Uzmanlar Anlattı: Bayraktar SİHA'ları Ukrayna'da Nasıl Bir Rol Oynuyor?

Elmas Topcu

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla başlayan süreç internette de bir propaganda savaşına dönüştü. Ukrayna hükümeti ve askeri güçleri, Rus birliklerine büyük ziyan verdiklerine dair görseller paylaşıyor. Bunlar ortasında Türk üretimi Bayraktar TB2 SİHA’larına dair görüntüler da var. Bayraktar SİHA’ları Ukrayna savaşında nasıl bir rol oynuyor ve tez edildiği üzere savaşın gidişatını değiştirebilir mi?

Ukrayna’nın elinde tam olarak kaç adet Bayraktar TB2 bulunduğu ve bunların Rus birliklerine karşı ne sıklıkta kullanıldığı tam olarak bilinmiyor. Rus birliklerine karşı başarılı olduklarına dair telaffuzlar de bağımsız kaynaklarca teyit edilemiyor. Rusya’nın argüman ettiği üzere birtakım Bayraktar TB2’ler vurduğu savı da teyite muhtaç, çünkü onların ayrıntısı da yeniden bağımsız kaynaklarca denetim edilemiyor.

Bayraktar TB2 ve Ukrayna’ya dair bilinenler

Bayraktar TB2’nin geliştiricisi ve üreticisi olan Baykar’ın Genel Müdürü Haluk Bayraktar, 2006-2021 yıllarında savunma ve havacılık kesiminde ihracatlarını dolar bazında yedi kat artırdıklarını açıklamıştı. Baykar Teknoloji Önderi Selçuk Bayraktar da kısa mühlet evvel yaptığı açıklamada, TB2’lerin dünyada en meşhur SİHA’lar olduğunu savunmuş ve 16 ülkeye satıldığını söylemişti.

420 bin saatten fazla uçuş yaptığı belirtilen Bayraktar TB2’nin satıldığı ülkelerin başında Azerbaycan, Türkmenistan, Kırgızistan, Fas, Cezayir, Katar ve Ukrayna da geliyor. Geçen yıl da birinci defa bir NATO ülkesi olarak Polonya 24 adet ısmarladığını duyurmuştu.

Ukrayna devlet silah şirketi Ukrspetseskport Genel Müdürü Vadim Nozdriya ise bir müddet evvel Ukrayna medyasına yaptığı açıklamada, hem Bayraktar’ın ortak üretimiyle ilgilendiklerini hem de orduları için 6-12 SİHA kompleksi satın almayı planladıklarını belirtti. Nozdriya, her bir kompleksin 4 SİHA ve 1 yer denetim istasyonundan oluştuğunu, bunun da 48 SİHA’ya tekabül ettiğini söyledi.

Geçen hafta da Ukrayna Savunma Bakanlığı sayı vermeden yaptığı açıklamada Bayraktar TB2 SİHA’larının teslim alındığını duyurmuş, ardından konuşan Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy de Türk SİHA’larından çok faydalandıklarını söylemişti.

Savaşın gidişatını belirleyebilir mi?

Alman ordusu Bundeswehr’den emekli albay ve askeri uzman Wolfgang Richter, Bayraktar TB2’lerin Ukrayna savaşındaki tesiri konusuna temkinli yaklaşılması gerektiğini düşünüyor. Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanı da olan Richter, her bir SİHA’nın tank yahut topçu bataryası üzere noktasal gayeleri vurduğunu söylüyor ve sav edildiği üzere Türkiye’den 50 yahut 60 SİHA aldığından bile yola çıkılsa, bunun kara kuvvetlerinin gücüyle karşılaştırıldığında hudutlu tesire sahip olacağını belirtiyor.

Uzman Richter’e nazaran, söylendiği halde taarruzlar düzenlenmesiyle Bayraktar SİHA’ları Rus tarafına oldukça kayıp verdirebilir, lakin tesiri kara muharebesiyle karşılaştırıldığında sonlu kalacaktır. Askeri uzman ayrıyeten, geçen hafta Kiev’in önünde en az 600 askeri donanımlı Rus tankın bulunduğu konvoyu hatırlatıyor ve Rusya’nın karadan da çok sayıda büyük kümelerle Ukrayna’ya eş vakitli akınlar düzenlendiğini belirtiyor. Eski albay ayrıyeten Türkiye’den satın alındığı ve başarılı halde kullanıldığı belirtilen Bayraktar TB2 SİHA’ları ile yer denetim sistemlerinin ziyan görüp görmediğinin kesin olarak bilinmediğini ve hala kaçının kullanılabildiğine dair de dataların bulunmadığını aktarıyor.

Dağlık Karabağ savaşındaki rolüyle karşılaştırmak mümkün mü?

Rusya-Türkiye bağları uzmanı Dr. Daria Isachenko’ya nazaran bu katiyetle mümkün değil. Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi savunma uzmanı Isachenko, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki askeri muvaffakiyetinin gerisinde öteki faktörlerin rol oynadığını söylüyor. DW Türkçe’ye konuşan uzman, “Orada Bakü’nün teknolojik üstünlüğü vardı, buna ilaveten Türkiye askeri operasyonlarda Bakü’yü destekledi ve Rusya da o savaşta çekimser davrandı” diye ekliyor. Ayrıyeten orada Azerbaycan’ın İHA ve SİHA’lar konusunda taktiksel karma hava araçlarıyla hareket ettiğini belirtiyor ve “Orada yalnızca Bayraktar belirleyici olmadı, Bayraktar dışında ‘kamikaze’ diye nitelenen ve çarpışma odaklı SİHA’lar ile yem vazifesi gören ve karşı tarafı tuzağa düşürmesi hedeflenen SİHA’lar da kullanıldı” diye aktarıyor.

Dr. Isachenko’ya nazaran ayrıyeten Bayraktar TB2 “Sınırlı yükleme kapasitesi nedeniyle daha çok da keşif maksatlı hava aracı olarak geçiyor” diyor ve 2018’de Suriye kenti Afrin’e düzenlenen “Zeytin Dalı” harekatından dataları buna örnek gösteriyor. Orada Bayraktar SİHA’larının 449 gayesi direkt vurduğunu, 680 amacın vurulmasına da dolaylı tesir ettiğini belirtiyor. Dolaylıdan kastedilen ise SİHA’ların maksat işaretlemek suretiyle vazife yapması.

Türkiye, Rusya ve Ukrayna ortasında tercih yapar mı?

Güvenlik uzmanı Dr. Isachenko’ya nazaran Ankara yıllardır Rusya ile Ukrayna ortasında bir istikrar siyaseti sürdürmeyi deniyor. Lakin Rusya’nın Ukrayna’ya girmesiyle bu hayli sıkıntı hale geldi. “Rusya Ankara’nın Batı ile bağlantılarının yerini dolduramaz, Batı da Türkiye’nin Rusya ile bağlantılarındaki yerini dolduramaz” diye konuşuyor ve bundan ötürü Ankara’nın imkanları elverdiği ölçüde hareket edeceği öngörüsünde bulunuyor.

Bir yandan Boğazları savaş gemilerine kapatırken, öteki yandan Avrupa Kurulu’ndan Rusya’nın üyeliğinin askıya alınmasına dair oylamada çekimser kalmasını da buna örnek gösteriyor.

Rusya-Türkiye alakaları uzmanı Isachenko, Türkiye’nin iki ülkeden birini tercih de edemeyeceğini, bu türlü bir adımın hem güvenlik açısından hem de iktisadı açısında büyük olumsuz sonuçları beraberinde getireceğini de kaydediyor. Münasebetiyle Batı’nın Moskova’ya uyguladığı yaptırımlar rejimine de Ankara’nın katılmayacağını, bunu yapması halinde Moskova’nın buna süratle karşılık vereceğini bildiğini söylüyor. “Başta da turizm, inşaat ve buğday ithalatı olmak üzere Türkiye iktisadına ağır darbe indirebilir” diye konuşuyor.

Uzmanlar anlattı: Bayraktar SİHA’ları Ukrayna’da nasıl bir rol oynuyor?