İktisatçı ve akademisyen Dr. Anıl Aba, seçim sonuçlarının ekonomik tahlilini yaptı. İktidarın seçmen kitlesi, muhalefetin iktisat vaatleri ve değerlendirmelerindeki yanlışlarını, seçmen kitlelerini pahalandıran Aba’nın yorumlarında ‘ekonomik kriz’ aslında yoktu. Pekala, ne vardı?
İktisatçı akademisyen Dr. Anıl Aba, kendisini sosyalist görüşlü olarak değerlendirirken, seçimlere tesir etmesi beklenen ekonomik meselelerin neden sandığa yansımadığını uzun bir floodla anlattı.
Değerlendirmesine başlarken, aslında hem teorik hem de pratikte bir kriz olmadığını belirten Aba, hissedilen sıkıntıların da yüklü büyükşehir ve beyaz meseleleri olduğunu belirtti.
Enflasyonla hissedilen erimenin aslında kısa müddette çözüldüğünü, eriyen kısmın da tolere edildiğini belirtti.
“İşsizlik oranımız kıyaslanabilir ülkelere nazaran yüksek, tamam, ancak artmıyor, hatta düşüyordu. A Haber’in abarttığı üzere Almanları falan kıskandırmıyorduk tahminen lakin krizde de değildik…”
Çoğu fiyat, üstten taban fiyata yanlışsız yakınsıyordu. Münasebetiyle biz [eğitimliler] gerçek bir gerileme yaşıyoruz lakin AKP seçmeni bunu bizim kadar hissetmiyordu. Yani bizim etrafta toplumun genelini yansıtmayan bir “sefalet, yoksulluk, işsizlik, öldük, bittik” algısı vardı.
“[Maaşları eriyen] Beyaz yakalıların birçok aslında AKP’ye oy vermiyor.”
‘Maaşları (fazla) erimeyen dar gelirliler AKP’ye oy vermeye devam etti, haliyle. Ekonomik kahırlar (düşük maaş artırımı, artan kiralar) metropollerde daha çok hissedildi. Metropollerden de KK çıktı zaten’ diyen Aba, “Ekonomide biraz zahmet olduğu doğrudur, ancak iktisat bu, iner, çıkar. Aslında kısmen pandemi & dış güçler yüzünden. Hallederiz; daha evvel çözdük, yeniden çözeriz. LAKİN iktidarı [bu hainlere, teröristlere] kaybedersek bir daha geri alamayız!” retoriğinin iktidar tarafından hakikat kullanıldığına da dikkat çekti. Batamayan bir iktisatta bir ölçü sorunun kemik siyasi seçmenleri etkilemeyeceğini de belirtti.
“Hayır, iktidarımızı sürdürmek için tekrar sosyalist partiye verirdik. Son kertede sandık siyaseti talepleri olan kümeleri sahiplenme matematiğidir.”
AKP’nin (90’lar) ‘Eski rejimin yabancılaştırdığı muhafazakar kesimi’ sahiplendiğini belirtirken, YRP’nin ‘aşı zıtları ve nafaka mağdurları muhafazakar kesimi’ sahiplenerek yüzde 3 oy alması ile Zafer Partisi’nin de ‘yabancı karşıtlarını’ sahiplenerek yüzde 2,2 oy almasını örnek gösterdi.
Seçim sürecinde ekonomik muhaliflerin aksiye düşmesini de şu formda ele aldı: ‘Düşük faiz, genişleyici para ve maliye siyaseti özünde halkçı siyasetlerdir. [Hesapta] Sol görüşlü ekonomistlerin kıymetli bir kısmının yüksek faiz, fiyat istikrarı ve MB bağımsızlığını, yani neoliberal kemer sıkma siyasetlerini savundu.’
“MB bağımsızlığı ve fiyat istikrarı (sömürülen halkların bir kazanımı falan değil) sermaye bölümünün bir dayatması ve kazanımıdır. AKP’nin seçmeni, küçük esnafı, KOBİ’si geri zekalı falan değil; yüksek faizin ne sonuçlar doğuracağını biliyor. Muhalefet bu bahiste aykırıya düştü.”
‘3 milyonluk farkın hırsızlıkla açıklanabileceğini düşünmüyorum’ diyen Aba, ‘Sayım açık, imzalı tutanaklar partilerde. Sonraki gün girer YSK sisteminden denetimini yaparsın. Kusur varsa itiraz edersin. Sonuç alamazsan somut kanıtları gösterip ortalığı ayağa kaldırırsın’ ifadelerini kullandı.
Kapalı devre köylerde ya da kasabalarda tahminen bir ölçü kaça olabileceğini lakin bunların da 2-3 milyon oy olmayacağını belirtirken, ‘Seçim sürecinde yapısal adaletsizlikler var. YSK kararları, TRT, taraflı basın, yargı vs bunların hepsiyle çaba ederiz’ dedi.
“Bana kalırsa “bizim politik çizgimiz ve takımımız doğruydu, kampanyamızı yanlışsız yönettik, aslında biz yenilmedik, onlar seçimi çaldı” diyerek kabahati dışardan öteki bir şeye atıyorlar ve bu sayede hem seçmeni yatıştırıyorlar hem de kendi koltuklarını yasallaştırıyorlar.”
“Lig maçlarını şifresiz yayınlama” vaatlerinin gerideyken yapılmaması gerektiğini, ‘Kazanacağını düşünürken ‘yayın ihalesini bizden kime veririz’ diye düşünüp, geriye düştüğünde şifresiz olacak demek ikna edici olmuyor’ şeklinde açıkladı. Tekrar iktisada dönerek şunları tabir etti:
‘AKP kısa vadede ekonomik faturayı [tamamen pragmatik bir nedenle de olsa] halka ödetmemek için yapılabilecek her şeyi, hatta fazlasını yaptı. Bu bir yandan âlâ bir şey. Biz halkız, popülizmden şikayet edecek değiliz. Lakin başka yandan orta vade için yapısal meseleler büyüyor. Taşıma suyla değirmen dönmez. Rezervler tükendi. Dövizi kâfi bir mühlet istediğiniz bir düzeyde tutabilirsiniz tahminen ancak sonsuza kadar değil. AKP günü kurtardı lakin seçmeninin ilerde pişman olma ihtimali yüksek.’
“Sonuç olarak, çoğumuz yanıldık. Ben de yanıldım. Anket şirketleri yanıldı. Birçok profesyonel siyasetçi yanıldı.”
‘Değerlendirmemde kusurlar varsa affola. Katkı ve yorumlarınızı okurum. Amacım kimseye ahkam kesmek ya da ders vermek değil.’
Ekonomik açıdan rasyonel bu değerlendirmenin, seçmeni de tıpkı formda etkilediğine inanıyor musunuz? Yorumlarda buluşalım.
