İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan 3 bin 700 yıllık tabletin üzerinde matematiksel süreçler keşfedildi

27 Ağustos 2021, 15:32 yayınlandı

A+
A-

Paylaş

İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde yıllardır sergilenen tableti inceleyen Avustralyalı matematikçi Dr. Daniel Mansfield, 3 bin 700 yıllık yapıtın üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneği olduğunu açıkladı.

Avustralyalı bilim beşerlerine nazaran, Babilliler, trigonometriyi ünlü Yunan filozof ve matematikçi Pisagor’dan bin yıl evvel keşfetti.

Matematik tarihini tekrar yazan 3 bin 700 yıllık Si.427 isimli tabletin üzerinde yer alan formlar, onun arazi ölçek için kullanıldığını ortaya koydu. M.Ö. 1900 ile 1600 yıllarına tarihlenen, antik Babil’e ilişkin olan ve Si.427 olarak isimlendirilen tablet 1894’te, Irak’ın başşehri Bağdat’taki Sippar’da çıkarıldı. Lakin tablet, Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nden Dr. Daniel Mansfield tarafından tahlil edilene kadar anlaşılamadı. Mansfield, 3 bin 700 yıllık bir kil tablet üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneği olduğunu açıkladı.

“İlk matematik tablet”

Tablet, yıllardır İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü Rahmi Asal, “İlginç bir durum. Yaklaşık 20 yıldır teşhirde olan bir yapıttan bahsediyoruz. Tablet nitekim çok değerli bir tablet. 1894 yılında Osman Hamdi Bey’in yönlendirmesiyle bir Fransız Arkeologun çalışmalarıyla keşfedildi. Üzerindeki geometrik biçimlerden ötürü geometriyle ilişkilendiriliyor. Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nden Dr. Daniel Mansfield tarafından yapılan araştırmayı ülkemizde yaptıktan sonra gündeme geldi. Üzerindeki geometrik detaylardan birinci matematik tablet olduğu düşünülse de aslında biz arkeologlar biliyoruz ki bu daha öncelere dayanıyor. Araştırmada Pisagor teoremi ile ilişkilendirildi. Oradan hareketle bu tabletin bir kadastral doküman olduğuyla matematik biliminden faydalandığı öne sürülüyor. Birinci olduğu konusunda ve tek olduğu konusunda tıpkı fikirde değiliz” diye konuştu.

Müze müdürü Asal, değişik bahisli tabletler ile birlikte yeni bir stant düzenleneceğini de belirterek, “Şu an yapıtın içinde olduğu vitrin farklı bahisli tablet örneklerimizin yer aldığı bir vitrin. Bu kadar gündeme geldikten sonra biz buradan muhakkak başlı onun kadar kıymetli olan öteki mevzular da var, mesela bir muska yahut bir çarpım tablosu bu tabletleri gün yüzüne çıkarma niyetindeyiz” dedi. (DHA)

İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan 3 bin 700 yıllık tabletin üzerinde matematiksel süreçler keşfedildi