Gölyazı’daki hafriyatlar Apollonia isim Rhyndacum Antik Kenti’nin tarihine ışık tutacak

11 Şubat 2022, 02:02 yayınlandı

A+
A-

Paylaş

BURSA (AA) – Avrupa’nın en hoş kasabaları ortasında gösterilen ve “Küçük Venedik” olarak nitelendirilen Bursa‘nın Nilüfer ilçesindeki turistik Gölyazı Mahallesi’nde, bölgenin Helenistik devir yerleşmesine ışık tutması beklenen Apollonia isim Rhyndacum Antik Kenti hafriyatları devam ediyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle, Bursa Müze Müdürlüğünün başkanlığında ve Nilüfer Belediyesinin sponsorluğunda nekropol ve kutsal alanın akabinde 16 Ağustos’ta başlayan tiyatro alanındaki hafriyatlar, Bursa Uludağ Üniversitesinin (BUÜ) bilimsel danışmanlığında yürütülüyor.

Milattan evvel 3. yüzyılın sonları, 2. yüzyılın başlarında Zambaktepe’nin yamacına inşa edilen tiyatronun 10 bine yakın kişiyi ağırlayacak büyüklükte olduğu sanılıyor.

BUÜ Fen- Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve hafriyatın bilimsel danışmanı Prof. Dr. Derya Şahin, AA muhabirine, Apollonia isim Rhyndacum’un değerli bir kent olduğunu söyledi.

Kentin kuruluş tarihi hakkında çok farklı bilgiler olduğunu belirten Şahin, şunları kaydetti:

“Milattan evvel 5. yüzyıldan 3. yüzyıla kadar kurulduğu konusunda bilgiler var. Kentin kurucuları konusunda da farklı fikirler var. Kyzikos yani Erdekliler ya da Pergamonlular yani Bergamalılar tarafından ve bir ihtimal Milet kolonisi olarak kurulduğu belirtiliyor. Biz kentte bilhassa Helenistik periyotta kıymetli bayındırlık işlerinin olduğunu öngörüyoruz. Kentin etrafı sur duvarlarıyla çevriliyor ve kentler için kıymetli olan tiyatrolar, stadyumlar, tapınaklar, kamu yapıları ve özel yapılar inşa edilmeye başlanıyor.”

Şahin, “Taş Kapı” ismi verilen dar bir girişe sahip, solda stadyum, biraz üst çıkıldığında tiyatronun yer aldığı kentin birbirine yakın iki adadan oluştuğunu anlattı.

Nekropol alanında ve Kybele ya da Demeter’e adanmış olduğu düşünülen “kutsal alan”da 2016’da BUÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin’in bilimsel danışmanlığında hafriyat yapıldığını lisana getiren Şahin, “Kız Adası’nda büyük bir Apollon tapınağı bulunuyor. Bu nedenle kentin isminin, kent için değerli olan ilah Apollon’dan gelmiş olacağı konusunda birtakım teklifler var. Kentin antik sikkelerinde, iki sütunlu bir tapınak ortasında, çabucak ortasına yerleştirilmiş bir mitolojik ilah Apollon figürü karşımıza çıkıyor. Münasebetiyle kentin Apollon için kurulmuş kıymetli bir kent olması, fikirlerimizi netleştiriyor.” diye konuştu.

Tiyatronun oturma sıralarında Orta Çağ’dan kalma tahribat mevcut

Orta Çağ’da tiyatronun oturma sıralarının üst tarafında büyük bir kısmın tahribata uğradığını kaydeden Şahin, yapının bir kısmının de kentin sur duvarlarının inşası için sonradan kullanıldığını bildirdi.

Prof. Dr. Şahin, şöyle devam etti:

“Tiyatronun bilhassa giriş kısmının, sahne kısmının sağlam olabileceği konusunda öngörülerimiz var. Bu mevzuda çalışmalara süratli bir halde başladık ve tiyatronun sağlam kalan kısımlarını bir an evvel açığa çıkarmak ve hizmete sunmak istiyoruz. Bugüne kadar tiyatronun ‘parados’ ismi verilen kuzey giriş kısmını, bu kısmın duvarlarını ve tiyatroyu dışarıdan çeviren duvarların büyük kısmını bulduk, payandalarını açığa çıkardık. Tiyatronun aşağı üst çapının ne olabileceği konusunda birtakım öngörülere sahip olabildik. Tiyatronun ana oturma sıralarının olduğu yerde iki küçük sondaj açtık lakin burada tahribatın ağır olduğunu gözlemledik. Burası, süreç içinde farklı formlarda, maksatlarda kullanılmış. Etrafa yayılmış tiyatronun oturma basamaklarını ve tiyatro mimarisini oluşturan blokları görmek mümkün. Tiyatroyla çağdaş, Helenistik periyoda tarihlenen ‘megara kaseleri’ ismini verdiğimiz kabartmalı kase kesimleri tespit ettik.”

Şahin, tiyatronun evvel Apollon’a övgü niteliğinde müziklerin söylendiği bir yer olduğu, daha sonra ise bir şov merkezi haline geldiği bilgisini verdi.

“Tiyatronun Zambaktepe yamacına yaslanır halde planlanmış olması hem görsel olarak çok hoş bir panoramik görüntü sunuyor hem de akustik açıdan çok değerli, sahnede konuşan şahısların seslerinin üst duyulmasını sağlıyor.” diyen Şahin, iki seyahat alanı bulunan tiyatronun 10 bine yakın kişiyi ağırlayacak büyüklükte olduğunu varsayım ettiklerini belirtti.

Hafriyatta birer yüksek lisans öğrencisi, doktora öğrencisi, araştırma vazifelisi ve müze uzmanı ile 6 personelin vazife aldığını söz eden Şahin, lisans öğrencilerinin de alanda staj yaptığını lisana getirdi.

Şahin, 2022’den itibaren daha büyük bir grupla kazılara devam etmeyi planladıklarını, 50-60 emekçiyle çalışılması durumunda 3-5 yıl içinde tiyatronun tamamının açığa çıkartılabileceğini kelamlarına ekledi.