Bildiğiniz üzere son aylarda ülkemizin gündeminde genel seçimler var. Aylardır heyecanla beklenen 14 Mayıs seçimlerinin ikinci cinse kalmasıyla sabah akşam tek gördüğümüz, duyduğumuz ve konuştuğumuz mevzu seçim oldu. Pekala bu süreçte dünyanın geri kalan ülkelerinde neler olup bitti? Yılın başından bu yana dünyada ve bilhassa bilim alanında hangi kıymetli gelişmeler yaşandığına bir göz atalım… 👇
Malumunuz son aylarda ülkemizin gündeminin merkezinde 14 Mayıs genel seçimleri vardı. Seçimlerin ikinci cinse kalmasıyla birlikte uzayan bu süreç nedeniyle yalnızca oy, aday, sandık konuşabilir olduk…
Peki dünyanın geri kalanında bu süreçte neler oldu, nasıl gelişmeler yaşandı? Buyurun…
1. Ocak: Hindistan’da bir paleontolog takımı, bilinen en büyük dinozor tipi olan Titanozorlara ilişkin 256 adet fosilleşmiş yumurta keşfetti.
2. Şubat: NASA’nın uzaya gönderdiği James Webb Teleskobu’nun çektiği yeni manzaralar, yakın galaksilerdeki geniş gök adalarının karmaşık yapılarını birinci defa gözler önüne serdi.
Uzay teleskobundan alınan imajlar büyüleyici olmalarının yanı sıra, bilim insanlarının yeni yıldızların nasıl oluştuğunu ve doğdukları galaksileri nasıl etkilediklerini anlamalarına yardımcı olabilir.
3. Mart: John Hopkins Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, insanların beyin hücrelerinden yapay zeka geliştirmeyi planlıyorlar.
Araştırmacılar tarafından büyük bir milletlerarası işbirliğiyle yürütülen OI (organoid zeka) projesi, tıp mecmuası ‘Frontiers’da yayınlandı. Araştırmaya nazaran beyin, en yeni MacBook Air’den yaklaşık 1.000 kat daha fazla olan 2.500 terabayt bilgi depolayabilir.
4. Mart: Çin’de Bilimler Akademisi’ne bağlı araştırmacılar, Ay’ın yüzeyinde mikroskobik cam boncuklara gömülü yeni bir su kaynağı buldular.
Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü’ndeki araştırmacılar bunun bir gün geleceğin astronotlarının içme suyu, solunabilir havası ve hatta roket yakıtı üretmesine yardımcı olabilecek bir kaynak olduğunu belirtti.
5. Mart: NASA, insanların yine Ay’a ayak basmasını hedeflediği Artemis uzay programı için gönderilecek olan yeni uzay aracı VIPER’ın çalışmalarına başladı, imal basamağından birinci fotoğraf paylaşıldı!
Kasım 2024’te Ay’a indirilmesi planlanan VIPER isimli araç, Ay’ın Güneş ışığı almayan kutbunda suyun varlığını arayacak.
6. Mart: Güneş’in üzerinde evvel 30 adet Dünya büyüklüğünden, çabucak akabinde yaklaşık 20 Dünya büyüklüğünde koronal delikler keşfedildi.
7. Mart: Amerika Müellifler Birliği, muharrirlerin kendilerini yahut ortaya çıkan senaryonun niteliğini etkilemediği sürece yapay zekanın senaryo yazmasına müsaade vermeyi düşündüklerini açıkladı.
Yapay zeka kullanımını yasaklamaları düşünülürken bu türlü bir teklifle gelmelerini kimse beklemiyordu. Teklif insan muharrirlerin haklarını korumak açısından tartışmalara yol açtı. İnsanlarda yapay zekanın yazdığı bir metnin estetik telaş açısından ne kadar hakikat olabileceği konusunda akıllarda soru işareti bıraktı.
8. Nisan: Bilim insanları, tarihte birinci sefer yapay embriyolar ile bir maymunu gebe bırakmayı başardı.
Cell Stem Cell’de yayılanan araştırmada insan embriyoları kullanıldı ve araştırma, laboratuvar ortamında yapıldı. Tarihte birinci sefer maymun kök hücresi ile oluşturulan embriyolar, taşıyıcı annelere aktarıldı.
9. Nisan: Ünlü yapay zeka geliştiricisi Linus, yapay zeka araçlarını kullanarak profesyonel eser fotoğraflarının basitçe yapılabileceğini gösterdi.Nisan:
Bu örnekte görünen art plan ögelerinin hepsi ünlü yapay zeka aracı Midjourney’den çıktı. Eser ile art planı güya birebir ortamdaymış üzere hissettiren gölgelendirme ve renk ahengi ise Qreates isimli bir öbür yapay zeka aracı sayesinde gerçekleşiyor.
10. Nisan: Maya Uygarlığı’nın anlaşılması en güç ögelerinden biri olan 819 günlük Maya Takvimi’nin sırrı çözüldü!
Tulane Üniversitesi’nden iki akademisyen John H. Linden ve Victoria R. Bricker, yeni bulguların Ancient Mesoamerica mecmuasında yayınladılar.
11. Nisan: Buz Dönemi sinemasını anımsatan bir buluşta, 30 bin yıl evvel Kanada’da donarak ölmüş bir sincap bulundu!
Yukon bölgesinde, Buzul Çağı’nda uykusunda öldüğü varsayım edilen sincap, ortadan bu kadar geçmesine karşın donmuş toprağın içinde düzgün durumda koruma edilmiş.
12. Nisan: Bitkilerin, ziyan gördüklerinde “çığlık attıkları” ortaya çıktı!
İsrailli bilim insanları; mısır, domates, tütün, buğday ve kaktüs üzere bitkilerin ziyan gördüklerinde ultrasonik patlama sesleri çıkardıklarını keşfetti. Bu çığlıkların ise yarasalar, kemirgenler ve birtakım böcek çeşitleri üzere yüksek frekansları algılayabilen canlılar tarafından duyulabildiğini düşünüyorlar.
13. Nisan: ChatGPT’nin üreticisi olan. OpenAI şirketi, yapay zekanın bilgilerini entegre ettikleri insansı bir robot üretebilmek için çalışmalara başladı.
Şirket işgücü piyasasını yapay zeka ile artırarak, insanların daha uzun müddette yapacağı ve çok fazla efor sarf edeceği kolay işleri kısa yoldan robotikler ile halletmeyi planlıyor. ChatGPT’nin beynine ve 1X şirketinin robotik imajlarına sahip olacak bu yapay zeka şimdiden merak uyandırdı.
14. Mayıs: İsviçreli bilim insanları, beyin sinyallerini kullanarak bir farenin gördüğü şeyleri deşifre edip görselleştirmeyi sağlayacak yeni bir algoritma geliştirdi.
İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsünden araştırmacılar, CEBRA ismi verilen makine tahsili algoritması ile beyin sinirlerindeki kodları deşifre etmeyi başardı.
Deney sırasında bir fareye 1960’lar imali siyah beyaz bir görüntü klip izletildi ve farenin beyin sinyalleri incelendiğinde ortaya çıkan manzaralar, gerçek görüntü ise neredeyse büsbütün birebir olarak öteki bir ekrana yansıtıldı.
15. Mayıs: Geçtiğimiz sene hayatını kaybeden II. Elizabeth’in akabinde İngiltere tahtının yeni sahibi olan Kral III. Charles’ın taç giyme merasimi gerçekleşti.
16. Mayıs: Google, teknoloji dünyasında ihtilal yaratacak nitelikteki yeni yapay zeka teknolojilerini Keynote I/O etkinliğinde tanıttı.
ABD merkezli teknoloji firması Google, Keynote I/O aktifliği sırasında Gmail ve Dokümanlar üzere kıymetli uygulamaları başta olmak üzere birçok hizmetine yeni teknolojiye entegre ettiğini duyurdu.
Örneğin yeni tanıtılan Google Tailwind, bir cins şahsileştirilmiş öğretmen yahut yazı asistanı olarak çalışıyor ve kullandığınız evrakları yapay zeka dayanağı sayesinde öğrenerek kullanıcılar için özel bir lisan modeli oluşturuyor.
17. Mayıs: Dünyadaki en büyük Güneş Teleskobu Daniel K. Inouye, Güneş’in yüzeyinin şimdiye kadar çekilmiş en yakından ve ayrıntılı imgelerini kaydetti.
Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu’nun müşahedeleri, yesyeni imgeleri ile güneş lekelerinin, yüzeydeki konvektif hücrelerinin ve güneş atmosferindeki plazmanın hareketinin detaylarını yaklaşık 20 kilometre (kabaca 12 mil) çözünürlüğe kadar gözler önüne serdi.
