Yüz Yüze Eğitim Başlıyor: Kaygılar Neler?

Yeni eğitim-öğretim yılı başlıyor. Bakanlık, pandemi nedeniyle bir buçuk yıldır kesintiye uğrayan eğitim-öğretimin aksamaması için bir dizi yeni tedbir alıyor. Pekala, eğitimciler ve sağlıkçılar ne düşünüyor?

Türkiye’de yüz yüze eğitim bugün başlıyor. Pandemi nedeniyle sekteye uğrayan yüz yüze eğitim artık tüm kademelerde, ders saatleri azaltılmadan, haftada beş gün yapılacak. Ulusal Eğitim Bakanlığı (MEB) bu defa eğitimin bir defa daha sekteye uğramaması amacıyla birtakım ek tedbirler aldı.

MEB’in Sıhhat Bakanlığı ile birlikte hazırladığı ve 24 Ağustos’ta vilayet ulusal eğitim müdürlüklerine gönderilen “Kovid-19 Salgınında Okullarda Alınması Gereken Tedbirler Rehberi” başlıklı yazıya nazaran, yüz yüze eğitim sürecinde öğretmen, eğitim çalışanı, kantin çalışanları ve öğrenci servislerinde çalışan işçilerin tam doz aşılı olması öneriliyor. Tam doz aşılı olmayan ve öğrencilerle bir ortaya gelmesi mecburî olan kişilerdense haftada iki defa PCR testi istenecek. Fakat öğrencilerden rastgele bir aşı evrakı ya da PCR testi istenmeyecek.

Eğitimde misyonlu tüm işçi ve öğrenciler aşılanma durumundan bağımsız olarak, okulda bulundukları mühlet boyunca maske takacak. MEB, bu maskelerin kâfi sayıda temin edileceğini söyledi.

Yeniden bakanlığın rehberine nazaran öğrenci, öğretmen ve eğitimde vazifeli öbür işçinin temaslı yahut risklilik durumları MEB ile Sıhhat Bakanlığı tarafından denetim edilip okullara gerekli bildirimler yapılacak. Tekrar okula giriş çıkışlarda HES kodu sorgulaması yapılacak.

Bakanlık ayrıyeten, paklık, hijyen ve havalandırma ile ilgili okulların alması gereken tedbirleri de bu rehbere ekledi.Ancak Eğitim ve Bilim İşçileri Sendikası (Eğitim Sen) Genel Sekreteri İkram Atabay, bakanlığı somut bilgi vermemekle eleştiriyor. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Atabay, hem MEB’in rehberinde hem de Bakan Mahmut Özer’in açıklamalarında sadece aşı, test ve maske konusunda somut tabirler olduğunu, öbür hususlara açıklık getirilmediğini söylüyor.

“Önlemler konusunda, yapılan açıklamaları biz yetersiz görüyoruz. Kamuoyu gereğince aydınlatılmıyor” diyen Atabay, “Bu önlemleri, öteki önlemlerden bağımsız düşünemeyiz. Seyreltilmiş sınıf uygulaması şayet uygulanacaksa, bunun için ek dersliklerin yapılmış olması gerekiyor. Hem de gereğince öğretmen alımının yapılması gerekiyor. Ne kadar derslik yapıldığı konusunda bir açıklama yok. Kaç tane takımlı öğretmen alındığı konusunda bir açıklama yok” eleştirisini yapıyor.

Aslında Ulusal Eğitim Bakanlığı yeni eğitim-öğretim yılı öncesinde, cuma günü 20 bin kontratlı öğretmen ataması yaptı. Lakin Atabay, hem kontratlı öğretmen sisteminin gerçek olmadığına vurgu yapıyor hem de alınan öğretmen sayısının yetersiz olduğunu lisana getiriyor: “Şu anda (seyreltilmiş sınıf uygulamasının işleyebilmesi için) en az 100 bin takımlı öğretmenin alınması gerekiyor. Bizim tespitlerimiz bu istikamette.”

Türkiye’de eğitim üzerine araştırmalar yapan Eğitim Islahatı Teşebbüsü’nün (ERG) 2021 yılı izleme raporunda yer verdiği bilgilere nazaran, ilköğretim kademesinde derslik başına düşen öğrenci sayısı vilayetlere nazaran farklılık gösteriyor. Derslik başına en çok öğrenci düşen kent 35 kişi ile Gaziantep. Bu sayı İstanbul’da 30, İzmir’de 24, Ankara’da 25 iken Erzurum’da 16, Adana’da 29, Bayburt’ta 14. Ortaöğretim kademesinde ise İstanbul’da derslik başına ortalama 22, İzmir’de 20, Ankara’da 17, Hakkari’de 24, Gaziantep’te 23, Trabzon’da 17 öğrenci düşüyor. Pandemi şartlarında yüz yüze eğitim öğretime devam edilmesi için hijyen ve aralık şartlarının hatırlatıldığı raporda Türkiye’deki okulların birçoğunun mekânsal olarak bu kaynaklarının olmadığına ve okullar ortasında eşitsizlikler olduğuna dikkat çekiliyor.

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Okul Sıhhati Çalışma Kümesi’nden Dr. Çiğdem Arslan da pandemi şartlarında altyapının sağlanmasının ve bunların kontrolünün çok kritik olduğuna dikkat çekiyor. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Arslan, bakanlık tarafından açıklanan tedbirler listesinin “kolayca uygulanabilir” olduğunu söz ederken “Altyapı ile ilgili datalar yok. Okullar hazır mı bunu net bir biçimde bilmiyoruz. Lakin bunlar çözülebilir şeyler. En değerlisi sınıf mevcudiyetinin azaltılması ve havalandırmanın gerçek bir biçimde yapılması” diye konuştu. Eğitim Sen’den Atabay da Türkiye’nin farklı vilayet ve ilçelerinde birbirinden çok farklı şartlar olduğuna dikkat çekerek, MEB’in bu şartları dikkate almadan tekil bir uygulama planıyla yüz yüze eğitime geçmesini eleştirirken “Bizim alandan aldığımız bilgiler, kâfi önlemlerin alınmadığını yönünde” diye belirtiyor.

Öğrenciye mecburilik yok

Öte yandan aşı olmayan çalışana test zaruriliği getirilip, öğrencilerin bu uygulamadan muaf tutulması da tartışma yaratıyor. Dr. Çiğdem Arslan, burada bir eşitsizlik doğduğu görüşünde.

Arslan, “Öğretmenlere mecburî olduğu üzere öğrencilere de mecburî olabilir. Hastalık daha çok yetişkinlerden bulaşıyor. Lakin çocuklar da konut ortamında yetişkinlerle bir arada yaşıyor. En azından velilere getirmek gerek. Zira öğrenciler ekseriyetle çalışan ebeveynlerinden meskende aldıkları virüsü okula taşıyor. Bunun çözülmesi lazım. Hem öğrenci hem veli hem de öğretmene PCR testi yapılabilir” diye konuştu.

Türkiye’de halihazırda 16 yaş ve üzerine aşı hakkı verilmiş durumda.

12-15 yaş kümesinde yalnızca kimi kronik hastalıklara aşı tanımlanmıştı. Fakat Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, perşembe günü yaptığı açıklamada, “12 yaş üzerine tercihe bağlı olarak aşı verilmesi” kanaatinde olduğunu lisana getirdi. Ulusal Eğitim Bakanı Mahmut Özer, ağustos ayında yaptığı açıklamada en az bir doz aşı olan öğretmenlerin oranını yüzde 83 olarak açıklamıştı. Lakin eğitim-öğretim yılı başlarken 12-18 yaş kümesinde aşılama oranının ne kadar olduğu şimdi açıklanmış değil.

Okullarda test talebi

Misal halde PCR testlerinin hastanelerde yapılacak olmasını eleştirenler de var. Eğitim Sen Genel Sekreteri Atabay, hastanelerin bulaş açısından riskli olması sebebiyle dertleri olduğunu lisana getirirken, TTB’den Dr. Çiğdem Arslan, “Okullarda rutin test uygulaması başlatılabilir. Avrupa’nın birçok yerinde okullarda çocuklara test yapılıyor. Hatta çocuklara bunun eğitimi veriliyor ve kendi testlerini kendileri yapabiliyorlar. Misal bir sistemi buraya getirmek sıkıntı değil. Bu bahiste ilgili bakanlıklar kaynak ayırabilirler” diyor. Eğitim Sen’in talebi de tüm okullara fiyatsız ve yaygın test uygulanmasının getirilmesi tarafında.

Hem siyasi irade hem eğitimciler hem de tabipler, bir buçuk yıldır kesintiye uğrayan yüz yüze eğitimin kesintisiz bir formda devam etmesi gerektiği kanaatinde. Bunun gerçekleşmesi için olay sayılarında artış olmamasının, öngörülen uygulamaların sağlıklı bir biçimde hayata geçmesinin ve sistemli denetlemenin kritik değerde olduğuna vurgu yapılıyor. TTB Okul Sıhhati Çalışma Kümesi’nden Dr. Arslan, “Vaka sayıları artıyor. Önlemleri çok sıkı uygulamamız gerekiyor. Aksi takdirde okulların kapanması, yalnızca öğrencilerin okula gidememesiyle ilgili bir mevzu değil” derken ipin ucunun, çocuk işçiliğinden gelişimsel sorunlara, aile içi şiddetten istismar hadiselerine kadar çok sayıda probleme dokunduğu ikazında bulunuyor.

Deniz Barış Narlı