaydın her şey çok farklı olurdu.” diyor.

Bir diğer sürücü Yura ise “Sorun şu ki artık önderlerimiz Avrupa ve Amerika’yla dost olmak istiyor. Fakat ucuz doğal gaz için Moskova’ya gitmeli ve muahede imzalamaları lazım. Rusya’ya boyun eğmek zorundayız” yorumu yapıyor.

Kendisini Avrupa yanında pozisyonlandırmak isteyen hükümet, bir tehlikeyle karşı karşıya: Uzun periyodik doğal gaz eksikliği ve yüksek güç faturaları, Moldovyalıları ülkelerinin gittiği istikamet konusunda kuşkuya düşürebilir.