Siyasi Propaganda Hedefiyle Çekilmiş Birbirinden Çarpıcı 20 Sinema

Direktörleri ortasında (aynı vakitte başrolde yer alan) John Wayne’in yer aldığı sinema, çekildiği tarihlerde sürmekte olan Vietnam Savaşı’nı güzelleyen ve savaşı öven bir üretim olması nedeniyle çokça tenkit almıştı.

IMDb: 5,7

Nazi Almanyası’nda hükümetin buyruğuyla çekilen sinemalardan biri olan “Titanic”, bilhassa İngiliz aksisi hali ve Titanic’in batış öyküsünü ele alış formu itibariyle ilgi alımlı bir üretim.

IMDb: 6,2

Bu antisemitik biyografi, Nazi Almanyası hükümeti tarafından sipariş edilen propaganda sinemalarından bir oburu. Sinema, Alman asıllı Yahudi Rothschild ailesinin zenginleşme kıssasını mevzu ediniyor. 

IMDb: 6,2

ABD’de komünizm aksisi propagandanın tesirli olmaya başladığı 1940’ların sonunda çekilen “The Iron Curtain” (Demir Perde), Sovyetler’in Kanada’ya karşı yürüttüğü casusluk faaliyetlerini çözmek için vazife alan bir ‘şifre çözücü’nün kıssasını anlatıyor.

IMDb: 6,4

Red Dawn, Ruslar ile Kübalıların ortak olup istila ettiği ABD’de gidişata dur demeye çalışan bir küme gencin öyküsünü mevzu ediniyor.

IMDb: 6,4

Kore ve Vietnam’da savaşmış olan gazi Tom Highway, çok sayıda onur madalyası da kazanmıştır. Ancak çoğunlukla sarhoş olarak geçirdiği yeni hayatı, ufuktaki bir savaşla altüst olacaktır.

IMDb: 6,9

2. Dünya Savaşı esnasında ABD hükümeti tarafından çektirilen sinemada, ABD’nin ne sebeplerle savaşa girdiği ayrıntılı formda açıklanıyor. Sinema, “It’s A Wonderful Life” ve “It Happened One Night” üzere klasiklerde imzası bulunan ünlü direktör Frank Capra’nın imzasını taşıyor.

IMDb: 7.0

‘The Triumph of the Will’ şahsen Adolf Hitler’in isteğiyle imali tamamlanan, Leni Riefenstahl’ın direktörlüğünü yaptığı bir sinema. Nazi propagandası niteliğinde olan sinema, Alman askerlerinin eğitim ve şov imajlarıyla başlıyor; propaganda belgeseli genel sınırlarıyla 1934 yılındaki Nuremberg Nazi Parti Kongresi için yapılan hazırlıkları ve orada yaşananları kayıt ediyor. 

IMDb: 7,3

2. Dünya Savaşı’nın çabucak başında, 1940 Temmuz’unda bir Alman U-Botu, savaşta oldukları Kanada’ya ilişkin bir petrol tankerini Kanada suları içinde, St. Lawrence Körfezi’nde batırır ve gizlenmek için Hudson Körfezi’ne kaçar. Burada iki subay komutasında bir manga asker yakıt ve yiyecek bulmaları için karaya çıkartılırlar. Onlar karaya ayak basar basmaz da denizaltıları Kanada uçakları tarafından bombalanarak batırılır. Bir manga Alman askeri artık ıssız ve uçsuz bucaksız Kanada topraklarında tek başlarına kalmışlardır. Yapacakları tek şey yakalanmadan Kanada’yı baştan başa kat ederek o tarihte şimdi tarafsız olan ABD topraklarına ulaşmaktır.

IMDb: 7,3

Petrogard’da 1917’de monarşinin sona ermesinden sonra tekrar birebir yılın Kasım ayında barışçıl hareketlerin artmasıyla yaşanan olaylar belgesel niteliğinde canlandırılıyor. Lenin Nisan ayında döner, Temmuz’da evvelce planlanmayan bir başkaldırıya ön ayak olur ve Lenin’in tutuklanması istenir. Ekim’in sonlarına hakikat ise Bolşevikler 10 gün boyunca dünyayı sallarlar. Grigori Aleksandrov ile Sergei M. Eisenstein’ın direktör koltuğunda bulunduğu sinemanın en önemli rollerinde Boris Livanov, Nikolay Popov, Vasili Nikandrov bulunuyor.

IMDb: 7,5

Sinema dünyasında imza attığı her işle tartışma konusu olan direktör Micheal Moore, derin ve sağlam provoke edici iç görülerle Amerika güvenlik sistemi üzerine odaklanıyor bu sinemada. Paranoya, dehşet, belirsizlik, kusur kıymetleri ve vatanseverlik kavramlarını bir ortaya getirip George Washington Bush’un 11 Eylül saldırısının arkasındaki gerçeklere ulaşmak yerine Irak’a savaş açmayı planladığını ileri sürüyor. Bu belgesel tıpkı vakitte birtakım Suudiler’in nasıl inançlı bir biçimde ve gizlice Amerika’dan çıkarıldığını mercek altına alıyor; ve elbette ki silah tüccarları ile petrol şirketleri ile ilgili kısmına da. Sinema, vizyona girdikten sonra ABD’de kimi çevrelerce ‘sol propagandası’ yapmakla itham edilmişti.

IMDb: 7,5

1936 Olimpiyat oyunlarının Berlin’de yapılması kararı alındıktan sonra, Almanya’daki Olimpiyat Komitesi oyunların perdeye aktarılacağı bir belgesel yapılması kararı alır. Direktör Leni Riefenstahl’ın idaresindeki grup, Olimpiyatlar mühletince yarışları ve atletleri kameraya alır. Nazi idaresi periyodunda yapılan sinemalardan biri olan belgesel, teknik alanda, bilhassa de yakın çekim planlar manasında kıymet atfedilen belgesellerden biri.

IMDb: 7,8

Rus-Japon savaşı sırasında mağlubiyete uğrayıp zayıf düşen Çarlık Ordusu, köylü ayaklanmalarını bastırırken daha da güçsüz duruma düşer. Askerler ortasında da hoşnutsuzluklar artmaya başlar. Bunun yanında çarlık subayları, gemi mürettebatına daima baskı yapar, mürettebatın yatma yerleri, yedikleri, içtikleri ve çalışma şartlarının dayanılmazlığının yanında subayların bu davranışları da işi katlanılmaz boyutlara taşır. 27 Haziran 1905’te Potemkin Zırhlısı’nda bir isyan patlak verir. Bu isyan denizciler ve askerler ortasındaki hoşnutsuzluğun birinci yığınsal belirtisi olur. Ve 1905’te Rusya’da Çarlık rejimine karşı ayaklanan askerler, Büyük Ekim İhtilali yolundaki en değerli adımlardan birisini atmış olur. Mürettebat potemkin zırhlısına kızıl bayrağı çeker ve akabinde personel grevlerinin ağır olduğu Odessa’da demirler. Daha sonra ayaklanmayı bastırmak üzere gönderilen savaş gemilerinde denizciler, ayaklananların üzerine ateş açmayı reddeder ve böylelikle Potemkin Zırhlısı’nın ayaklanması daha da güçlenir.
Ancak Potemkin Zırhlısı’nın ayaklanmasına Karadeniz donanmasının öteki gemileri katılmaz. Erzak ve yakıtı azalan Potemkin Zırhlısı Romanya kıyılarına yanaşarak, Romanya hükümetine teslim olur. Böylelikle zırhlıda ki ayaklanma mağlubiyetle sonuçlanır. Potemkin Zırhlı’sının ayaklanması Çarlık ordu ve donanmaları ortasında başlayan birinci devrimci ayaklanmaydı. 27 Haziran 1905’te Çarlık rejimine karşı Potemkin Zırhlısı ayaklanması, Ekim Devrimi’nin bir provası haline gelmişti.
Dünya sinemasının başyapıtları ortasında, tüm vakitlerin en kıymetli sineması olarak görülen Potemkin Zırhlısı; 1905 ihtilali yansıtan devrimci bir sinema olmasının yanında, büyük usta Eisenstein’ın sinema sanatında ihtilal yaratan bir çalışmasıdır.

IMDb: 8.0

Kore Savaşı’ndan yıllar sonra, savaş alanda yapılan bir hafriyat Jin Tae Lee’yi geçmişe götürür. Hafriyattan çıkan kimi eşyalarla savaş sırasında kaybolan ağabeyinden bir ize ulaşabileceğini uman Jin Tae sayesinde 1950-53 yıllarında iki ülke ortasında patlak veren savaşa şahit oluruz. Savaş çıkmadan evvel üniversite öğrencisi olan Jin Tae Lee, ağabeyi ile ayakkabı tamirciliği yapmaktadır. Annesi ve ağabeyinin nişanlısı ile kurdukları memnun ve sıradan bir ömürleri vardır. Ağabeyi bir yandan annesine ve kardeşine bakarken, başka yandan da evlilik hazırlıkları yapmaktadır. Her şey olağan giderken Kuzey Kore ve Güney Kore ortasında savaş çanları çalar. Aile göç etmek durumunda kalır lakin iki kardeş seyahatleri esnasında askere alınırlar. Ağabey Jin Seok’un hayattaki tek bir emeli artık savaştan sağ salim ve zaferle çıkarak ailesinin yanına dönmektir…

IMDb: 8.0

Sovyet komünist rejimini ve SSCB ile ABD ilgisini mevzu edinen belgesel, birtakım çevrelerce tesirli ve yeterli yapılmış bir propaganda sineması olarak değerlendirilmişti.

IMDb: 8,1

Uzun yıllar boyunca Fransa’nın sömürgesi olarak varlığını sürdüren Cezayir’in bağımsızlığını kazanış öyküsünü anlatan sinema 1954 ve 1057 yılları ortasındaki uğraş devrinde geçiyor. Casbah kalesinin bölmelerinde başlayan özgürlük hareketi vakitle tüm kente yayıldığında sivil savaş patlak verir. Bir vakit sonra şiddetini artırdığında ise Fransız ordusu, terör örgütü olarak isimlendirdiği, Cezayir direniş hareketi FLN’nin peşine düşerek üyelerini yok etmeye başlar. Bu savaş yıllara yayılarak insanlık tarihinin en kanlı özgürlük gayretlerinden birine dönüşür.
Üç kıymetli kategoride Oscar’a aday gösterilen sinemanın direktör koltuğunda İtalyan direktör Gillo Pontecorvo bulunuyor.

IMDb: 8,1

İkinci nesil Sovyet sinemacılarından biri Mikhail Romm. Çabucak tümü arşivlerden derlenmiş, aralarında Hitler’in özel sinema arşivi, SS subaylarının çektiği özel sinemalar, Sovyetler’in ve öbür kimi ülkelerin devlet arşivleri üzere kaynaklar da bulunan bir malzemesi kurgulayarak oluşturduğu anıtsal “Sıradan Faşizm” sinemasıyla, Almanya’da Nazizm’in 1930’larda başlayan yükselişini ve savaş sonuyla birlikte gelen çöküşünü anlatıyor. Bunun yanı sıra, birebir vakitte, “faşizm”in içinde oluştuğu şartları, sıradan, küçük, kıymetsiz bulunan olaycıklarla, tehlikeli hoşgörülerle, gündelik boş verişlerle, yerine getirilmeyen misyonlar ve kaçınılan sorumluluklarla nasıl palazlandığını da gösteriyor. Bir taraftan “eğlenceye boğulmuş” ve çökmekte olan “soyluları ve zenginleriyle”, başka taraftansa, Hitler ve Mussolini’nin şahsında cisimleşen pespaye bir hakimiyet tutkusuyla çok başarılı bir üslupla dalga geçerken, başka taraftan bu kepazeliklerin ağır bedellerini de seyircinin önüne koyuyor.

IMDb: 8,2

Mikhail Kalatozov ‘un yönettiği, Batista idaresindeki Küba’dan ihtilale yanlışsız ilerleyen süreci anlatan, 1964 Küba Rusya ortak imali sinema. Propaganda gayeli yapılmış olsa da her Rus eli değmiş propaganda sineması üzere görsel yani politik yanını geride bırakır. 1990’a kadar ABD’de gösterimi yasaklanmış, yasaklanmadığı ülkelere de pek ulaşamamıştır. Bu nedenledir ki dünya sinemasının unutulmuş başyapıtlarından biri olarak görülür.

IMDb: 8,2

Vietnam Savaşı’nı ve etrafında süregelen tartışmaları iki cephenin de görüşlerine yer vererek anlatan sinema, savaş aykırısı propaganda sinemalarının ortasında özel bir yere sahip.

IMDb: 8,2

Büyük Diktatör, bir yanlışlık sonucu diktatör Adenoid Hynkel ile karıştırılan bir berberin öyküsünü anlatıyor. Yoksul ancak âlâ niyetli Yahudi bir berber, bir gün bir karışıklık sonucunda diktatör Adenoid Hynkel ile karıştırılır. Bu büyük karışıklık sonucunda halk karşısında yaptığı konuşma ise herkesin hayatına dair birçok şeyin değişmesine yol açacaktır.
Charlie Chaplin’in her zamanki derin ironisiyle faşizmi ve faşist toplum yapısını sert bir biçimde eleştirdiği The Great Dictator, tıpkı vakitte büyük ustanın birinci sesli sineması. 

IMDb: 8,4