Türk operasının gurur sahnesinde “İstanbul silüetinin mimarı” anlatılacak

İSTANBUL (AA) – İstanbul‘daki Atatürk Kültür Merkezinin ( Akm ) Cumhuriyet Bayramı’nda yapılacak açılışında, Türk kültür ve sanatına damgasını vurmuş, İstanbul silüetini oluşturan Mimar Sinan‘ı mevzu alan “Sinan” operası seslendirilecek.

Hareketli sahnesi, akustik performansı ve 2 bin 40 kişi kapasitesiyle Türk operasının “gurur binası” olarak inşa edilen salonun açılışı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle özel bir opera yapıtı hazırlandı.

Hasan Uçarsu’nun bestelediği yapıtın librettosunu Halit Refiğ’in birebir isimli senaryosundan hareketle Bertan Rona yazdı. Yapıtı İstanbul Devlet Opera ve Balesi sahneye koyacak, orkestrayı ise şef Gürer Aykal yönetecek.

Göz Atın

Seo Ajansı

Daflon Cinsellik Faydası Var Mı?

Opera, 1538’de Sinan’ın Prut Irmağı üzerine inşa ettiği köprüyle Yasal Sultan Süleyman’ın dikkatini çekmesini, sonrasında ortalarında gelişen dostluğu ve Sinan’ın birbirinden kıymetli yapıtlarının gerisindeki hikaye ve olayları anlatıyor.

Dünya prömiyeri 29 Ekim’de yapılacak eser, 30 Ekim’de sanatseverlerle buluşacak. İki perde olarak hazırlanan eser, bu iki temsilde kesintisiz olarak izleyiciye sunulacak.

“Atatürk’ten sonra birinci kere bir Cumhurbaşkanı opera siparişinde bulundu”

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Fecir Alptekin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sanatkarların kendi topraklarının, kültürlerinin ve tarihlerinin öyküleri ve kahramanlarıyla ilgili eserler vermelerinin değerini vurguladı.

AKM’nin, bu opera konutu için özel bestelenmiş yeni bir yapıtla açılmasını isteyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2019 baharında Hasan Uçarsu’dan “Sinan” operasını bestelemesini istediğini anlatan Alptekin, “Atatürk’ün Adnan Saygun’a verdiği Özsoy Operası siparişinden sonra birinci sefer bir Cumhurbaşkanı, tekrar opera siparişinde bulundu.” dedi.

Alptekin, Sinan operasının, Yasal Sultan Süleyman ile Mimar Sinan’ın dostluğu fonunda, Osmanlı’nın zaferlerini, büyük devlet olma geleneğini, manevi kıymetlerini, yaşanan periyottaki kalkınma faaliyetlerini ele aldığını anlattı.

Yapıtın librettosunun Halit Refiğ’in sinemaya çekilememiş bir senaryosundan hareketle yazıldığını hatırlatan Alptekin, “Halit Refiğ sıhhatinde eser sinemaya çekilirse müziklerini Adnan Saygun’un yapmasını istemiş. Yıllar sonra operaya uyarlanan bu yapıtın müziklerini Saygun’un geride bıraktığı en değerli öğrencisi Hasan Uçarsu yaptı. Bu da çok manalı.” diye konuştu.

AKM üzere bir sanat merkezinin Türk sanatkarlarının yazıp bestelediği bir yapıtla açılmasının bedelli olduğunu vurgulayan Alptekin, “İstanbul’un bir modülü olan AKM’nin, Mimar Sinan’ın hikayesiyle kendi tarihimiz ve kahramanlarımızı anlatan yerli ve ulusal bir yapıtla açılması büyük mana ve ehemmiyet arz ediyor. Sinan hem İstanbul için bir nişane hem de evrensele uzanan bir tema.” değerlendirmesinde bulundu.

“Sinan ile aramda çağlar ötesine ulaşan bir duygudaşlık oluştu”

Yapıtın bestekarı Hasan Uçarsu da yapıta ve besteleyiş sürecine ait bilgi verdi. Bu toprakların eski çağlardaki seslerinden başlayıp Itri’den, Dede Efendi’den geçerek Cumhuriyet devri bestekarları ustası Adnan Saygun’un, Cemal Reşid Rey’in müziğine bağlanan, halk müzikleri, dini müzik, marş ve operet geleneğiyle genişleyen bir müzik anlayışına sahip olduğunu belirten Uçarsu, Sinan operasında da bu anlayışın yansımalarının duyulacağını söyledi.

Uçarsu, 2019 yazında Mimar Sinan hakkında yazılan çok sayıda kitap, oyun ve senaryo okuduğunu, Sinan’ın anılarını anlattığı Tezkiretü’l-Bünyan’da (Yapılar Kitabı) karşılaştığı “Ustamın eli altında, tıpkı bir pergel üzere bir ayağım sabit olarak, merkez ve çevreyi gözledim. Sonunda yeniden tıpkı bir pergel üzere yay çizerek, görgümü artırmak için diyarlar gezmeye istek duydum.” tabirlerinden çok etkilendiğini anlattı.

Bunun, müzik anlayışını tanımlarken Sinan’dan bi haber, kendisinin de pergel metaforunu kullanmasından kaynaklandığına işaret eden Uçarsu şunları söyledi:

“Sinan’ın bu kelamını okuyunca ortamızda yaklaşık 450 yıl fark olmasına karşın Sinan ile düstur ve fikir olarak tıpkı pozisyonda olduğumu gördüm. Bizler çağdaş çağın insanları bilhassa ağır teknolojik gelişmelerin etkisiyle kendimizi evvelki vakitlerden daha üstün, daha gelişmiş olarak algılıyoruz. Buna karşın zihnimiz, fikir üretimimiz, hayata bakışımız, insanı ve hakikati kavrayışımız açısından birçok vakit çok daha sığ durumda olduğumuzun pek de farkında olamayabiliyoruz.”

Uçarsu, birebir benzetmeyi Sinan’ın 4,5 asır evvel yaptığını fark etmesinin, Mimar Sinan ile fikri manada çok güçlü gönül bağları kurmasına neden olduğunu vurgulayarak kelamlarını şöyle sürdürdü:

“O andan başlayarak besteleyeceğim Sinan operasının yazgısının tümden değiştiğini fark ettim. Sinan’ı çok daha farklı bir boyutta kendi içimde algıladım, yaşadım ve yaşattım. Sinan ile aramda çağlar ötesine ulaşan bir duygudaşlık oluştu. Yapıtın bestelenme etabında bu duygusal bağ çok daha gelişip derinleşti. Neredeyse onunla tek beden haline geldim.”

“Nice hoş yapıtın tekrar ulusal bir şuurla ele alınacağı sürecin işaret fişeği”

Uçarsu AKM’nin bir Türk bestekarının özgün yapıtıyla açılmasına da değindi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934’te İran Şahı İstek Pehlevi’nin Türkiye’yi ziyareti nedeniyle Adnan Saygun’a birinci Türk operası olan Özsoy’un bestesini emanet ettiğini hatırlatan Uçarsu şöyle konuştu:

“Aradan geçen 85 yıl içinde Cumhurbaşkanlığı makamı katında bu toprakların besteciliğine duyulan inancın nişanesi olarak böylesine manalı, tarihi açılışa uygun yeni bir eser bestelenmesi öngörüsünün 21. yüzyılın başında müzik sanatımıza ve müziğe bakışımıza yeni bir atak, şevk ve soluk getireceğini düşünmekteyim. İşte tam da bu nedenle bu çok onurlu ve bir o kadar da güç ve sorumluluk isteyen vazifeyi kabul ettim. Bu fikri kararlılığı bilhassa Türk operasının ve besteciliğinin bir defa daha güçlü bir silkinişle, kendine has yesyeni müziklere hakikat kanatlanacağı ve ayrıyeten yıllardır seslendirilmeyi bekleyen kaç hoş yapıtın de tekrar ulusal bir şuurla ele alınacağı sürecin işaret fişeği olarak değerlendiriyorum. Yeni AKM’nin yeni bir Türk yapıtıyla telif bir yapıtla açılması bu toprakların sesine ve besteciliğine inancın 21. yüzyıldaki işaretidir.”

“Sanatlarıyla tüm mahzurların üstesinden gelebildikleri için Sinanlar Sinan olmuştur”

Uçarsu, operadaki olay ağının en gergin noktasının Süleymaniye’nin imali sırasında Sinan ve sanatı hakkında ortaya dökülen tezvirat olduğuna dikkati çekerek birtakım şahısların Mimar Sinan hakkında Sultan Süleyman’a berbat niyetli dilekçeler yazdığını, caminin inşaatında zahmetler olduğu iftirasında bulunduğunu anlattı.

Bu tıp tezviratın hala kozmik bir insanlık sorunu olduğunu lisana getiren Uçarsu, “Vasat, sonlu şahıslar, şanlı ruhların engin duyuşlarını, gaybın kapılarını zorlayan uğraşlarını her vakit kendi sığ tabanlarına çekmek için beyhude yere çırpınıp dururlar. Her ne kadar birinci anda maniler, zorluklar çıkarsalar da zati tüm bu manilerin, zorlukların üstesinden ellerindeki tek güç olan ilimleri ve sanatlarıyla gelebildikleri için Sinanlar Sinan olmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.