"Yeni Anayasa Taslağı’nda; Yasama, Yürütme, Yargıdaki 'denge Ve Denetleme Sistemi' Yine Kurgulanıyor"

Hürriyet müellifi Abdulkadir Selvi, bugünkü yazısında yeni anayasa taslağını hazırlayan ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunan Yeni Anayasa Bilim Kurulu’nun Başkanı Prof. Yavuz Cetr ile yaptığı görüşmeye yer verdi. Atar, “Yeni Anayasa Taslağı’nda yasama, yürütme ve yargı organları ve işlevleri bakımından ‘denge ve denetleme sistemi’ tekrar kurgulanıyor” dedi.

Selvi, Prof. Atar’ın, “Başkan yardımcıları ve bakanların vazifeden alınabilmesi için Mecliste salt çoğunlukla önerge verilebilecek, fakat bu önergelerin kabulü için beşte üç oy çoğunluğu aranacaktır” açıklamasını aktardı.

Selvi’nin yeni anayasa taslağı hakkında yönelttiği kimi sorular ve Atar’ın karşılıkları şöyle:

“Yeni Anayasa Taslağı’nda ‘İyileştirilmiş Cumhurbaşkanlığı sistemi’ mi var?”

“Yeni Anayasa’da hükümet sisteminin ismi açıkça “başkanlık sistemi” olarak düzenleniyor. “İyileştirilmiş Cumhurbaşkanlığı, düzgünleştirilmiş başkanlık yahut uygunlaştırılmış parlamenter sistem” üzere isimlendirme ve nitelendirmeler literatürde yer almıyor, ayrıyeten bilimsel olarak da yanlıştır. AK Parti Anayasa Taslağı çalışmasının “Bilim Kurulu” ve “siyasi heyet müzakereleri” etaplarında hiçbir formda bu türlü bir nitelendirme yapılmamıştır. Başkanlık sisteminin bu türlü yanlış bir isim altında kamuoyuna sunulması da düşünülmemektedir. Basında yer alan bu minvaldeki açıklama ve yorumlar dayanaksızdır.

“Denge ve Denetleme sistemi nasıl kuruluyor? Türk Başkanlık Sistemi’nin temel ideolojisi nedir?”

Yeni Anayasa Taslağı’nda yasama, yürütme ve yargı organları ve işlevleri bakımından “denge ve denetleme sistemi” yine kurgulanıyor. Daha gerçek formda Türk Tipi Başkanlık Sistemi olarak isimlendirilebilecek bu modelin temel ideolojisi yasama, yürütme ve yargının meselesiz olarak işleyebilmesi ve önemli çatışma ve tıkanmaların ortaya çıkmasının engellenmesidir. Bununla birlikte, Yeni Anayasa Taslağı’nda istikrar ve kontrol sistemlerinde Meclis’i güçlendiren ve sistemdeki yükünü arttıran bir yaklaşım benimsenmiştir.

“Anayasa Mahkemesi’ne üye seçiminde Meclis’e tartı veriliyor mu?”

Yeni düzenlemede Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçiminde AK Parti’nin 2012 Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu fakat 2017 değişikliğinde pakette yer almadığı için gerçekleşmeyen model temel alınıyor. Buna nazaran AYM üyelerinin Meclis’e tartı verecek halde, Meclis ve lider tarafından seçilmesi ve atanması öngörülüyor.

“Anayasa’da Cumhuriyet’in nitelikleri motamot korunuyor mu?”

Cumhuriyet’in, yani devletin nitelikleri korunuyor. Ayrıyeten “adalet” unsurunun de devletin temel niteliklerine eklenmesi, kuvvetler ayrılığı prensibine anayasa metninde yer verilmesi düşünülüyor.

“Anayasa’nın başlangıç kısmında 12 Eylül darbesini yasallaştıran kısım değişiyor mu? Ulusal irade vurgusu olacak mı?”

Başlangıç tümüyle tekrar yazıldı, darbeleri legalleştiren eski metinler yerine, ulusal irade, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve milletin müşterek kıymetlerine vurgu yapılıyor. Anayasayı kabul ve ilan eden iradenin “Türk Milleti” olduğu bilhassa belirtiliyor.

“Yeni Anayasa Taslağı’nda; yasama, yürütme, yargıdaki ‘denge ve denetleme sistemi’ yine kurgulanıyor”