Geçen hafta ABD ve İngiltere ile imzaladığı AUKUS Paktı’yla birlikte Avustralya, dünyadaki durumunu herkese duyurmuş oldu: Çin’e karşı ABD’nin yanında.
Asya-Pasifik bölgesindeki bir ülke için bu adım, geleceği için ok belirleyici nitelikte.
ABD’yle imzalanan güvenlik mutabakatı, Avustralya’nın dünyanın en güçlü ordusunun dayanağını alarak askeri gücünü artırmasına da yol açacak.
Lakin bu yarar, yanında riskleriyle geliyor. Bu da, halkın görüşleri alınmadan bu kadar büyük bir mutabakat imzalanmasının ülkenin ulusal çıkarlarına nitekim hizmet edip etmediğinin sorgulanmasına yol açtı.
İstikrarlı konumdan kayma
Çin, gücünü artırdıkça Asya-Pasifik bölgesinde ABD’nin varlığına da gitgide daha sert formda meydan okumaya başladı.
Çin, donanmasını büyüterek dünyanın en güçlü deniz kuvvetlerini oluştururken Güney Çin Denizi üzere tartışmalı alanlarda daha sert bir tavır takınıyor.
Avustralya uzun bir müddet istikrarlı bir siyaset izleyerek “taraf tutmadığı” iletisini veriyordu. Fakat son yıllarda Çin’e vakit zaman reaksiyon gösterdi.
Hatta tansiyon büyüdü ve Avustralya, Çin’i içişlerine karışmak ve temel kurumlara yönelik siber akınlar düzenlemekle suçladı.
Geçen yıl Avustralya koronavirüsün asıl kaynağıyla ilgili bir inceleme başlattığında tansiyon daha da büyüdü. Bu adıma karşı Çin, kimi Avustralyalı uzmanlara yaptırım uyguladı.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Memleketler arası Güvenlik Profesörü John Blaxland, bunun Avustralya’nın “Hah!” dediği an olduğunu söylüyor:
“Avustralya, olan bu denli şeyin zararsız olmadığının o an farkına vardı. Şaşırtan halde düşmanca davranmaya başlayan bir ülkeden bahsediyoruz.”
Bunun üzerine Avustralya, savunmasını çok süratli formda geliştirmesi gerektiğini anladı.
En büyük avantaj
Bu açıdan AUKUS, ülke için büyük bir zafer. Mutabakat, Avustralya’nın, ABD’nin nükleer başlıklı denizaltılarına ve uzun menzilli füzelerine erişimini sağlayacak.
Avustralya Asya Toplumu’nda siyaset yöneticisi ve eski bir üst seviye Avustralya güvenlik yetkilisi olan Richard Maude, “Tüm bunlar, Çin’le karşılaştırıldığında daima geriye giden savunma kapasitemizin artması ve Avustralya Savunma Kuvvetleri’nin güçlenmesi için yapılıyor” yorumunda bulundu.
Artık rastgele bir çatışma halinde Avustralya birinci defa uzak bir aralıktan karşılık verebilecek.
ABD ne kazandı?
ABD için ise bu mutabakat, savunma teknolojisinin tacındaki mücevheri paylaşmak manasına geliyor.
Washington bunu “tek seferlik” bir ticaret olarak görüyor ve uzmanlara nazaran bu, Çin’i kısıtlamak için yürüttüğü geniş ölçekli çalışmaların yalnızca bir kesimi.
Çin bölgede deniz kuvvetlerini güçlendirirken Avustralya donanması ne tamamlanmış ne de gereğince büyümüş olarak bekliyordu. Artık ABD donanma gemileriyle birlikte Avustralya savaş gemileri de Çin’e karşı durabilecek kapasiteye sahip olacak.
Prof. Blaxland, “Şu an caydırıcı gücümüz pek itimat vermiyor. Çin bize karşı belirli bir dokunulmazlık zırhıyla harekete geçebilir. Bu da siyasi olarak kabul edilemez bir hale gelmişti.”
Pekala dezavantajları neler?
Muahedeyi eleştiren uzmanlar, Avustralya’nın kendisine bir manada dokunulmazlık sağlayan stratejik belirsizliğinden vazgeçtiğini, artık daha net bir maksat haline gelebileceğini söylüyor.
Avustralya Memleketler arası Alakalar Enstitüsü Lideri Prof. Allan Gyngell, “Paktın duyurulma formu, Çin ordusuna karşı rastgele bir hareketin içinde olmayacağına dair oluşturduğu algıyı ve potansiyel bildirisi büsbütün ortadan kaldırdı” yorumunda bulunuyor.
Bu durum, Avustralya’nın en büyük ticaret ortağından sert bir ekonomik karşılık görmesine de yol açabilir.
Sydney’deki Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Lai-Ha Chan, “İki ülke diplomatik normalleşmeden çok uzak ve bu muahede durumu daha da zorlaştırdı.” diyor.
Birtakım uzmanlar da AUKUS’un Avustralya’yı birkaç kuşak boyunca ABD’ye zarurî hale getireceğini düşünüyor.
Buna nazaran gelecekte Avustralya, kendi çıkarları doğrultusunda vereceği kararları uygulamak için özerkliğini geri kazanmaya çalışmak zorunda kalabilir. Zira dış nükleer teknolojiye bağımlı hale gelmiş olacak.
Prof. Gyngell, “Bu denizaltıları kendimiz operasyonel hale getiremeyiz. Yani pratikte bağımsızlığımızın bir kısmını ABD’nin, hatta tahminen biraz da İngiltere’nin ellerine teslim ediyoruz.” diyor:
“Bu durumda da Avustralya ordusunun büyük akın kapasitesini harekete geçirmesi, ABD onayı olmadan mümkün olmayacak.”
Gyngell’e nazaran bu mutabakat birebir vakitte Avustralya’yı -Asya bölgesinde sesini yükseltmeye ve kendini merkezi bir rolde pozisyonlandırmaya çalışırken- İngiliz tesiri altındaki “Anglosfer” alanında küçük ortak haline getiriyor:
“Dönüp dolaşıp yeniden kendimizi rahat hissettiğimiz beşerlerle takılmaya başlıyoruz. Kendi bölgemizdeki kümelerle daha âlâ ilgiler geliştirme eforlarını da baltalamış oluyoruz.”
Bölgedeki görüşler
Maude, bu mutabakatla ilgili bölgedeki başka ülkelerin de tasaları olabileceğini düşünüyor:
“Güney Doğu Asya ülkeler, Avustralya’nın bölge güvenliğini sağlama konusunda yalnızca başka büyük Batılı güçlere güvendiğini düşünecek.”
Bu durum şimdiden 10 Güney Doğu Asya ülkesinin oluşturduğu ASEAN kümesinde birtakım reaksiyonlara yol açtı.
Endonezya, Avustralya Başbakanı Scott Morrison’la olan görüşmesini iptal ederken Malezya da bu muahedenin bölgedeki nükleer silahlanma yarışını tetikleyebileceği ikazında bulundu.
Tazmanya Üniversitesi’nden James Chin’e nazaran, “AUKUS, husus üstün güçler ve onların bölgedeki siyasetleri olunca ASEAN ülkelerinin görüşlerinin pek de kıymeti olmadığına dair kanıyı pekiştiriyor.”
Kimi uzmanlarsa tüm bu korkularla birlikte birçok küçük Asya ülkesinin, ABD, Avustralya ve İngiltere’nin bu mert adımı atmasından mutlu olduğu görüşünde.
Prof. Blaxland, “Özel alanda konuşurken size o ülkelerin uzmanları şunu diyecektir: Avustralya kültürel olarak duyarsız lakin biz aslında yaptığı şeylerden rahatsız değiliz, bunları yapış halinden rahatsızız. Bir adım atmasan evvel bizimle konuşsanız biz de kendimizi daha fazla olayların içinde ve hürmet görmüş hissederiz.”
Risk artık yakınımızda
Birçok uzman, Avustralya’nın bölgesinde AUKUS’la ilgili diplomasiyi beceremediğini söylüyor.
Bir yandan da Fransa’yla olan denizaltı mutabakatından çekilirken aldığı tavırla Paris’i de kızdırdı. Lakin memleketler arası bağlantılarda askeri mutabakatlar kadar başarılı diplomasi de kıymetli.
Birtakım uzmanlara nazaran ABD’nin bölgede gülü bir eli olması, birçok demokrasi için de Avustralya için olduğu kadar kıymetli.
Uzmanlar, bunu başarmanın yolları konusunda görüş ayrılıklarına sahip.
Kimi çok dikkatli bir yaklaşım gerektiğini söylerken kimi Çin’in adımlarının “güç gösterisinden ibaret olduğunu ve karşılık vermeyeceğini” söylüyor.
Kesin olan tek bir şey var: Çok daha büyük bir tansiyonun yaşanacağı bir periyoda giriyoruz.
Prof. Gyngell, “Doğu Asya’nın dünyanın en sakin bölgelerinden biri olmasına alışmıştık. Artık bu durum geçerli olmayacak” diyor ve ekliyor:
“Dış siyaset ve savunma mevzuları artık sıradan Avustralyalıların hayatlarını da geçmişte olduğundan çok daha fazla etkileyecek. Risk artık daha yakınımızda.”
- Avrupa Birliği, ABD’ye sert reaksiyon gösteren Fransa’ya takviye verdi
- AUKUS Paktı: Fransa, İngiltere ile savunma toplantısını iptal etti
- Çin’den ABD, İngiltere ve Avustralya’nın savunma muahedesine reaksiyon: ‘Büyük sorumsuzluk’
![Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024](https://www.gundemtube.com/wp-content/uploads/2023/10/overwatch-2-steame-geliyor-baska-blizzard-oyunlari-da-yolda-vmLvKWNz.jpg "Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024")
