Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kamu İşletmeleri Raporu’nu açıkladı: 14 kamu işletmesinin bir yıllık ziyanı 19,3 milyar TL

13 Şubat 2022, 11:01 yayınlandı

A+
A-

Paylaş

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2020 yılı Kamu İşletmeleri Raporu’na nazaran 14 kamu işletmesi, 2020 yılını toplam 19,3 milyar TL ziyanla kapattı. Zararın büyük kısmı, yüzde 49 payı Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Türk Hava Yolları ile Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) statüsünde bulunan Devlet Demir Yolları’ndan (TCDD) kaynaklandı. Bakanlığın hazine ismine hisse sahipliğini üstlendiği KİT’lerde ise tablo bu yıl ziyandan kâra döndü. 19 KİT ile bir bağlı kuruluşun 2019 yılı sonunda 1.7 milyar TL olan ziyanı, 2020 yılında 825,8 milyon TL kâra yükseldi. KİT’lerde istihdam 2020 yılında da azaldı.

KİT’lere 17,5 milyar TL’Lik ödeme

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2020 yılı Kamu İşletmeleri Raporunu yayınladı. Raporda 19 KİT ve bir bağlı paydaşlık olan TCDD Nakliyat AŞ’nin yanı sıra payları Türkiye Varlık Fonu’na devredilen kamu işletmeleri, kamu sermayeli bankalar ve Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı portföyündeki kuruluşların 2020 yılına ait mali tablolarına yer verildi. Rapora nazaran kamu işletmelerinin nominal sermayesi 242 milyar TL’ye ulaşırken toplam ödenmiş sermayesi ise yaklaşık 186,6 milyar TL olarak gerçekleşti. 2020 yılında bütçeden KİT’lere 15,4 milyar TL sermaye ödemesi ve 2,1 milyar TL görevlendirme bedeli ödemesi olmak üzere toplam 17,5 milyar TL ödeme yapılırken, KİT’lerden bütçeye yapılan ödemeler ise 1,9 milyar TL temettü, 1 milyar TL hasılat hissesi ve 2,6 milyar TL kurumlar vergisi olmak üzere toplam 5,5 milyar TL’yi buldu. 2019 yılı sonunda 1,7 milyar TL olan devir net ziyanı 2020 yılında 19 KİT ve bir bağlı kuruluş için 825,8 milyon TL net kâra dönüştü.

14 işletmenin yıllık ziyanı 19,3 milyar TL

Payları Türkiye Varlık Fonu’na devredilen ve idare denetimi kamuda olan kuruluşlar ile portföyü Özelleştirme Yönetimi Başkanlığında bulunan kuruluşlar eklendiğinde 14 kamu işletmesinin 2020 yılı ziyanı 19.3 milyar TL’ye ulaştı. 20 kamu işletmesi ise 2020’yi kârla kapatırken toplam kâr 15.5 milyar TL olarak gerçekleşti. Yüzde 49 payı Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Türk Hava Yolları, ziyanda başı çeken kuruluş oldu. THY’nin 2020 yılı ziyanı 6.1 milyar TL’yi bulurken TCDD’nin ziyanı da 3.9 milyar TL’ye ulaştı. TCDD’yi 2.1 milyar TL’lik ziyanla Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü takip etti.

BOTAŞ ziyanını 5,6 milyar TL’den 26 milyon TL’ye düşürdü

2019 yılını 5.6 milyar TL ziyanla kapatan BOTAŞ ise 2020’deki ziyanını 26.8 milyon TL’ye kadar düşürdü. Raporda BOTAŞ’ın ziyanını düşürmesi ile ilgili şu tabir kullanıldı: “Döviz kurlarındaki artış trendinin devam ettiği 2020 yılında milletlerarası petrol fiyatlarındaki önemli düşüşler sayesinde, kuruluşun satışlardan ötürü oluşan maliyeti 2020 yılında bir evvelki yıla kıyasla yüzde 10 oranında azalış göstererek 63,9 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Böylece, kuruluş 2019 yılındaki 5,6 milyar TL’lik ziyan sonrasında, daha uygun fiyatlardan doğal gaz ithal etme imkânına kavuşarak ziyanını değerli ölçüde azaltmış ve yılı 26,8 milyon TL devir ziyanı ile kapatmıştır.” Kâr eden kuruluşlar ortasında ise birinci sırayı 5.9 milyar TL ile Türkiye Elektrik İletim AŞ aldı. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü de 2020 yılını 2.7 milyar TL kâr ile kapattı. 2020 yılında MKE 925 milyon TL, TRT de 496 milyon TL kâr elde etti.

Özelleştirmede 969 milyon TL’lik ziyan

Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı portföyünde kamu hissesi yüzde 50’nin üzerinde olan dört ana işletmeci kuruluştan Türkiye Şeker Fabrikaları ise 2020 yılı sonunda 969,8 milyon TL ziyan ederken, Sümer Holding’in yıl sonu ziyanı 24,7 milyon TL olarak gerçekleşti. Türkiye Denizcilik İşletmeleri ise yılı 28,2 milyon TL kâr ile kapatırken Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürlüğü’nün de yıl sonu kârı 584 bin TL olarak gerçekleşti.

İstihdam bu yıl da azaldı

Öte yandan KİT’lerde her yıl gitgide azalan istihdam sayısı, 2020 yılında da azaldı. KİT’lerde 2000 yılında ortalama 207 bin kişi istihdam edilirken bu sayı 2019 yılında 100 bin 516 bireye düşmüştü. 2020 yılında ise istihdam sayısı 99 bin 235’e geriledi. KİT’lerin yatırım harcaması ise 2020 yıl sonu prestijiyle bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 17.2 oranında artarak yaklaşık 23,8 milyar TL düzeyine ulaştı.

Kâr eden kuruluşlar