Mahfi Eğilmez yazdı: Eski ve yeni rejimde iktisat

*Mahfi Eğilmez

Türkiye, 2017 yılında yapılan Anayasa Referandumu sonrasında partili Cumhurbaşkanlığı rejimine geçti. Bu rejimde Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak konumlandırıldı. Bu değişiklik birçok bahiste eskiye nazaran farklı bir yapı ve karar düzeneği ortaya çıktı. Birçok mevzu Cumhurbaşkanı kararıyla düzenlenmeye başladı. Türkiye, eskiye nazaran çok daha süratli kararlar almaya başladı. Bunun sonucunda sanki ekonomik göstergelerimizde nasıl değişiklikler oldu?

Aşağıdaki tabloda 2016 ve 2017 yılları eski rejim (güçler ayrımına dayalı parlamenter sistem), 2019 ve 2020 yılları yeni rejim (partili Cumhurbaşkanlığı sistemi) uygulaması sonucunda ortaya çıkan durumu gösteriyor. 2018 yılının yarısı eski, yarısı yeni rejim altında geçtiği için değerlendirmeye alınmamış bulunuyor (Veriler için kaynaklar: TÜİK, TCMB, HMB, IMF, Bloomberg HT.)

Göz Atın

Telefon Nasıl Şarj Edilmeli – Telefon Yüzde Kaçta Şarjdan Çıkarılmalı

iPhone Wifi Güvenlik Zayıf Nasıl Düzeltilir

Tabloda eski rejime ilişkin 2016 ve 2017 yıllarını, yeni rejime ilişkin 2019 ve 2020 yıllarıyla karşılaştırdığımızda; yeni rejimin Türkiye iktisadını eski rejime nazaran daha berbat bir duruma getirdiğini açık biçimde görebiliyoruz. 2020 yılında yaşanan Covid-19 salgınının dengeyi bozduğunu dikkate alarak sadece 2017 ve 2019 yıllarını karşılaştırırsak karşımıza farklı bir sonuç çıkmıyor. Tablonun son sütunundaki durum iki haldeki karşılaştırmada da cari istikrar dışında her alanda Türkiye’nin yeni rejimle daha berbat bir ekonomik görünüm yaşadığını ortaya koyuyor. Cari istikrarda 2019 yılında görülen süreksiz düzelme ise iktisadın yüzde 1’in altındaki büyüme ile stagflasyona girmesinden kaynaklanıyor. 2020 yılında büyüme biraz kıpırdandığında cari istikrardaki bozulma görülebiliyor.

Birçok bozulmanın altında USD/TL kurunun yükselişini döviz satarak tedbire ve faizi artırmama maksadı olduğu halde gerek USD/TL kurunda gerekse faiz konusunda alınan sonuçların da tam manasıyla bir hayal kırıklığı olduğu tekrar tablodaki bilgilerden görülüyor.

Tabloyu daha net görebilmek için birebir devirde Türkiye’yi, çok daha sonra demokrasiye geçmiş, bizden çok sonra başvurduğu halde AB üyeliğini almış olan komşumuz Romanya ile karşılaştıralım (Veriler için kaynaklar: IMF, https://tradingeconomics.com/romania.)

Romanya ile yapılan karşılaştırma bizim 2017’den sonra geri düşüşümüzü ve Romanya’nın bizi geçip gitmesini net bir biçimde gösteriyor. Balkanlardaki başka komşularla yapılacak karşılaştırmalar da tıpkı sonucu veriyor. 

Bu tablolar; yeni sistemle birlikte eski kazanımlarımızı süratle kaybettiğimizi sergiliyor ve bir tek gün bile geçirmeden güçler ayrımına dayalı parlamenter demokratik sisteme dönmemiz gerektiğini ortaya koyuyor.  

Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsî blogundan alınmıştır