Konut, sözünü kullanınca Türkiye’de son 2 yılda ‘kriz’ sözünü de kullanmak kaide oldu. Büyükşehirlerde başlayan sorun büyüdü, ülkeyi sardı. Enflasyonla birlikte, sektörel iç dinamiklerin de tesirli olmasıyla konut fiyatlarında tırmanış görülmesi, kiraları da artırdı. Bu artış küçük kentlerde, taban fiyat artışına orantılı olması çok hissedilmemesine neden olurken, büyükşehirlerde adeta barınma sorunu yarattı. Artışın ne derece yüksek olduğunu da kent planlamacısı Buğra Gökçe gözler önüne serdi.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı ve kent planlamacısı Dr. Buğra Gökçe, paylaştığı derlemelerde grafikler ve sayılarla kira artışlarındaki gerçeği gözler önüne serdi.
Gökçe, ‘Nisan 2019 – Nisan 2023 periyodunda konut kiralarındaki değişimi’ tabloyla ortaya koyarken, ‘Nisan 2019’da 81 vilayette ortalama kira bedeli aylık 728 lirayken, bugün 5058 liraya çıkmış durumda. Artış oranı yüzde 583.’ tespitini de yapıyor.
“Tüm Türkiye’de 2019 yılı Nisan ayında kira bedeli ortalama fiyatın yalnızca yüzde 27’si kadarken, bugün yüzde 45’e ulaşmış.”
Yani TÜİK’in açıkladığı ortalama gelir seviyesine nazaran, kiralar maaşın ya da aylık gelirin 4’te birinden yarısına çıkmış. Öteki bir tespit de ‘Muğla’da kira bedeli ortalama fiyatın yüzde 187’si, Antalya’da yüzde 120’si, İstanbul’da yüzde 117’si kadar.’ oluyor.
“Büyükşehirlerde görüntü Türkiye ortalamasından çok daha farklı.”
Nisan 2019 – 2023 devrinde 30 büyükşehirde kira bedelinde ortalama artış oranı yüzde 697.Antalya’da artış yüzde 1.109, Mersin’de yüzde 963, Muğla’da yüzde 935, Ankara’da yüzde 833, İstanbul’da yüzde 713.
Kıyı kesitlerinde Rusya-Ukrayna savaşı tesiri yüklü olurken, büyükşehirlerde de hem arsa maliyetleri hem de tekrar yabancıya satışların öncelikli tesirler olduğu biliniyor.
“Örneğin Antalya ve İstanbul’da ortalama kira bedeli minimum fiyatın 1,5 katı. Muğla’da kira bedeli minimum fiyatın 2,5 katına çıkmış.30 büyükşehirde ortalama kira bedeli minimum fiyatın yüzde 79’unu aşmış bir halde.”
“Sığınmacıların ağır yaşadığı birinci 10 vilayette ise kira bedelindeki artış Türkiye ortalamasının üstünde. Kira bedelleri yüzde 702 zamlanmış.”
Bu vilayetlerde kira bedelinin taban fiyata oranı 2019’da yüzde 46 iken bugün yüzde 86’ya çıkmış. Yani minimum fiyat kira bedeli karşısında erimiş.
“Yaşanılan konut krizi düşünüldüğünden daha derin.” diyen Gökçe, “Özellikle Türkiye nüfusunun yüzde 75’inin yaşadığı 30 büyük kentte çalışanların, ücretlilerin gelirlerinin değerli bir kısmı konut kirasına gidiyor. Yeni işe başlayan gençlerin maaşlarıyla neredeyse konut kiralama talihi yok.” sözlerini kullanıyor ve devam ediyor.
Türkiye önümüzdeki yıllarda konut krizini çözmek için çok önemli, ihtilal sayılabilecek adımlar atmazsa bu kriz derinleşecek ve Cumhuriyet tarihimizin en vahim barınma krizi ile karşı karşıya kalacağız. Bu acı tabloyu hepinizin dikkatine sunarım.
Gökçe’nin paylaşımlarına yorumlar da ağırdı.
Konut krizindeki sıkıntılar için iktidarı sorumlu tutanlar da olurken,
Gelişmiş ülkelerde ağır olduğu bilinen evsizlik meselesine da atıf yapıldı.
Sebepler sorgulanırken,
Kiracılar kadar mesken sahipleri de kaygılıydı. Lakin telaffuzlar zahmetliydi.
👇
👇
Sizce de konut, barınma ya da kira krizimiz var mı?
Bu artışlar gerçek mi, fırsatçılık mı?
Yorumlarda buluşalım.
