Hilal Köylü / Ankara
16 yıllık Merkel devrini bitiren Almanya seçimlerini Ankara da yakından izledi. Türk Dışişleri, yeni devirde Türkiye’ye ıslahat baskısının artacağını öngörse de Almanya ile bağlantılarda kriz öngörmüyor.
Almanya’da Toplumsal Demokrat Parti (SPD) ile Hristiyan Birlik partilerinin (CDU/CSU) kıran kırana yarıştığı federal meclis seçimleri Ankara’da iktidar, muhalefet ve diplomasi etrafları tarafından yakından izlendi.
Muhalefetin erken seçim istediği, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ise seçimin planlandığı üzere 2023’te yapılacağında ısrar ettiği bir periyotta gerçekleşen Almanya seçimleriyle birlikte oluşacak yeni hükümetin Ankara’ya bakışı, 19 yıldır iktidardaki AKP’nin geleceği için de kritik değerde olacak.
Olaf Scholz’un başbakan adayı olduğu SPD’nin seçimlerden birinci parti çıkarken, SPD’nin muhtemel bir koalisyon için seçimde oylarını artıran Hür Demokrat Parti (FDP) ile Yeşiller’e sıcak bakmasın Ankara, “Merkel devrinden daha eleştirel bir hükümetle çalışmak durumunda kalacağız” olarak pahalandırıyor.
DW Türkçe’nin konuştuğu Türk Dışişleri yetkilileri “Koalisyon için müzakereleri yakından izleyeceğiz lakin ufukta Türkiye konusunda daha eleştirel Alman hükümeti görünüyor” diyor.
Ankara, Yeşiller’in hükümette yer almasıyla Türkiye’ye bilhassa insan hakları ihlallerinin engellenmesi ve hukukun üstünlüğünün sağlanması mevzularında daha ağır baskı yapabilecek bir Alman hükümetinin ortaya çıkacağının da farkında. Üst seviye bir Türk Dışişleri yetkilisi “Yeşiller’in hükümette yer alması felaket olmayacak. Zira Türkiye’nin Batılı kimliğini savunacaklar. Ankara’dan ıslahat isteyecekler. Ankara, bu baskıyı atılıma ve fırsata çevirme seçeneğine sahip. Yeni şansölyenin ne kadar Avrupacı ve ulusalcı olacağını da gördükten sonra Ankara, Almanya konusunda daha rahat hareket edebilir” değerlendirmesi yapıyor.
“Türkiye ıslahat yapmazsa kriz an sorunu olacak”
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Çalışmaları Yöneticisi Nilgün Arısan, Merkel sonrası Ankara-Berlin çizgisinde ekonomik bağlarda ve iş birliğinde farklılık olmayacağını söylese de siyasi ve diplomatik münasebetlerde büyük değişiklikler yaşanacağını öngörüyor. Arısan, Almanya’da nasıl bir koalisyon kurulursa kurulsun sadece “göçmenleri Türkiye’de tutsun” diye Türk hükümetinin demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanındaki yanılgılarının bundan bu türlü göz arkası edilemeyeceğine vurgu yapıyor.
Yeni Alman hükümetinde dışişleri bakanının ya Toplumsal Demokrat Parti’den ya da Yeşiller’den olacağını varsayım eden Arısan DW Türkçe’ye; yakın gelecekteki Türkiye-Almanya bağlantısının ‘krizlere gebe’ olacağına işaret ediyor:
“Hem Toplumsal Demokratlar hem de Yeşiller demokrasi ve hukukun üstünlüğü bahislerinde çok hassaslar. Bu bahisleri daha çok gündeme getirecekler. Örneğin tutuklu iş insanı Osman Kavala ile HDP eski eş genel lideri Selahattin Demirtaş’ın, mahpustaki gazetecilerin özgür bırakılmasında ısrarcı olacaklar. Şayet Türkiye, yeni periyotta insan hakları alanında ıslahat yapamazsa Türkiye-Almanya alakasının krize girmesi an problemi olacak. Türkiye ne vakit AB ile insan hakları konusunda problem yaşasa Merkel dengeleyici, arabulucu oluyordu lakin artık Merkel’le balayı bitti.”
Almanya’da Yeşiller’in de içinde olması olası koalisyonun iklim değişikliği ile çabayı de önceleyeceğini söyleyen Arısan, Ankara’nın Paris İklim Mutabakatı’nın meclisten onay alacağını söylemesinin Türkiye üzerindeki baskıyı kaldırmayacağını düşünüyor. Arısan, “Türk hükümetinin ivedilikle sera gazı emisyonlarını hangi takvime nazaran azaltacağını, kömür santrallerinin sayısını nasıl düşüreceğini gösteren ulusal aksiyon planını açıklaması gerekiyor. Aksi durumda Ankara yalnızca Almanya’dan değil tüm Avrupa’dan büyük baskı görecek” yorumu yapıyor.
“Yeni şansölye, Merkel kadar esirgeyici olmayacak”
Milletlerarası Bağlar Uzmanı Sezin Öney, Merkel’in olmadığı bir Almanya ile Avrupa’nın Türkiye’nin 2005’te başlayan ve bugün Kıbrıs sorunu ve Türkiye’deki zayıf demokrasi yüzünden donmuş olan AB üyelik sürecini daha da zora sokacağını düşünüyor.
Öney, Türkiye’nin AB ile bağlarda sorun yaşadığı her durumda Merkel’in perde gerisinden her şeyi yönetim etmesine alıştığını belirtirken, “Merkel, Erdoğan için bir nevi anne üzereydi. Ortalığı topluyordu. Telefonda konuşup, Erdoğan’ı yatıştırıyordu. Fakat artık Erdoğan, Avrupa’da yapayalnız kaldı. Yeni Almanya hükümeti ona annelik yapacak kadar şefkatli davranmayacak. Yeni şansölye, Merkel kadar kollayıcı olmayacak” diyor.
Toplumsal Demokrat Parti ve Yeşiller’in Türkiye üzerindeki baskıyı artırmakla birlikte Türkiye’nin AB üyeliğine karşı çıkışlarını daha yüksek sesle dillendirebileceği bir Avrupa ortamının varlığına işaret eden Öney, Fransa’da da önümüzdeki yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri dikkate alındığında bu ortamın Ankara’yı yeni krizlere sürükleyebileceği öngörüsünde bulunuyor.
Öney, “Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Türkiye’yi daha şimdiden Fransa seçimlerine müdahaleyle suçluyor, tehdit olarak görüyor. Almanya’dan yükselecek Türkiye tenkitleri Fransa başta olmak üzere tüm Avrupa ülkelerinde karşılık bulacak üzere görünüyor. Ankara’nın Almanya’da koalisyon kurulmadan bilhassa insan hakları alanında samimi adım atmasında yarar var” yorumu yapıyor
“Önemli olan Erdoğan’ın ne yapacağı”
Türkiye’nin bir devir AB Daimi Temsilciliği’ni de yapmış emekli büyükelçi Selim Kuneralp ise Scholz’un yeni şansölye olması ve Yeşillerle birlikte çalışması durumunda elbette ki Türkiye’ye dönük insan hakkı ihlali tenkitlerinin yükseleceğini fakat Türkiye-Almanya münasebetlerinde bariz bir değişiklik olmayacağını söylüyor.
Kuneralp aslında ikili ilgilerin geleceğini Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tutumunun belirleyeceğini öngörüyor. Erdoğan’ın müttefiklik ve paydaşlıktan kelam etmesine rağmen ABD Lideri Joe Biden’la görüşemeyince Türkiye-ABD bağlantıları için “gidişat pek hayra alamet değil” çıkışını yaptığını hatırlatan Kuneralp, yeni devirde Almanya hükümeti ile sorun yaşayınca da Erdoğan’ın tıpkı çıkışlarda bulunabileceği ihtimalini hatırlatıyor. Kuneralp, “Erdoğan bu türlü duygusal çıkışlarını da Almanya’ya da yaparsa esasen Türkiye’nin donuk olan AB süreci düzgünce katılaşacak. O yüzden yeni devirde asıl Erdoğan’ın nasıl bir hal alacağına bakmak gerekiyor. Lakin görünen o ki; Ankara istikrarlı bir dış siyaset yürütmekten çok uzak” yorumu yapıyor.
© Deutsche Welle Türkçe
![Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024](https://www.gundemtube.com/wp-content/uploads/2023/10/overwatch-2-steame-geliyor-baska-blizzard-oyunlari-da-yolda-vmLvKWNz.jpg "Steam Envantere Şu An Ulaşılamıyor Hatası [Çözümü] 2024")
