İNEK SÜTÜ, YUMURTA VE BUĞDAY... ÇOCUKLARDAKİ 'GIDA ALERJİSİ HARİTASI'

TÜRKİYE genelinde 26 üniversite ve eğitim araştırma hastanesinde 1248 çocuğun dahil edildiği bir çalışmayla çocuklardaki besin alerjisi haritası belirlendi. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Besin Çalışma Kümesi Lideri Prof. Dr. Ayşen Bingöl, 2 yıl süren araştırma sonuçlarını kıymetlendirdi. Prof. Dr. Ayşen Bingöl, İnek sütü, yumurta ve buğday alerjisi çocuklarımızda en sık görülen besin alerjileri. İnek sütü alerjisi oranı 0-2 yaş kümesinde çok daha yüksek. Çocuk büyüdükçe bu alerjiler güzelleşme gösteriyor dedi.

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği’nin 2 yıl süren ve Türkiye genelinde 26 merkezde yürüttüğü araştırma ile çocuklarda görülen besin alerjilerinin haritası çıkarıldı. Sonuçları Demirören Haber Ajansı’na kıymetlendiren Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Besin Çalışma Kümesi Lideri ve Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk İmmünoloji ve Alerji, Göğüs Hastalıkları Bilim Kolu’ndan Prof. Dr. Ayşen Bingöl, ‘Bu bahiste şu ana kadar yapılmış en kapsamlı araştırma. Birinci sefer tüm Türkiye sonuçlarını toplu halde görmemizi sağladı. İnek sütü, yumurta ve buğday alerjisi çocuklarımızda en sık görülen besin alerjileri. İnek sütü alerjisi oranı 0-2 yaş kümesinde çok daha yüksek. Çocuk büyüdükçe bu alerjiler düzgünleşme gösteriyor. Lakin hekimler ailelere, ‘bu besinlere başlayabilir’ demesine karşın, güzelleşen çocukların yüzde 25’i tekrar bu besinlere başlamıyor. Bu çok büyük haksızlık zira bu besinler günlük öğünlerimizde temel besin öğelerini oluşturuyorö dedi.

26 MERKEZDE ALERJİ TANISI ALMIŞ ÇOCUKLAR 2 YIL BOYUNCA İZLENDİ

Prof. Dr. Bingöl, Türkiye’de besin alerjisinin özelliklerini saptamak emeliyle çok merkezli bir çalışma yapmayı amaçladıklarını anlatarak ‘Bunun için Türkiye’nin bütün merkezlerini homojen olarak işin içine alacak biçimde 26 farklı merkezde pediatrik alerji uzmanlarının yaptığı bir çalışma planladık. 2 yıla yakın bir mühlet, 0-18 yaş kümesi 1248 besin alerjisi teşhisli çocuk izlendi. Daha sonra bu datalar bir merkezde toplanarak, halk sıhhati uzmanları ve istatistikçiler tarafından işlenerek sonuçlar ortaya kondu. Buna nazaran besin alerjisi en çok 0-2 yaş kümesinde sık görülüyor. Bu, ülkemizde de bu türlü, dünyada da bu türlü aslında. Besin alerjilerini çoklukla ömrün birinci yılında görmeye başlarız. Süt, yumurta ve buğday üzere besin alerjileri yıllar içerisinde azalma gösterirken, kabuklu kuruyemiş ve deniz eserleri alerjileri uzun yıllar devam eder. Yani besin alerjilerinin değerli bir kısmı yaş ilerledikçe güzelleşir dedi.

TÜRKİYE’DE EN SIK İNEK SÜTÜ ALERJİSİ GÖRÜLÜYOR

Ülkemizde besin alerjisi özelliklerinin bölgelere nazaran çok da farklılık göstermediğinin belirlendiğini de söyleyen Prof. Dr. Bingöl, ‘En sık inek sütü alerjisini gördük. Bunu sıra ile yumurta, kabuklu kuruyemişler, buğday ve deniz eserleri takip etti. Coğrafya, besin alerjileri üzerinde epey kıymetli ve tesirli bir faktördür. Bu nedenle ülkemizin bütün bölgelerinin özelliklerini saptamaya çalıştık. Aslında Türkiye çok büyük bir ülke ve her bölge farklı coğrafik özellikler farklı iklimler gösteriyor. Sanki bunun bir tesiri olabilir mi diye inceledik, lakin çok fazla bir değişiklik görmedik. Zira ülkemizde, bölgeler ortası çok küçük farklar olsa bile beslenme alışkanlıkları ve beslenmeye yaklaşım genel olarak tıpkı diye konuştu.

ALERJİ GERİLEDİĞİ HALDE AİLELER O BESİNE TEKRAR BAŞLAMIYOR

Prof. Dr. Bingöl, bu araştırmanın ortaya koyduğu en değerli sonuçlardan birinin, ailelerin çocuklardaki besin alerjisi güzelleştiği halde bu besinlerden uzak durmaya devam ederek boşu boşuna çocukları bu besinlerden yoksun bırakması olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü ‘Besin alerjisi güzelleştiği halde çocuğa hala alerjisi varmış üzere diyet yaptırmak çok büyük haksızlık. Zira diyet gereksiz yere uzatıldığında, çocuk ve aile o besinlerden büsbütün uzaklaşıyor ve bu da çok büyük sorun oluyor. Biz, ‘tamam bu besine başlayabilirsiniz’ dediğimiz halde, alerjisi uygunlaşan çocukların yüzde 25’i tekrar bu besinlere başlamıyor. Halbuki ki güzelleşebilen bir besin alerjisi varsa çocukta, besin alerji uzmanı da orta ara tolerans denetimi yaparak bunu takip edebilir ve o besinlere tekrar dönülebilir. Mesela süt, yumurta ve buğday alerjilerinde güzelleşme özelliği çok fazla. Sık aralıklarla tolerans denetimleri yapılabilir. Bunlar, günlük hayatımızda temel besin besinleri. Lakin ağır bir kabuklu kuruyemiş ya da deniz eseri alerjisi geliştiren bir çocukta tolerans denetimi çok sık aralıklarla yapılmaz. Bu çocukların daha uzun aralıklarla izlenmesi gerekiyor. İnek sütü, yumurta ve buğday çok temel besin hususları olduğu için çocuğun bunlara indirekt yoldan maruz kalması da bu besinlere tolerasyonunun süratli gerçekleşmesine neden olabilir. Lakin deniz eserleri, kabuklu kuruyemişler üzere besinlerin tüketimi çok sık olmadığı için çocuğun buna toleransının gelişmesi de uzun mühlet alıyor.

SEZARYENLE DOĞAN ERKEK BEBEKLERDE RİSK DAHA YÜKSEK

Araştırmaya nazaran inek sütü alerjisi oranı 0-2 yaş kümesinde yüzde 70,6. 13-18 yaş kümesinde ise yüzde 25’e düşüyor. Ayrıyeten inek sütü, çocukluk çağında alerjik şok (anafilaksi) tablosuna neden olan besinlerin başında geliyor. İnek sütü alerjisi ve yumurta alerjisi olan çocukların yüzde 80’i 16 yaşına ulaştığında çoklukla bu besinlere karşı tolerans geliştiriyor. Fındık, ceviz, antep fıstığı, kaju, yer fıstığı üzere kabuklu kuruyemiş alerjileri ise yaş büyüdükçe artıyor, güzelleşme pek gözlenmiyor. Ortadoğu ülkelerinde çok sık görülen susam alerjisi Türkiye’de de tırmanışta. Buna karşılık ülkemizde soya alerjisi pek yaygın görülmüyor. Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından biri de sezaryenle doğan bebeklerde besin alerjisi geliştirme riskinin daha yüksek olması. Bilhassa erkek cinsiyette ve annede alerjik hastalık olanlarda besin alerjisi daha sık gözleniyor. Besin alerjileri yalnızca kızarıklık, kaşıntı, döküntü üzere hafif belirtilere yol açmıyor, yaklaşık yüzde 18’inde hayati risk oluşturan alerjik şok (anafilaksi) gelişebiliyor.