Dolara karşı TL’nin kaybı bu yıl yüzde 30’un üzerinde: Bir kur krizinden bahsetmek mümkün mü?

16 Şubat 2022, 04:13 yayınlandı

A+
A-

Paylaş

Türk Lirası, bu yıl Amerikan Doları karşısında yüzde 30’dan fazla paha kaybetti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Eylül, Ekim ve Kasım aylarında piyasaların beklentisinin tersine toplamda 400 baz puan faiz indirimine gitmesi, TL’deki bedel kaybını hızlandırdı.

Enflasyonun yüzde 20’ye yakın olmasına karşın TCMB’nin faizleri yüzde 15 düzeyine çekmesi, TL üzerindeki baskıyı artırıyor.

Dolar/TL kuru birinci kere 12 Kasım Cuma günü ruhsal hudut olan 10 düzeyinin üzerine çıktı.

Kasım ayında Türk Lirası dolara karşı yüzde 11 bedel kaybederek Bloomberg’in bilgilerine nazaran en berbat performans sergileyen gelişmekte olan ülke para ünitesi oldu.

TL’nin altı haftadır kesintisiz paha kaybetmesi, kimi analistlerin Türkiye’nin bir kur krizi içinde olduğu yorumunu yapmasına neden oldu.

Pekala bu koşullar altında bir kur krizinden bahsetmek mümkün mü?

Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities’ten gelişen piyasalar baş stratejisti Cristian Maggio’ya nazaran bu sorunun karşılığı “Evet”.

Maggio, “Evet, bir kur krizi var. Fakat şimdilik yoğunluğunun düşük olduğunu söyleyebiliriz. 2018 yılında kur bunun iki katı süratte hareket ediyordu” diyor.

Türk Lirası, bu haftanın başından beri dolara karşı yüzde 8 kıymet kaybetti. TCMB’nin Kasım ayı faiz kararı öncesi günlük kıymet kaybı ise yüzde 3’ün üzerine çıktı.

Dolara karşı TL'nin kaybı bu yıl yüzde 30'un üzerinde: Bir kur krizinden bahsetmek mümkün mü?

‘Kur, 10,12,20, hatta bunların da üzerine çıkabilir’

2018 yılının Ağustos ayında ABD ve Türkiye ortasında yaşanan Pastör Brunson krizinin tetiklemesiyle TL’de bedel kaybı günlük yüzde 10’ları aşıyordu.

Bu kur krizinden evvel de TCMB uzun bir müddet faizleri yükseltmekte direnmiş; lakin TL’deki keskin kıymet kayıplarıyla Eylül ayında faizlerde sert bir yükseliş kararı almıştı.

“TL’deki kanamanın durması için faizlerin artırılması gerek” diyen Cristian Maggio, ister istemez TCMB’nin eninde sonunda faizleri yükseltmek zorunda kalacağı görüşünde.

İsviçre merkezli Swissquote bankasından piyasa stratejisti İpek Özkardeşkaya ise Türkiye’de kur krizinden fazla bir Merkez Bankası bağımsızlık krizi olduğunu düşünüyor:

“Para siyaseti kararları siyasi güçlerin gölgesinde kalıyor ve bu çok vahim bir durum.”

Özkardeşkaya, Dolar/TL kurunun yakın vakitteki performansı ile ilgili olarak, “Kur 10, 12, 20 ve hatta daha da üzerine çıkabilir. Dolardaki yükselişin suratını, piyasanın inancının tekrar ne vakit kazanılacağı belirleyecek” yorumunda bulunuyor.

‘Şirketlerde borç krizini tetikleyecektir’

Swissquote bankasından Özkardeşkaya, TL’deki bu süratli kıymet kaybının iktisada olan tesirini ise şu biçimde anlatıyor:

“TL’deki bedel kaybı ülkenin yoksullaşmasını, iktisadın yavaşlamasını ve şirket borç krizini tetikleyecektir. Bilhassa doların aslında güçlendiği ve güç fiyatlarının bu kadar arttığı bir devirde TL’nin güç kaybetmesi demek, iktisat için ağır bir yük demek.”

TD Securities’ten Cristian Maggio da Dolar/TL kurunun çoktan beklentileri aştığını vurguluyor.

Erdoğan’ın kur üzerindeki tesiri

Döviz alım ve satım platformu FxPro’dan kıdemli piyasa analisti Alex Kuptsikevich ise “TL’deki kıymet kaybı, düşük faiz siyasetine takviye verdiğini tekrar açıklayan Erdoğan’ın yardımı olmadan gerçekleşemezdi” diyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uzun vakittir yüksek faizin enflasyona neden olduğunu öne sürerek genel kabul gören iktisat teorisinin karşıtı bir siyaset izliyor.

Birçok uzmana nazaran ise faizleri yüksek tutmak enflasyonla uğraş etmek için takip edilmesi gereken bir para siyaseti aracı.

Erdoğan, son olarak dün AKP Meclis Küme Toplantısı’nda yaptığı konuşmada “Beraber yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusura bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla birlikte olmam” demişti.

Londra merkezli ekonomik danışmanlık kurumu Capital Economics’in gelişmekte olan piyasalar kıdemli ekonomisti Jason Tuvey de Türkiye’nin kur krizi tesiri altına girmek üzere olduğunu düşünenlerden.

Jason Tuvey’e nazaran Erdoğan’ın baskısı faizlerin düşürülmesine bu da enflasyonun yükselmesine neden oluyor.

Tuvey, en büyük riskin bankacılık dalı üzerinde olduğu görüşünde.

Kur krizi nedir?

Para ünitesinin pahasındaki ani ve yüksek frekanslı değişimler, “kur şoku” olarak isimlendiriliyor.

Kur şoklarının enflasyondan faiz oranlarına, ithalat ve ihracattan istihdama kadar yayılan tesirleri var.

Bir ülkenin para ünitesinde ani paha kaybı yaşanması durumuna da “kur krizi” ismi veriliyor.

Kur krizinin en sert tesiri yükselen enflasyonda kendini gösteriyor.