Bizi tüketen, mutsuz olduğumuz, zorlayıcı ve çatışmalı bir alakayı farkında olduğumuz halde sürdürmeye devam ediyoruz. Neden mi? Zira bağımızı bir gün düzelir ümidi ile ayakta tutmaya çalışıyor, tüm aksiliğe karşın tekraren denemeye devam ediyoruz. Tekraren denediğimiz bu bağlantıda atladığımız en değerli noktalardan biri; tıpkı kitabı okuyup farklı bir son beklememiz yanılgısı üzere bağımızda de umut ve hayal kırklığı ortasında gidip geliyor oluşumuzdur. Einsten’ın da dediği üzere “Aynı şeyi yapıp farklı sonuç beklemek deliliktir”.
Peki neden tıpkı şeyleri yapıp farklı sonuçlar bekliyoruz? Bu durumu ‘ilişki bağımlılığı’ ile açıklayabiliriz.
Pek çok istikametten çok acı veren yıpratıcı bir alakada, kişi alakadan vazgeçmek yerine, kalp kırıklığı yaşamaya devam eder ancak ‘onsuz’ kalmaktan daha konforlu olacağı fikri ile bağlı kaldığı bağlantıda olmayı da sürdürür.
Her bağlantının farklı bir dinamiği vardır. Bu doğrultuda kimi münasebetlerde, vakit içinde münasebet uğruna yapılan fedakarlıklar yahut harcanan önemli emeklerden kelam edebiliriz. Ayrılık kelam konusu olduğunda kişi geçen bu denli vaktin ve emeklerinin boşa gideceği üzere bir inanca sahip olarak, alakayı kurtarmaya çalışıyor. Öte yandan yalnız kalma korkusu da bir bağın varlığına bağımlı olmaya neden oluyor, bu da bitişleri engelliyor. Kendini, birinin onu bir daha bu türlü sevmeyeceğine, yeni biriyle tanışamayacağına inandırarak hali hazırda var olan alakaya daha sıkı sarılmak istiyor.
Kişinin parterinden ayrılamamasındaki bir öbür etken ise, kendi kendine manipülasyon uygulayıp, kendini bu münasebette bir sorun olmadığına, olayları ve durumları kendisinin abarttığına ve hatalı olduğuna inandırması durumudur. Birtakım bireyler ise büsbütün toplum baskısı tesirinde olumsuz reaksiyonlar almamak için münasebette kalırlar. Yani kendi fikirlerinden çok oburlarının fikirlerini önemser ve bu fikirleri hayata geçirirler. Kişi, kendini her durumda geri plana atar ve belli bir noktadan sonra “Ama o bensiz yaşayamaz.”, “Ailesi ardımdan ne der?” ya da “Akrabalarımız hakkımda ne düşünür?” üzere kaygılara kapılır.
Bir öteki boyuttan baktığımızda, toplumsal cinsiyet rollerinin çatışmalı münasebetleri ve münasebetiyle olumsuz niteliklere sahip şahısları de beslediğini söyleyebiliriz. Ataerkil sistemdeki birtakım maskülen davranışlar, bayana ve erkeğe biçilen roller, sevgi ve muhafaza içgüdüsü olarak algılanır. Bayanlar bu toplumsal cinsiyet rolleri tesirinde, baskı altında hissederek daima bir biçimde, alttan alma ve fedakarlık davranışları ile çatışmalı münasebetten kopamaz ve bu durumu olağanlaştırmaya çalışırlar.
Buna ek olarak, beşerler konfor alanından çıkmakta zorlanır, hatta çoğunlukla bunu istemezler ve bu noktada bulundukları pozisyondan, yaşadıkları bağdan gitmek onlara güç ve korkutucu gelir.
Tüm bu açıkladığımız nedenlerin özünde insanın şema kimyası vardır. Şema kimyası dediğimizde muhakkak yaşlarda hem sevgi hem de bağlanma alanında yaşanan problemler ve sonrasında oluşan şemalar ile karşılaşmaktayız. Beşerler, gelişen bu şemalarını sürdürme eğilimleri gösterirler. Bu noktada şemalarını tetikleyen, besleyen bireylere gerçek yönelimleri artabilir.
Kişinin sahip olduğu şema hangisi ise bu doğrultuda ziyan görebileceği tercihler yapar. Yaptığı tercih şahsa ziyan verse de evvel içsel yahut dışa vuran çatışmalar yaşarlar, ayrılık sıklıkla gündem haline gelir ya da kişinin zihninden geçendir. Lakin tüm bunların yanı sıra kişi kendini tekrar çatışmayı yaşadığı kişinin yanında bulur. Bu, şemasını güçlendirme yoludur. Şemanın güçlenebilmesi için hassas olduğu ya da ziyan gördüğü noktadan tekrarlayan halde ziyan görebilmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu bireyler ne kadar zorlansalar da kendilerine bu çatışmaları yaşatan partnerlerden kopamazlar.
Son olarak özetlemek gerekirse, bir şeylerin makus gitmesinden korktuğumuz için; her şey yolundaymış üzere, baskılayarak, öfke patlamalarına karşı optimist yaklaşarak, alttan almak istiyor olabiliriz. Bunu bazen de sadece alışkanlıklarımızdan dolayı yaparız. Ama şu çok değerli bir noktadır ki insanın birinci evvel kendini, kendi muhtaçlıklarını görmesi, kendine yönelik sevgi beslemesi gerekmektedir. Kendini sevmeyen, önemsemeyen, kendiyle bağ kuramamış bir insan, bir oburunu da sağlıklı bir biçimde sevemez, diğerinden da sağlıklı sevgiyi talep edemez.
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’
