CHP’li Öztrak’tan dolarizasyona ‘şambrel’ örneği: Yama yaparak bu işi götürmeye çalıştık

CHP’li Öztrak, “Ekonomik Buhrana Nasıl Düştük, Nasıl Çıkarız?” başlıklı sunumunu yaptı. Öztrak, sunumunda Türkiye iktisadının bilgilerle 2011 yılından 2021 yılına geldiği yeri anlatarak, AKP’nin 2023 amaçlarının gerçekleşmesinin imkansızlığını açıkladı.

Öztrak, AKP hükümetinin Onuncu Kalkınma Planı’ndaki maksatlarının 2023’te tutmayacağını belirterek, “Bize onuncu planda vaat edilen ihracat amacı 500 milyar dolardı, artık 242 milyar dolarda kalacak diyorlar. Birçok vaadin hayal olduğunu görüyoruz. Bunu niçin yaşadık. Büyüme modelimiz tıkandı” dedi.

“O laftan bugüne iktisat dikiş tutmadı”

Öztrak, sıcak para ile büyüme modelinde üretime yük verilmediğini, “Tek adam rejiminin devlette idare krizine neden olduğunu”, 2020’de pandeminin de eklendiğini aktararak, “Bütün dünya vatandaşlarının zahmetleri bütçeden takviye vererek aşmaya çalışırken, biz ‘Kapattığımız işyerlerine sana takviye vermeyeceğiz, borç vereceğiz. Onunla yönetim edersin’ dedik… Aslında iktisat berbat yönetildi, makûs yönetildi derken birtakım göstergeleri var. Bunun bayrağı ‘Faiz sebep enflasyon sonuç’ lafı. Bu laf 2018 yılında edildi. O günden bugüne iktisat dikiş tutmadı” diye konuştu.

Öztrak, Türkiye’nin risk priminin savaşta olan Rusya’nın çabucak akabinde geldiğini kaydederek, “Türkiye dünyada risk primi en fazla artan ikinci ülke oldu. Birinci Rusya. Rusya’nınki yeni arttı. O da Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle” dedi.

Öztarak, Türkiye’de dolarizasyonun yüksek olduğunu “İktisada daima bir, hani şambrel patladıkça evvelce yama yapılır, yapılır; bir süre sonra dağılırdı. Yama ile bu işi yönetim etmeye çalıştık. İşin temeline giren, bütün dünyada inanç uyandıracak ıslahatları yapmak yerine biz yama ile bu işi götürmeye çalıştık. Evvel kamu borcunu dolarize ettik. Yani birinci günah dediğimiz şey, içeriden bile dolarla borçlanmaya başladık. Sonra dolarla garanti vererek kamu özel iş birliği projelerini yaptık. O da yetmedi, dövize talebi azaltacağız diye yıllar evvel Türkiye’yi batıran, dövize çevrilebilir mevduatı getirdik, ismine kur muhafazalı mevduat dedik” diye anlattı.

Öztrak, “Bugün problemleri çözmeye çalışırken görüyoruz ki kamu açıkları artmaya başladı, dış açık da artmaya başladı. Yoksulluk inanılmaz düzeylere yanlışsız gidiyor. Bu tabi toplumsal patlama risklerini artırıyor” dedi.  

“Rusya için üretilen eserlerin öteki yere gönderilme imkanı yok”

Öztrak, Türkiye’nin cari açığını etkileyecek olanın güç olduğunu kaydederek, “Çok bağımlı hale gelmişiz. En ucuz nereden alıyorsak gidip oradan almışız. Avrupa’da bunu yapmış lakin sonuçta gördüğümüz görüntü şu, Rusya- Ukrayna krizinden en fazla etkilenecek ülkelerden birisi biziz. Güç ulaştırmayı da etkileniyor. Meyve ve zerzevat ihracatımız var. Bu da bir formda etkileniyor. Dün Kahramanmaraş’taydık onları da dinledik. Rusya için üretilenlerin öbür yere gönderilme imkanı yok. Aşikâr standartları var. Kabul etmiyorlar” diye konuştu.

“Tek kişilik rejim cebimizi boşalttı”

Öztrak, Türkiye iktisadının geldiği bu durumdan çıkış yollarını da “Yeni kurallar, yeni kurumlar, yeni kadrolar” diye aktararak, “Tek kişilik rejim bize hiç yaramadı, cebimizi boşalttı. Türkiye’de artık parlamenter sisteme geçmek gerekiyor” dedi.

Öztrak, “Akdeniz havzasında barışın ortaya çıkarabileceği sinerjide Türkiye’nin aktif olmasını istiyoruz. Dünya Bankası’ndayken araştırdım, Türkiye’nin aktif olması halinde büyümesine iki puan ekleniyor” diye Türkiye’nin Akdeniz’deki rolüne de dikkat çekti. (ANKA)